Synoicus ypsilophorus — Qırqovullar yarımfəsiləsinə aid quş növü.
| Synoicus ypsilophorus | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Synoicus ypsilophorus |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Synoicus ypsilophorus bataqlıq bildirçini, gümüş bildirçin və Tasmaniya bildirçini kimi tanınır.
Avstraliya, Tasmaniya və Papua-Yeni Qvineya üçün endemikdir. Geniş yayılma sahəsi boyunca ümumi olan qəhvəyi bildirçin, "Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə İttifaqı" (IUCN) tərəfindən "Ən Az Narahatlıq Doğuran" kateqoriyasında qiymətləndirilmişdir.
Əvvəllər "Coturnix" cinsinə daxil edilsə də, filogenetik təhlillər göstərdi ki, bu növ digər bir neçə bildirçin növü ilə birlikdə monofiletik qrup təşkil edir və bu növlər indi "Synoicus" cinsinə daxil edilmişdir. Synoicus ypsilophorusun qardaş növü "S. monorthonyx" hesab edilir, əvvəllər "Anurophasis" cinsinə daxil edilmişdir.[3]
Aşağıdakı yarımnövləri məlumdur:
- "S. y. raaltenii" - Mərkəzi və şərqi Kiçik Zond adaları, Tanimbar adaları.
- "S. y. pallidior" - Sumba və Savu.
- "S. y. saturatior" - Şimali Yeni Qvineyanın düzənlikləri.
- "S. y. dogwa" - Cənub-mərkəzi Yeni Qvineyanın düzənlikləri (Trans-Fly regionu).
- "S. y. plumbeus" - Huon yarımadası və cənub-şərqi Yeni Qvineyanın düzənlikləri.
- "S. y. monticola" - Cənub-şərqi Yeni Qvineyanın yüksək dağlıq əraziləri.
- "S. y. mafulu" - Şərqi və cənub-şərqi Yeni Qvineyanın orta dağlıq əraziləri.
- "S. y. australis" - Avstraliya materiki.
- "S. y. ypsilophorus" - Tasmaniya.
Synoicus ypsilophorus kök, möhkəm bədən quruluşuna malik bir quşdur və uzunluğu 17–22 sm, çəkisi isə 75–140 qram arasında dəyişir. Rəngi quşun geniş yayılma sahəsi boyunca olduqca dəyişkəndir. Erkək baş və üst boyun hissəsində qara ləkələrlə örtülmüş qırmızı-qəhvəyi, bel və qanadlar əsasən qırmızı-qəhvəyi rəngdədir. Alt hissələri bej və ya qırmızımtıl-qəhvəyidir, lakin həmişə incə qara "V" şəkilli zolaqlarla örtülüdür. Quyruğu qısa, tünd qəhvəyi və sarı zolaqlıdır. Dişi oxşardır, lakin daha solğundur. Dişinin çiyin hissəsində kiçik qara ləkələr var və üst hissələri tünd "V" şəkilli işarələrlə örtülüdür.[4]
Səsi müxtəlif kəskin çağırışlardan ibarətdir və quşlar sıx bitki örtüyü arasında hərəkət edərkən bu səslərlə ünsiyyət qurur. Bir çağırış səsi ikiqat fitdir, ikinci not yüksəlir.
Synoicus ypsilophorus kənd təsərrüfatı sahələrində, rütubətli çəmənliklərdə, kolluqlarda, spinifeks savannasında və şirin su bataqlıqlarında Yeni Qvineya, Kiçik Zond adaları, həmçinin Avstraliyanın şimalı, şərqi, cənub-şərqi və cənub-qərbində və Tasmaniyada yayılmışdır. Avstraliyada əsasən düzənliklərdə rast gəlinir, lakin Yeni Zelandiyada 1000 metr, Yeni Qvineyada isə 3700 metr yüksəklikdə məskunlaşıb. Yeni Zelandiyaya 1860–1870-ci illərdə gətirilmişdir və indi Şimal Adasında və bəzi sahil adalarında mövcuddur.[5]
Synoicus ypsilophorus yer sevən quşdur və uçmaqdan daha çox gizlənməyi və ya qaçmağı üstün tutur. Kiçik qruplarla dolaşır və otlar, toxumlar, zoğlar və kiçik onurğasızlar ilə qidalanır. Əgər qrup qorxudularsa və havaya qalxsa, quşlar fərqli istiqamətlərə uçaraq dağılır və təhlükə keçəndə yenidən birləşir.
Synoicus ypsilophorus yazda cütləşir. Uzun bir çoxalma mövsümü var və yerdə, tez-tez ot dəstəsi və ya kolluqda gizlədilmiş, otlarla örtülmüş bir yuva qurulur. Dişi üç həftəlik inkubasiya müddətində yumurtalar üzərində oturur. Yumurtadan çıxmış balalar tez inkişaf edir və bir müddət hər iki valideyn tərəfindən qayğı ilə böyüdülür. İki həftədən sonra erkək qayğı rolunu öz üzərinə götürür. Bu zaman dişi növbəti yumurta qoymağa başlayır
Synoicus ypsilophorus çox geniş yayılma sahəsinə malikdir və bu sahənin böyük hissəsində ümumidir. "Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə İttifaqı" onun qorunma statusunu "Ən Az Narahatlıq Doğuran" kimi qiymətləndirib. Populyasiya ölçüsü kəmiyyətləşdirilməmişdir və bir qədər azalmağa meylli olsa da, növü daha təhlükəli kateqoriyaya daxil etmək üçün kifayət qədər sürətli deyil.[6]
- ↑ HBW and BirdLife Taxonomic Checklist v2. / red. BirdLife International 2017.
- ↑ eBird Taxonomy v2018. EBird, 2018.
- ↑ Bosc, Louis. "Coturnix ypsilophorus". Journal d'Histoire Naturelle. 2 (20). 1792: 297–298, Pl. 39.
- ↑ Hosner, Peter A.; Tobias, Joseph A.; Braun, Edward L.; Kimball, Rebecca T. "How do seemingly non-vagile clades accomplish trans-marine dispersal? Trait and dispersal evolution in the landfowl (Aves: Galliformes)". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences. 284 (1854). 2017-05-17: 20170210. doi:10.1098/rspb.2017.0210. PMC 5443944. PMID 28469029.
- ↑ Seabrook-Davison, M.N.H. "Brown quail". New Zealand Birds Online. 2013. İstifadə tarixi: 2015-08-02.
- ↑ BirdLife International. "Synoicus ypsilophorus". IUCN Red List of Threatened Species. 2016. 2016: e.T22678965A92796647. doi:10.2305/IUCN.UK.2016-3.RLTS.T22678965A92796647.en. İstifadə tarixi: 11 November 2021.
- Marchant, S.; Higgins, P.J., redaktorlar Handbook of Australian, New Zealand and Antarctic Birds, Volume 2: Raptors to Lapwings. Melbourne: Oxford University Press. 1993. ISBN 0-19-553069-1.
- BirdLife Species Factsheet Arxiv surəti 29 sentyabr 2007 tarixindən Wayback Machine saytında.