Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinStrateji düşüncə — uzunmüddətli məqsədlərə nail olmaq üçün situasiyaları geniş miqyasda analiz etmək, müxtəlif ssenariləri nəzərə almaq və optimal qərarlar qəbul etmək bacarığı. Bu düşüncə tərzi yalnız cari problemlərin həllinə deyil,[1] həm də gələcəkdə yarana biləcək imkan və risklərin proqnozlaşdırılmasına əsaslanır. Strateji düşüncə sahibinə kompleks və qeyri-müəyyən şəraitdə düzgün istiqamət seçmək imkanı verir. Onun əsas xüsusiyyətləri sistemlilik, çeviklik, analitik təfəkkür və yaradıcılıqdır.[2]
Strateji düşüncə idarəetmədə, siyasətdə, biznesdə, hərbi işdə və elmi fəaliyyətlərdə mühüm rol oynayır. Bu bacarıq resurslardan səmərəli istifadə etməyə, prioritetləri müəyyənləşdirməyə və rəqabət mühitində üstünlük əldə etməyə imkan verir. Strateji düşüncə yalnız fərdi deyil, həm də təşkilati inkişaf üçün vacibdir. O, liderlərə vizyon formalaşdırmaq, məqsədləri düzgün müəyyənləşdirmək və kollektivləri həmin istiqamətə yönləndirmək gücü qazandırır.[3]
Ənənəvi taktiki düşüncədən fərqli olaraq strateji düşüncə daha geniş perspektivli yanaşmanı tələb edir.[4] Taktika qısa müddətli problemlərin həllinə fokuslanırsa, strategiya uzunmüddətli nəticələri nəzərə alır. Buna görə də strateji düşüncə müasir dövrdə təşkilatların davamlı inkişafı və uğuru üçün əsas şərtlərdən biri sayılır.[5]
Strateji düşüncə və Strateji planlaşdırma anlayışları bir-biri ilə sıx bağlı olsa da, fərqli funksiyalara malikdir. Strateji düşüncə daha çox ideyaların yaradılması, gələcək istiqamətlərin təsəvvürü və uzunmüddətli vizyonun formalaşdırılması ilə əlaqələndirilir.[6] Bu prosesdə şəxs və ya təşkilat mürəkkəb mühiti analiz edir, trendləri qiymətləndirir və mümkün ssenariləri nəzərə alır. Strateji planlaşdırma isə daha çox konkret addımların,[7]resursların bölüşdürülməsinin və fəaliyyət planlarının hazırlanmasının mərhələsidir. Planlaşdırma düşüncədən qaynaqlanan istiqamətləri praktik addımlara çevirir. Beləliklə, düşüncə yaradıcılıq və istiqamət seçimi, planlaşdırma isə icra və tətbiqetmə mərhələsidir.[8]
Strateji düşüncə olmadan planlaşdırma yalnız rutin idarəetmə əməliyyatlarına çevrilə bilər. Digər tərəfdən, yalnız düşüncə ilə kifayətlənmək də nəticə vermir, çünki ideyalar tətbiq olunmadan abstrakt qalır. Hər iki prosesin vəhdəti təşkilatın davamlı inkişafı üçün vacibdir. Ən yaxşı nəticə düşüncənin çevikliyi ilə planlaşdırmanın strukturlaşdırılmışlığı arasında tarazlıq yaratmaqla əldə olunur.[7][9]
Strateji düşüncə mürəkkəb və qeyri-müəyyən mühitlərdə xüsusilə əhəmiyyətlidir. Müasir dövrdə qlobal siyasət, iqtisadiyyat və texnologiya sürətlə dəyişir və bu, sadə planlaşdırma metodlarının kifayət etmədiyini göstərir. Strateji düşüncə mürəkkəbliyi qəbul edir və onu bir maneə deyil, yeni imkanların mənbəyi kimi görür.[10] Burada sistem nəzəriyyəsi mühüm rol oynayır: hadisələr yalnız ayrı-ayrılıqda deyil, qarşılıqlı əlaqələri ilə birlikdə dəyərləndirilir. Kompleks mühitdə kiçik dəyişikliklər böyük nəticələrə səbəb ola bilər, buna görə strateji düşüncə adaptiv və çevik olmalıdır. Bu yanaşma liderlərə qeyri-müəyyənliyi idarə etmək və riskləri proqnozlaşdırmaq imkanı verir.[11][12]
Strateji düşüncə mürəkkəblik nəzəriyyəsi ilə üst-üstə düşərək, təşkilatlara xaotik vəziyyətlərdə də sabit istiqamət saxlamalarına kömək edir.[13] O, həm də qeyri-xətti prosesləri, gözlənilməz nəticələri və müxtəlif maraq qruplarının təsirini nəzərə alır. Mürəkkəbliklə işləmə bacarığı strateji düşüncə ilə idarə olunan sistemlərin dayanıqlı olmasına şərait yaradır. Bu səbəbdən müasir menecment və siyasətdə strateji düşüncə kompleksliyin idarə olunmasının əsas vasitəsi hesab edilir.[14]
Strateji düşüncə müəyyən kompetensiya toplusuna əsaslanır. Bunların başında analitik təfəkkür və məlumatların sistemli şəkildə işlənməsi gəlir. Lider və ya menecer uzunmüddətli trendləri təhlil etməyi və onları qısamüddətli göstəricilərlə əlaqələndirməyi bacarmalıdır. İkinci mühüm bacarıq yaradıcı yanaşma və innovativ həllərin axtarışıdır.[14] Strateji düşüncə eyni zamanda tənqidi düşüncə qabiliyyətini də tələb edir, çünki qəbul edilən qərarların riskləri və nəticələri dərindən qiymətləndirilməlidir. Gələcəyi görmə və vizyon yaratmaq da əsas kompetensiyalardandır.[15] Əlavə olaraq, strateji düşüncə sahibi qeyri-müəyyənlikdə adaptasiya olunma və çeviklik nümayiş etdirməlidir. Kommunikasiya bacarığı da böyük əhəmiyyət daşıyır,[16] çünki strateji ideyaların kollektivə ötürülməsi və motivasiya yaradılması vacibdir. Strateji düşüncə həm fərdi, həm də təşkilati səviyyədə öyrədilə və inkişaf etdirilə bilər. Bu kompetensiyaların birləşməsi liderlərə mürəkkəb mühitə baxmayaraq düzgün qərar verməyə imkan yaradır.[17]
Strateji düşüncə müxtəlif imkanların aşkarlanması və onlardan səmərəli istifadə olunmasına şərait yaradır. Bu düşüncə tərzi təşkilatlara yalnız mövcud problemləri həll etmək deyil, həm də gələcəkdə yarana biləcək fürsətləri vaxtında görmək imkanı verir.[18] Strateji yanaşma ilə şirkətlər bazar dəyişikliklərini proqnozlaşdıra və rəqabət üstünlüyü əldə edə bilərlər. Eyni zamanda, strateji düşüncə resursların optimal bölüşdürülməsinə və prioritetlərin düzgün müəyyənləşdirilməsinə kömək edir. Bu, innovasiyaların tətbiqi və yeni məhsul və ya xidmətlərin inkişafı üçün zəmin yaradır.[19]
Strateji düşüncə sayəsində təşkilatlar böhran vəziyyətlərində də imkanları dəyərləndirə bilirlər. Həmçinin, bu bacarıq beynəlxalq əməkdaşlıq və tərəfdaşlıq imkanlarını daha effektiv görməyə imkan yaradır.[20][21] İctimai sektorda isə strateji düşüncə sosial dəyişikliklər üçün yeni yanaşmaların formalaşdırılmasına şərait yaradır. Təhsil sahəsində də strateji düşüncə tələbələrə gələcək karyera yollarını daha düzgün planlaşdırmaq imkanı verir. Beləliklə, strateji düşüncə imkanların aşkarlanması və onlardan maksimum fayda götürülməsi üçün universal vasitə hesab olunur.[22][23]
- ↑ "What is Strategic Thinking? by Rich Horwath" (PDF). İstifadə tarixi: 10 avqust 2012.
- ↑ Senge, Peter M.; Scharmer, C. Otto; Jaworski, Joseph; Flowers, Betty Sue. "Alternative Future". Leadership Excellence. 25 (2). 2008: 3–4.
- ↑ Beaufre, Andre. An Introduction to Strategy. Frederick A. Prager. 1965. LCCN 65014177.
- ↑ "Strategic Thinking : Is Leadership the missing link An Exploratory Study" (PDF). İstifadə tarixi: 10 avqust 2012. by Manu Amitabh, Fellow Scholar, M.D.I Gurgaon and Arun Sahay, Professor and Area Chairman, Strategy Management, M.D.I Gurgaon
- ↑ Stacey, Ralph D. "The science of complexity - an alternative perspective for strategic change processes". Strategic Management Journal. 16 (6). 1995: 477–495. doi:10.1002/smj.4250160606.
- ↑ "Strategic Thinking" (PDF). Center for Applied Research. İstifadə tarixi: 10 avqust 2012.
- ↑ 1 2 Terra, Leonardo A. A.; Passador, João L. "Symbiotic Dynamic: The Strategic Problem from the Perspective of Complexity". Systems Research and Behavioral Science. 33 (2). 2016: 235–248. doi:10.1002/sres.2379.
- ↑ Terra, Leonardo A. A.; Passador, João L. "Strategic Thinking in the Context of Complexity". Systems Research and Behavioral Science. 35 (6). 2018: 869–883. doi:10.1002/sres.2530.
- ↑ Stacey, Ralph D. Strategic Management and Organisational Dynamics: The Challenge of Complexity to Ways of Thinking about Organisations. Financial Times Prentice Hall. 2007. ISBN 9780273708117.
- ↑ Terra, Leonardo A. A. "A Phenomenological Approach to the Study of Social Systems". Systemic Practice and Action Research. 28 (6). 2015: 613–627. doi:10.1007/s11213-015-9350-7.
- ↑ Zollo, Maurizio; Minoja, Mario; Coda, Vittorio. "Toward an integrated theory of strategy". Strategic Management Journal. 39 (6). 2017: 1753–1778. doi:10.1002/smj.2712. hdl:11390/1122519.
- ↑ Mason, Jennifer. "Mixing methods in a qualitatively driven way". Qualitative Research. 6 (1). 2016: 9–25. doi:10.1177/1468794106058866.
- ↑ Lynch, Cecilia. "Design Thinking, Systems Thinking, Strategic Thinking: All the same?". www.focusedmomentum.com. İstifadə tarixi: 25 dekabr 2024.
- ↑ 1 2 Espejo, Raul; Schuhmann, Werner; Schwaninger, Markus; Bilello, Ubaldo. Organizational transformation and learning: a cybernetic approach to management. Chichester: John Wiley & Sons. 1996. 350. ISBN 0-471-96182-5.
- ↑ Brereton, Jake. "The Ultimate Guide to Understanding Strategic Thinking vs. Strategic Planning". www.launchnotes.com. İstifadə tarixi: 13 yanvar 2025.
- ↑ Lynch, Cecilia. "Strategic Direction - The Crucial Foundation for Strategic Thinking". www.focusedmomentum.com. İstifadə tarixi: 13 yanvar 2025.
- ↑ Cebollero, Chris. "Strategic thinking: Your roadmap to achieving leadership goals". www.ems1.com. 16 fevral 2024. İstifadə tarixi: 13 yanvar 2025.
- ↑ Lee, Chantelle. "4 ways big-picture thinking can boost your career". www.atlassian.com. 13 oktyabr 2023. İstifadə tarixi: 25 dekabr 2024.
- ↑ Waldron, Ray. "Are You a Big Picture Thinker or Detail-Oriented?". www.quickbase.com. İstifadə tarixi: 25 dekabr 2024.
- ↑ "Cross-Functional Collaboration Overview + Examples". www.cascade.app. İstifadə tarixi: 25 dekabr 2024.
- ↑ "What is Cross-Functional Collaboration?". www.bigcommerce.com. İstifadə tarixi: 25 dekabr 2024.
- ↑ Birt, Jamie. "Understanding the Bigger Picture and Why It's Important". www.indeed.com. İstifadə tarixi: 25 dekabr 2024.
- ↑ Memon, Masooma. "Big picture thinking: develop your innovation and ambition". www.getmarlee.com. İstifadə tarixi: 25 dekabr 2024.
- What is strategic thinking?, harvardbusiness.org
- 6 Habits of True Strategic Thinkers by Paul J. H. Schoemaker, Inc.com
- For Great Leadership, Clear Your Head by Joshua Ehrlich, Harvard Business Review
- How to Think Strategically by Michael Watkins, Harvard Business Review
- Strategic Thinking: Success Secrets of Big Business Projects Dr David Stevens, McGraw Hill, 1997
- Strategy Execution – Ensure your culture provides for common sense by i-nexus