Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinTokofobia (ing. tokophobia) – hamiləlik və/və ya doğuş prosesinə qarşı davamlı, qeyri-məntiqi və klinik səviyyədə intensiv qorxu ilə xarakterizə olunan spesifik fobiyadır.[1][2][3] Sinonimləri: maieusiophobia, parturiphobia, lockiophobia.[4]
Termin 2000-ci illərin əvvəlində İngiltərədə tibb ədəbiyyatına daxil olmuşdur.[5][6] Yunanca tokos («doğuş») və phobos («qorxu») sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlmişdir.
Ümumi populyasiyada prevalensiya 2–15% arasında dəyişir.[7][6][8][4] Ağır forma təxminən hər 500 qadından birində rast gəlinir.
- Hamiləlikdən əvvəl formalaşır
- Adətən yeniyetməlik dövründə başlayır
- Sosial öyrənmə, anaların mənfi təcrübəsi, media görüntüləri ilə bağlıdır[9]
DSM-5-ə görə spesifik fobiya kriteriyalarını ödəyir:[4][3]
- Həmişəki qorxu və narahatlıq
- Qorxu predmetindən qaçınma
- Simptomlar ≥ 6 ay davam edir
- Klinik əhəmiyyətli sıxıntı və ya funksional pozğunluq
«İçimdə yad bir şeyin böyüməsini iyrənc hesab edirəm.»
«Doğuş haqqında düşünmək mədəmi bulandırır.»
«Bu, sadəcə psixoloji vəziyyət deyil; mən fiziki olaraq hamiləlikdən qorxuram.»
«Ətrafımdakı birinin hamilə olduğunu eşidəndə əziyyət çəkirəm; doğuş səhnələrini izləyə bilmirəm.»
- Psixoterapiya: CBT, qorxu ifşaəsi[12][13][8][14][15]
- Dərman terapiyası: selektiv serotonin geri alım inhibitorları (SSRI), qısamüddətli benzodiazepinlər
- Doulə (doğuş köməkçisi) və mama dəstəyi
- Qeysər kəsiyi – bəzi hallarda etik olaraq müzakirə olunur[2][3]
Erkən diaqnoz və intervensiya ilə 70%-dən çox xəstədə simptomlar kəskin azalır. Müalicəsiz qaldıqda reproduktiv qərarlar pozula, cütlük münasibətləri zədələnə bilər.[2][16]
İlk sistematik təsvir 2000-ci ildə İngiltərənin British Journal of Psychiatry jurnalında dərc edilmişdir.[4][5]
- ↑ Kitamura, Toshinori; Takegata, Mizuki; Usui, Yuriko; Ohashi, Yukiko; Sohda, Satoshi; Takeda, Jun; Saito, Tomomi; Kasai, Yasuyo; Watanabe, Hideki; Haruna, Megumi; Takeda, Satoru. "Tokophobia: Psychopathology and Diagnostic Consideration of Ten Cases". Healthcare (Switzerland). 12 (5). 2024. doi:10.3390/healthcare12050519.
- ↑ 1 2 3 O'Connell, Maeve; Leahy-Warren, Patricia; Khashan, Ali S.; Kenny, Louise C. "Tocophobia - the new hysteria?". Obstetrics, Gynaecology and Reproductive Medicine (Review). 25 (6). 2015: 175–177. doi:10.1016/j.ogrm.2015.03.002.
- ↑ 1 2 3 4 Jomeen, J.; Martin, C.R.; Jones, C.; Marshall, C.; Ayers, S.; Burt, K.; Frodsham, L.; Horsch, A.; Midwinter, D.; O’Connell, M.; Shakespeare, J.; Sheen, K.; Thomson, G. "Tokophobia and fear of birth: a workshop consensus statement on current issues and recommendations for future research". Journal of Reproductive and Infant Psychology. 39 (1). 2021: 2–15. doi:10.1080/02646838.2020.1843908. PMID 33206580 (#bad_pmid).
- ↑ 1 2 3 4 Shabakhti, Leila; Rohani, Camelia; Matbouei, Mahsa; Jafari, Narges. "Tokophobia; pathological fear of childbirth: A systematic review". HAYAT. 26 (1). 2020: 84–104.
- ↑ 1 2 Barton, Kathryn Dean; Wilson, Ronee; Sniffen, Sarah; Kelly, Pamela; Leavitt, Karla; Evans, Victoria; Louis-Jacques, Adetola. "Tokophobia—Extreme Fear of Pregnancy and Birth and Implications for Care: A Case Report". Journal of Perinatal Education. 33 (1). 2024: 13–17. doi:10.1891/JPE-2022-0021.
- ↑ 1 2 O'Connell, Maeve A.; Leahy-Warren, Patricia; Khashan, Ali S.; Kenny, Louise C.; O'Neill, Sinéad M. "Worldwide prevalence of tocophobia in pregnant women: systematic review and meta-analysis". Acta Obstetricia et Gynecologica Scandinavica (Review). 96 (8). 2017: 907–920. doi:10.1111/aogs.13138. PMID 28369672.
- ↑ Demšar, Karin; Svetina, Matija; Verdenik, Ivan; Tul, Natasa; Blickstein, Isaac; Velikonja, Vislava Globevnik. "Tokophobia (fear of childbirth): Prevalence and risk factors". Journal of Perinatal Medicine. 46 (2). 2018: 151–154. doi:10.1515/jpm-2016-0282. PMID 28379837.
- ↑ 1 2 Kowalski, Joachim; Niżniowska, Martyna; Skowroń, Patryk. "cognitive-behavioural psychotherapy of tokophobia" POZNAWCZO-BEHAWIORALNA PSYCHOTERAPIA TOKOFOBII. Psychoterapia (polyak). 212 (1). 2025: 29–44. doi:10.12740/PT/202608.
- ↑ Tzianoudaki, Elisavet; Gagalidou, Andriani; Gourounti, Claire. "Predisposition to tokophobia in students. Α systematic review". Epitheorese Klinikes Farmakologias kai Farmakokinetikes. 41 (2). 2023: 121–128. doi:10.5281/zenodo.8420842.
- ↑ Ramezani, Maryam; Dehghani, Mohsen; Minaei Moghadam, Somaye; Abdollahpour, Sedigheh. "Comparing the effectiveness of two telemedicine counseling interventions on secondary tokophobia in single-child women: the study protocol of a pragmatic three-arm randomized controlled trial". Journal of Psychosomatic Obstetrics and Gynecology. 46 (1). 2025. doi:10.1080/0167482X.2025.2500928. PMID 40375686 (#bad_pmid).
- ↑ Archibald, Sarah-Jane. "A proposed psychological model for understanding and supporting individuals living with tokophobia". British Journal of Midwifery. 29 (11). 2021: 609–613. doi:10.12968/bjom.2021.29.11.609.
- ↑ Konieczna, Elżbieta; Hofmann, Marta; Domaszewska, Katarzyna. "Cognitive behavioral therapy techniques in the treatment of tokophobia – a literature review". Family Medicine and Primary Care Review (Review). 26 (2). 2024: 261–266. doi:10.5114/fmpcr.2024.139039.
- ↑ Fathi Najafi, Tahereh; Dashti, Sareh; Bolghanabadi, Nasibeh; Rezvanifard, Malihe; Andaroon, Nafise; Abadibavil, Dina; Tahoonian Golkhatmy, Fahimeh; Bahri, Narjes. "Evaluation of the effect of cognitive behavioral therapy on tocophobia: A systematic review and meta-analysis". Archives of Psychiatric Nursing (Review). 35 (3). 2021: 255–260. doi:10.1016/j.apnu.2021.03.009. PMID 33966789 (#bad_pmid).
- ↑ Petit, Pierre. "Therapeutic management of tocophobia with cognitive behavior therapy: A clinical case report" Prise en charge de la tocophobie par thérapie cognitivo-comportementale: À propos d'un cas clinique. Journal de Therapie Comportementale et Cognitive (fransız). 25 (1). 2015: 3–11. doi:10.1016/j.jtcc.2015.01.001.
- ↑ Ben-Rafael, Sharon; Bloch, Miki; Aisenberg-Romano, Gabi. "Dual-Session Tokophobia Intervention, a Novel Ultrashort Cognitive Behavioral Therapy Protocol for Women Suffering From Tokophobia in the Third Term of Pregnancy". Cognitive and Behavioral Practice. 30 (3). 2023: 520–538. doi:10.1016/j.cbpra.2022.02.015.
- ↑ Raudasoja, Mirjam; Sorkkila, Matilda; Vehviläinen-Julkunen, Katri; Tolvanen, Asko; Aunola, Kaisa. "The role of self-esteem on fear of childbirth and birth experience". Journal of Reproductive and Infant Psychology. 42 (3). 2024: 493–501. doi:10.1080/02646838.2022.2115989. PMID 36062324 (#bad_pmid).
- ↑ Marshall, Claire A.; Jones, Catriona; Burt, Kate; Lappin, Victoria; Martin, Colin R.; Jomeen, Julie; Webb, Abigail. "Practitioner perspectives on the use of selected fear of childbirth screening tools within a clinical context". Journal of Reproductive and Infant Psychology. 43 (2). 2025: 400–412. doi:10.1080/02646838.2023.2243286. PMID 37530393 (#bad_pmid).