Spas rayonu (tatar. Спас районы) — Rusiya Federasiyası, Tatarıstan Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon. Rayon respublikanın cənub-qərbində yerləşir. Respublikanın Alekseyevsk, Əlki rayonları və Ulyanovsk vilayəti ilə (Staromainski və Melekesski rayonları) quru sərhədi var. Volqa (Kuybışev su anbarı) sahili boyunca Təteş və Kama Tamaqı rayonları ilə, Kama (Kuybışev su anbarı) hövzəsi ilə Layiş rayonu ilə həmsərhəddir. Rayonun inzibati mərkəzi Bolqar şəhəridir.
| Spas rayonu | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Спас районы | |||||
 | |||||
|
|||||
|
54°58′ şm. e. 49°02′ ş. u.HGYO |
|||||
| Ölkə | |||||
| İnzibati mərkəz | Bolqar | ||||
| Tarixi və coğrafiyası | |||||
| Yaradılıb | 10 avqust 1930 | ||||
| Sahəsi |
|
||||
| Əhalisi | |||||
| Əhalisi |
|
||||
| Rəsmi sayt | |||||
.svg) |
|||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
![Bayraq[d]](/?q=Fayl:Flag_of_Spassky_rayon_(Tatarstan).png)
.png)
Kuybışev su anbarının yaranması nəticəsində rayon torpaqlarının xeyli hissəsi su altında qalmışdır.
Ən böyük çayları: Volqa, Kama, Bezdna və Aktay.
Rayonun ərazisi 1920-ci ilə qədər Spas qəzasının bir hissəsi idi. 1920–1930-cu illərdə Spas kantonunda daxil olur.
Rayon 1930-cu il avqustun 10-da (1 aprel 1935-ci ildən 4 oktyabr 1991-ci ilədək Kuybışev rayonu adlandırılmışdır) təsis edilmişdir.
- Urbanizasiya
Şəhər şəraitində (Bolqar ş.) rayon əhalisinin 44,11 % -i yaşayır.
- Milli tərkib
2010-cu il siyahıyaalınmasına görə, rayon rusların ən çox olduğu rayonlardan biridir[2]. Dini baxımından əhalisi provaslav və müsəlmandır.
Spas rayonu ərazisinə 1 şəhər və 16 kənd inzibati vahidliyi daxildir. Rayon ərazisinə ümumilikdə 46 yaşayış məntəqəsi daxildir[3].
- Rayon icra başçıları
Farqat Vaqizoviç Muxametov
- İcraiyyə Komitəsi rəhbərləri
Valeri Aleksandroviç Osokin
Spas rayonunda buğda, çovdar, arpa, yulaf, noxud becərilir. Ətlik və südlük heyvandarlıq, donuzçuluq, atçılıq inkişaf etmişdir.
Əsas yollar: 16K-0264 Bolqar-Bazarnaya Mataki və 16K-0196 Tukay-Levaçovo (Kazan, Çistopol), 16K-1481 Bolqar-Staraya Mayna (Ulyanovsk), 16K-1477 "Antonovka — Kuzneçixa — İske-Ryazap — Meşə Xmelevka "(Dimitrovqrad).
Volqa və Kama çaylarında naviqasiya inkişaf etmişdir. Bolqar şəhərində liman vardır.
"Yana Tormış" regional qəzeti rus və tatar dillərində nəşr olunur.
İzmeri kəndində İzmere istehkam arxeoloji abidəsi vardır[4]. Böyük Moraviya qombiki İzmere kəndində tapılmışdır[5]. P. Kazakov İzmere Paleolit düşərgəsini, 1995-ci ild qədimuqor İzmere məzarlığı (XII) kəşf etmişdir.
Bolqar şəhərinin yaxınlığında qədim Bulqar şəhəri yerləşir.
- ↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx (rus.).
- ↑ "Всероссийская перепись населения 2010 года. Национальный состав населения Республики Татарстан" (PDF). 2012-11-21 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-02.
- ↑ "Закон Республики Татарстан от 31 января 2005 года № 40-ЗРТ «Об установлении границ территорий и статусе муниципального образования "Спасский муниципальный район" и муниципальных образований в его составе»". 2020-06-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-17.
- ↑ "Измерское городище". 2015-05-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-05-10.
- ↑ Орлов Р. С. ЯВЛЕНИЕ БИФУРКАЦИИ В ДРУЖИННОЙ КУЛЬТУРЕ ДРЕВНЕЙ РУСИ Arxivləşdirilib 2018-04-30 at the Wayback Machine