Türkiyə Qırmızı Aypara Cəmiyyəti (türk. Türk Kızılayı , ing. Turkish Red Crescent) — Türkiyədəki ən böyük humanitar təşkilatdır və Beynəlxalq Qırmızı Xaç və Qırmızı Aypara Hərəkatının bir hissəsidir.
| Türkiyə Qırmızı Aypara Cəmiyyəti TRCS | |
|---|---|
| türk. Türk Kızılayı , ing. Turkish Red Crescent | |
 | |
 | |
| Növü | Xeyriyyə təşkilatı |
| Fəaliyyəti | Humanitar yardım |
| Yaranma tarixi | 1868 ("Hilâl-i Ahmer Cemiyeti" adı altında) |
| Mərkəzi | Ankara, Türkiyə |
| Üzvləri |
|
| kizilay.org.tr | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Təşkilat 1868-ci ildə Osmanlı İmperatorluğu dövründə yaradılıb, Krım müharibəsi zamanı Türk əsgərləri arasında ölüm və çətinliyin əsas səbəbi olan xəstəlik onların döyüşmələrinə mane olurdu. Bu təşkilat Qırmızı Aypara Cəmiyyətinin ilkin forması kimi fəaliyyət göstərdi və müsəlman dünyasında ən əhəmiyyətli xeyriyyə təşkilatlarından biri idi.[2]
Cəmiyyət şərtsiz yardım və xidmət göstərən mənfəətsiz, könüllü əsaslı sosial xidmət təşkilatıdır və xüsusi hüquqi müddəalarla tənzimlənən hüquqi bir qurumdur.[3][4][5]
Təşkilat 1868-ci il 11 iyun tarixində Osmanlı İmperiyası zamanı qurulmuş və "Hilâl-i Ahmer Cemiyeti" adlandırılmışdır.[3]
Daha sonra bu adları aldı:[3]
- 1877-ci ildə "Osmanlı Qırmızı Aypara Cəmiyyəti"
- 1923-cü ildə "Türkiyənin Qırmızı Aypara Cəmiyyəti"
- 1935-ci ildə "Türk Kızılayı Birliyi"
- 1947-ci ildə "Türk Qırmızı Aypara Cəmiyyəti"
- 1935-ci ildə Mustafa Kamal Atatürk tərəfindən, 1923-cü ildə Türkiyə Respublikası qurulduqdan sonra[3] Kızılay adlandırıldı.
Rus-Türk müharibəsi ilə başlayaraq (1877–78), Türkiyə Qırmızı Aypara Cəmiyyəti Türkiyədəki mobil və sabit xəstəxanalar, xəstələrin daşanma xidmətləri, xəstəxana gəmiləri, təlim keçmiş tibb bacıları və könüllülər vasitəsilə bütün döyüş bölgələrində əsgərləri tibbi yardımla təmin etdi. Müharibədən zərər görümüş bütün mülki vətəndaşlara ölkə vətəndaşlıqlarından asılı olmayaraq humanitar yardım göstərmişdir. Türkiyədə baş verən təbii fəlakətlər zamanı fəlakətlərin verdiyi zərərlərin aradan qaldırılması və zərər çəkənlərə yardım istiqamətində fəaliyyət göstərmişdir. Beynəlxalq yardım və təhlükəsizlik tədbirlərində iştirak etmişdir.[3]
Aradan qaldırılmasına ayrdım etdiyi fəlakətlər aşağıdakılardır:[6]
- Fövqəladə hallarda idarəetmə: Son 10 ildə təbii və insanla əlaqəli fəlakətlərdən 78 fərqli ölkədə əməliyyatlar[7][8]
- Qan köçürmələri: 150-dən çox mobil qan vermə aparatları vasitəsilə 17 Regional qan mərkəzi, 65 Qan köçürmə mərkəzində həyata keçirilmişdir.[9]
- Beynəlxalq yardım
- Səhiyyə: Konya, Kayseridə və Türkiyə daxilində tibbi mərkəzlər[10]
- İlk tibbi yardım: Türkiyədəki ilk tibbi yardım mərkəzləri səhiyyə xidmətləri və ilk tibbi yardım göstərir. Birinci tibbi yardım zamanı ümumi 100 min insana yardım təmin edilmişdir.[11]
- İmmiqrasiya və qaçqın xidmətləri: Sığınacaq yerləri, səhiyyə və təhsil daxil olmaqla, Türkiyədə qaçqınların ehtiyaclarını ödəmək üçün müvafiq dövlət orqanlarına kömək edir.[12] Suriyadan olan vətəndaş müharibəsi qaçqınları üçün 23 düşərgə salmışdır.
- Gənclər və Təhsil Xidmətləri: Gənclərin fəlakətlərlə bağlı ictimaiyyətin məlumatlandırılmasına yönəlmiş layihələri. Təqaüdlər verir və gənclər düşərgələrini idarə edir.[13]
-
Qazipaşadakı Türk Qırmızı Aypara Cəmiyyətinin qan köçürmə avtobusu -
1938-ci ildə Türk Qırmızı Aypaa Cəmiyyətinə aid təcili tibbi yardım maşını
- ↑ https://data.ifrc.org/fdrs/national-society/dtr001.
- ↑ "Red Crescent Archives (Turkey) - HAZINE". HAZINE (ingilis). 2013-11-13. 2022-08-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-05-04.
- ↑ 1 2 3 4 5 Kızılayı, Türk. "Türk Kızılayı | Türk Kızılay". www.kizilay.org.tr. 2017-04-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-05-04.
- ↑ "Senior Western official: Links between Turkey and ISIS are now 'undeniable'". Business Insider. 2022-09-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-01-05.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2016-08-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-13.
- ↑ "The Turkish Red Crescent Society, from past to present". www.redcross.int. 2016-05-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-05-04.
- ↑ Kızılayı, Türk. "Türk Kızılayı | NelerYapıyoruz". www.kizilay.org.tr. 2016-04-15 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-05-04.
- ↑ Kızılayı, Türk. "Türk Kızılayı | Türk Kızılay". www.kizilay.org.tr. 2022-03-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-05-04.
- ↑ Kızılayı, Türk. "Türk Kızılayı | Türk Kızılay". www.kizilay.org.tr. 2022-04-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-05-04.
- ↑ Kızılayı, Türk. "Türk Kızılayı | Türk Kızılay". www.kizilay.org.tr. 2021-10-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-05-04.
- ↑ Kızılayı, Türk. "Türk Kızılayı | Türk Kızılay". www.kizilay.org.tr. 2021-10-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-05-04.
- ↑ Kızılayı, Türk. "Türk Kızılayı | Türk Kızılay". www.kizilay.org.tr. 2021-10-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-05-04.
- ↑ Kızılayı, Türk. "Türk Kızılayı | Türk Kızılay". www.kizilay.org.tr. 2021-10-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-05-04.