Sindi Kiro (1958[1])[5] — Yeni Zelandiyalı siyasətçi, Yeni Zelandiyanın 22-ci general-qubernatoru (2021-ci ildən), bu vəzifəni tutan ilk Maori əsilli qadın, Massey Universitetinin İctimai Səhiyyə Məktəbinin rəhbəri, Vellinqton Viktoriya Universitetində Te Kura Maorisinin və Oklend Universitetinin keçmiş prorektorudur.
| Sindi Kiro | |
|---|---|
.jpg) | |
  | |
Vəzifədədir | |
| 21 oktyabr 2021-ci ildən | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1958[1] (66–67 yaş) |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | baş icraçı direktor, universitet müəllimi[d] |
| Elmi fəaliyyəti | |
| Elmi dərəcəsi |
|
|
|
|
| Təltifləri |
  |
.png){kind=small} |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Kiro 1958-ci ildə Vanqareidə anadan olub.[6] Nqa Puhi, Nqati Kahu və Nqati Hine ilə əlaqəli olan Maori və İngilis mənşəlidir.[7] Onun atası əslən İngiltərənin şimalından olan Norman Simpson idi.[8] Anasının qızlıq soyadı Nqaşaiunu Kiro, nənə və babası Te Hemi Kiro və Hukatere Miha Maihi idi. O, uşaqlığının bir hissəsini anasının valideynlərinin yanında keçirdiyi üçün onların soyadı olan Kiro soyadını götürdü. Bacılarından biri də Kiro soyadını daşıyır, digər qardaş və bacıları isə Simpson soyadını daşıyır. Kiro Cənubi Oklend və Qərbi Oklenddə böyüyüb. Nənə və babası Cənubi Oklendə köçüb, əvvəlcə Ötara, sonra isə Manqeredə yaşayıblar. Valideynləri də Oklendə köçərək Qərbi Oklenddəki Nyu Linn və Te Atatüdə yaşayıb. Kiro Te Atatūdakı Rutherford liseyində oxuyub.
Daha sonra o, Palmerstondakı Massey Universitetində sosial iş tələbələrinin ilk qrupuna qoşulmuş, sonra Oklend Universitetində sosial elmlər üzrə bakalavr dərəcəsi almlışdır. 1987-ci ildə Kiro İtaliyanın Fiesole şəhərindəki Avropa Universiteti İnstitutundan epidemiologiya üzrə sertifikat almışdır.
Kiro 30 il memar, sonradan müəllim olan Kris Kuçel ilə evli olub, ondan iki oğlu var. Ayrıldıqdan beş il sonra o, hazırkı əri, ailə həkimi və Folklend Adaları Qanunvericilik Şurasının keçmiş üzvü Riçard Deyvislə tanış olub və onun iki oğlunun ögey anasıdır.
1995-ci ildən 2000-ci ilə qədər Kiro Albaniyadakı Massey Universitetində sosial siyasət üzrə baş müəllim işləyib. 2001-ci ildə Massey Universiteti tərəfindən "Maori Səhiyyə Siyasəti və Təcrübəsi" adlı dissertasiyasına görə sosial siyasət üzrə doktorluq dərəcəsi almışdır. Daha sonra o, Oklend Universitetində Biznesin İdarə Edilməsi üzrə magistr dərəcəsi almışdır.
Kiro 2003-cü ildə Yeni Zelandiyanın uşaq komissarı təyin edilmişdir. Bu vəzifədə 2008-ci ilə qədər çalışmışdır. Komissarlıq müddət ərzində o, ailədaxili zorakılığa qarşı tədbirlər üzrə işçi qrupunu yaratmışdır. Qrupda bir çox dövlət idarələrinin başçıları, polis nümayəndələri, ailə məhkəmələrinin təmsilçiləri, Maori və Sakit Okean adaları icmalarından şəxslər iştirak etmişdir. Onun vəzifədə olduğu müddətdə 2007-ci ildə Cinayətlər haqqında Qanunun qəbul edilməsi ictimaiyyətin və medianın böyük marağına səbəb olmuşdur. Kiro uşaqlara qarşı güc tətbiq etmək üçün hüquqi əsas verən Cinayətlər haqqında Qanunun 59-cu maddəsinin ləğvini müdafiə etmişdir.
Kiro akademiyaya qayıdaraq Massey Universitetində dosent və İctimai Səhiyyə Məktəbinin rəhbəri vəzifəsində çalışmışdır. 2013-cü ildə o, Vellinqton Viktoriya Universitetinin Təhsil Məktəbində "Te Kura Maori" rəhbəri vəzifəsini tutmuşdur. Kiro Oklend Universitetində prorektor vəzifəsində çalışmağa davam etmişdir.
24 may 2021-ci ildə Baş nazir Casinda Ardern Yeni Zelandiya Kraliçası II Elizabetin 21 oktyabr 2021-ci il tarixindən etibarən Kironu Yeni Zelandiyanın növbəti general-qubernatoru təyin etmək tövsiyəsi ilə razılaşdığını elan etmişdir. Əvvəlki general-qubernator Dame Reddynin beş illik səlahiyyət müddəti 28 sentyabr 2021-ci ildə başa çatmışdır. Kiro general-qubernator təyin edilən ilk Maori qadınıdır.
Kiro 19 oktyabrda (18 oktyabr Britaniyada) Kraliça II Elizabet tərəfindən video zəng vasitəsilə şəxsi auditoriya ilə keçirilən görüşdə Yeni Zelandiyanın "Xidmətə görə Dame Qrand Kross" və "Kraliçanın Xidmət Yoldaşı" ordeni ilə təltif edildi. O, 21 oktyabrda parlamentdə baş hakim Helen Vinkelmann tərəfindən general-qubernator kimi and içib. Mərasim, COVID-19 görə toplantıların sayına qoyulan məhdudiyyətlər səbəbindən adi haldan daha kiçik olmuşdur.
2025-ci ilin sentyabrında elan edildi ki, Kironun qubernator-general vəzifəsindəki səlahiyyət müddəti 31 mart 2027-ci ilədək uzadılacaq. Bu qərar 2026-cı il Yeni Zelandiya ümumi seçkiləri üçün aparılacaq seçki kampaniyası ilə növbəti qubernator-generalın seçilməsi prosesinin üst-üstə düşməsinin qarşısını almaq məqsədi daşıyırdı.
2012-ci ildə Kiro Yeni Zelandiya İctimai Səhiyyə Assosiasiyası tərəfindən İctimai Səhiyyə Çempionu mükafatına, həmçinin ABŞ-ın Fulbrayt Səyahət mükafatına layiq görüldü.[9] Elə həmin il o, həmçinin Yeni Zelandiya Televiziyası tərəfindən icmaya töhfəsinə görə "İlin Maorisi" adına layiq görüldü.
2021-ci il yeni il mükafatlandırma mərasimində Kiro uşaqların rifahı və təhsilindəki xidmətlərinə görə Yeni Zelandiya Fəxri Ordeninin "Xanım Yoldaşı" fəxri adına layiq görülüb.
9 avqust 2021-ci ildə Kiro qubernator-general vəzifəsinə hazırlanması çərçivəsində Yeni Zelandiya Fəxri Ordeninin əlavə "Böyük Dame Yoldaşlığı", həmçinin Kraliçanın Xidmət Ordeninin əlavə "Yoldaşlığı" adı ilə təltif olunub. General-qubernator olaraq Kiro vəzifədə olduğu müddətdə "Zati-aliləri", eləcə də ömürlük "Hörmətli xanım" titulunu daşımaq hüququna malikdir.
- ↑ 1 2 Dame Cindy Kiro: New Zealand's first Māori woman to be Governor-General, on her 'very poor' upbringing and life of service. The New Zealand Herald, 2021.
- ↑ Tiaki (ing.). Alexander Turnbull Library.
- ↑ Kiro C. Kimihia hauora Māori = Māori health policy and practice (ing.). Massey Research Online, 2001.
- ↑ http://hdl.handle.net/10179/2166.
- ↑ "kiro – Te Aka Māori Dictionary". kiro – Te Aka Māori Dictionary. Retrieved 27 July 2024.
- ↑ Hewitson, Michelle (15 August 2003). "A horribly good voice for the kids". Archived from the original on 24 may 2021. Retrieved 24 may 2021.
- ↑ "Associate Professor Cindy Kiro – Massey University". massey.ac.nz. Archived from the original on 14 July 2014. Retrieved 7 June 2014.
- ↑ Husband, Dale (7 November 2021). "Dame Cindy Kiro: A pōhara kōtiro from the wop-wops". E-Tangata. Retrieved 7 November 2021.
- ↑ "PHA Awards". Public Health Association of New Zealand. Retrieved 24 may 2021.