Xidmət kimi proqram təminatı
Xidmət kimi proqram təminatı (ing. Software as a service; SaaS[1]) — proqram təminatının abunə əsasında lisenziyalaşdırıldığı və mərkəzləşdirilmiş şəkildə yerləşdiyi lisenziyalaşdırma və çatdırılma modeli.[2][3] SaaS həmçinin tələb olunan proqram təminatı, veb-əsaslı proqram təminatı və ya veb-host proqram təminatı kimi də tanınır.[4] SaaS, xidmət kimi infrastruktur (IaaS) və xidmət kimi platforma (PaaS) ilə birlikdə bulud hesablamalarına xas biznes modelidir.[5][6]
SaaS proqramlarına adətən veb brauzer istifadəçiləri ("incə" müştəri) daxil olurlar. SaaS ofis proqramı, mesajlaşma proqramı, əmək haqqı emal proqramı, DBMS proqramı, idarəetmə proqramı, CAD proqramı, inkişaf proqramı, oyunlaşdırma, virtuallaşdırma,[7] mühasibatlıq, əməkdaşlıq, müştəri münasibətlərinin idarə edilməsi (CRM), idarəetmə məlumat sistemləri (MIS), müəssisə resurslarının planlaşdırılması (ERP), faktura, sahə xidmətinin idarə edilməsi, insan resurslarının idarə edilməsi (HRM), istedadların əldə edilməsi, öyrənmə idarəetmə sistemləri, məzmunun idarə edilməsi (CM), coğrafi informasiya sistemləri (GIS) və xidmət masasının idarə edilməsi daxil olmaqla bir çox iş proqramları üçün ümumi çatdırılma modelidir.
SaaS demək olar ki, bütün korporativ proqram təminatı şirkətlərinin strategiyalarına daxil edilmişdir.[8][9]
Biznes proqramlarının mərkəzləşdirilmiş hostinqi 1960-cı illərə təsadüf edir. Həmin illərdən başlayaraq, IBM və digər əsas kompüter provayderləri tez-tez vaxt mübadiləsi və ya kommunal hesablama kimi adlandırılan bir xidmət bürosu işi aparmağa başladılar. Bu cür xidmətlərə hesablama gücü və verilənlər bazası saxlanması, banklara və digər böyük təşkilatlara öz ümumdünya məlumat mərkəzlərindən təklif etmək daxildir.[10]
- ↑ Panker, Jon; Lewis, Mark; Fahey, Evan; Vasquez, Melvin Jafet. "How do you pronounce IT?". TechTarget. avqust 2007. 28 noyabr 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 may 2012.
- ↑ Turner, Brian. "What is SaaS? Everything you need to know about Software as a Service". TechRadar (ingilis). 25 iyun 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 avqust 2020.
- ↑ "Definition of Software as a Service (SaaS) - Gartner Information Technology Glossary". Gartner (ingilis). 29 sentyabr 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 avqust 2020.
- ↑ "What is Software as a Service (SaaS): A Beginner's Guide - Salesforce". Salesforce.com (ingilis). 27 sentyabr 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 sentyabr 2018.
- ↑ Chai, Wesley; Casey, Kathleen. "What is SaaS (Software as a Service)? Everything You Need to Know". Tech Target (ingilis). 24 mart 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 mart 2022.
- ↑ Twomey, Stephen. "Software as a Service: An Overview of Cloud Computing, SaaS, and Other Infrastructures". Kennected. 6 sentyabr 2022. 14 sentyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 sentyabr 2022.
- ↑ "IT Channel Glossary". CompuBase. mart 2013. 5 fevral 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 fevral 2013.
- ↑ "IBM cloud strategy". www.ibm.com. 13 mart 2015 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ Fox, A.; Patterson, D. Engineering Software as a Service: An Agile Approach Using Cloud Computing. Strawberry Canyon LLC. 3 yanvar 2014. ASIN B00CCEHNUM.
- ↑ OECD. OECD/G20 Base Erosion and Profit Shifting Project Addressing the Tax Challenges of the Digital Economy, Action 1 - 2015 Final Report (ingilis). OECD Publishing. 5 oktyabr 2015. ISBN 978-92-64-24104-6. 5 fevral 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 oktyabr 2020.