Bu səhifədə iş davam etməkdədir. |
Thomas Yunq (13 iyun 1773 – 10 may 1829) — ingilis polymat (çoxşaxəli alim), həkim, fizik, oftalmoloq, dilçi və egyptoloq. O, işıq interferensiyası nəzəriyyəsini irəli sürmüş, gözdə astiqmatizm konsepsiyasını göstərmiş və Rosetta Daşı üzərində iş aparmışdır.[1][2][3]
| Tomas Yunq | |
|---|---|
| ing. Thomas Young | |
| | |
| Doğum tarixi | 13 iyun 1773[5][6][…] |
| Vəfat tarixi | 10 may 1829[5][6][…] (55 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı | Böyük Britaniya və İrlandiya Birləşmiş Krallığı |
| Milliyyəti | İngilis |
| Elm sahələri | fizika[4], mexanika, dilçilik, materialşünaslıq |
| Elmi dərəcəsi | |
| İş yerləri |
|
| Təhsili |
|
| Tanınır | İşığın dalğa nəzəriyyəsi, Çift yarıq təcrübəsi, Yunq-Helmholtz nəzəriyyəsi, Yunq əmsalı |
| Üzvlüyü |
|
|
|
|
Thomas Young 13 iyun 1773-cü ildə Milverton, Somerset, İngiltərədə doğulmuşdur. O, on uşaqlı Quaker ailəsində ən kiçik uşaq idi.[11][12] Uşaqlıqda o, klassik dillər — yunan, latın, fransız və başqa dilləri öyrənmiş, elmi maraqları erkən yaşlarda yaranmışdır.[13][14]
Tibb təhsili üçün o əvvəlcə London və Edinburgh universitetlərinə daxil olmuş, daha sonra 1795-ci ildə Göttingen universitetində elmi dissertasiya müdafiə etmişdir.[15][16]
Young gözdə fokuslanma prosesini izah etmiş, reseptiv sistemin necə işlədiyini analiz etmişdir.[17] O, astiqmatizmin mövcudluğunu aşkar etmiş və gözdə rəng hiss edilməsinin üç reseptor teoriyasını (qırmızı, yaşıl, mavi) irəli sürmüşdür.[18][19]
Young 1803-cü ildə Kral Cəmiyyətində təqdim etdiyi "ikili çəpər (double-slit)" eksperimentini istifadə edərək işığın interferensiyasını müşahidə etmiş və bu yolla işığın dalğa xarakterini isbat etməyə çalışmışdır.[20][21][22] O, həmçinin işığın qütblənməsi və rənglərin interferensiya əsasında meydana gəlməsini dalğa nəzəriyyəsi ilə açıqlamışdır.[23]
Young materialların elastik davranışını tədqiq etmiş və onun adı ilə tanınan "Young modulu" (Young’s modulus) ideyasını irəli sürmüşdür.[24]
Young dillər üzrə çoxşaxəli iş aparmış, təxminən dörd yüz dildən çox söz və kök analizləri ilə maraqlanmışdır.[25] O, "İndo-Avropa" (Indo-European) terminini təklif etmişdir.[26] 1814–1819 illər arasında Young Rosetta Daşı üzərində işlər görmüş və demotik mətnləri tərcümə etməyə başlamışdır; bu iş Jan-Fransua Şampolyonun işlərinə zəmin yaratmışdır.[27]
Young "The Last Man Who Knew Everything" ("Hər şeyi bilən son insan") kimi tanınır, çünki o dövrdə çoxsaylı elm sahələrində çalışmışdır.[28][29] Young-un işləri yalnız ölümündən sonra daha geniş qiymətləndirilmişdir.[30]
Thomas Young 10 may 1829-cu ildə Londonda vəfat etmişdir. St Giles Kilsəsində dəfn olunmuşdur.[31]
- ↑ "Thomas Young (1773 - 1829) – Biography – University of St Andrews".
- ↑ "Thomas Young".
- ↑ "Thomas Young (1773-1829) – The Past".
- ↑ 1 2 Юнг, Томас (rus.). // Малая советская энциклопедия / под ред. Н. Л. Мещеряков 2 Советская энциклопедия, 1936.
- ↑ 1 2 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 Maktutor riyaziyyat tarixi arxivi. 1994.
- ↑ Юнг Томас // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 1 2 www.accademiadellescienze.it (it.).
- ↑ Find a Grave (ing.). 1996.
- ↑ NNDB (ing.). 2002.
- ↑ "Biography of Thomas Young (1773 - 1829)".
- ↑ "Thomas Young (1773 - 1829) – The Past".
- ↑ "Thomas Young (1773-1829) – The Past".
- ↑ "Thomas Young (1773 - 1829) – University of St Andrews".
- ↑ "Thomas Young (1773 - 1829) – Biography – University of St Andrews".
- ↑ "Biography of Thomas Young (1773 - 1829)".
- ↑ "Thomas Young".
- ↑ "Thomas Young (1773-1829) – The Past".
- ↑ "Thomas Young (1773 - 1829) – University of St Andrews".
- ↑ "Thomas Young".
- ↑ "Thomas Young (1773-1829) – The Past".
- ↑ "Thomas Young (1773-1829) – University of St Andrews".
- ↑ "Thomas Young".
- ↑ "Who was Thomas Young?".
- ↑ "The Past – Thomas Young".
- ↑ "Who was Thomas Young?".
- ↑ "Thomas Young (1773-1829) – The Past".
- ↑ "Thomas Young – The Last Man Who Knew Everything".
- ↑ "Thomas Young (1773 - 1829) – Biography – University of St Andrews".
- ↑ "Thomas Young (1773-1829) – The Past".
- ↑ "Thomas Young (1773 - 1829) – Biography – University of St Andrews".