Septar Mehmed Yaqub(d. Konstantsa Ruminya krallığı, 1904 – v. Konstansa Rumıniya , 1991) Əsli krım tatarlarından olan vəkil, filosof, Rumıniyadakı müsəlman icmasının müftisi, Dubrovnikdəki tatarların və türklərin mənəvi lideridir.[1]
| Septar Mehmed Yaqub | |
|---|---|
| Septar Mehmet Yakub | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Konstantsa, Ruminya krallığı |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Konstansa, Rumıniya |
| Vətəndaşlığı | Rumıniya |
| Həyat yoldaşı | Zeynəb (1903-1972) |
| Uşağı | Səadət (qızı) |
| Milliyyəti | Krım tatarı |
| İxtisası | Vəkil |
| Fəaliyyəti | vəkil, sülh aktivisti |
| Fəaliyyət illəri | 1947-ci ildən |
Septar Mehmed Yaqub 1904-cü ildə Ruminya krallığının Konstansa şəhərində anadan olmuşdur. Buxarest Universitetində hüquq oxuduqdan sonra Konstansa şəhərində vəkil olaraq çalışmışdır. 31 dekabr 1947-ci ildə Müfti seçildi[2] və bu vəzifəsini ömrünün sonuna qədər, demək olar ki, Rumıniya kommunist dönəmində də davam etdirdi.[3]
Rumıniya mədəniyyəti ilə yaxşı tanış idi və beynəlxalq səhnədəki Rumıniyanın əhəmiyyətli natiqlərindən biri olmuşdur.[4] Ərəb və müsəlman ölkələrinə səfərləri zamanı rəsmi olmayan bir "səfir" oldu.[5] Düşünürdü ki, “İsrail və ərəblər bir araya gələrək birbaşa sülh danışmalıdırlar.
1991-ci ildə Konstansa şəhərində vəfat etmişdir.
Gizli təşkilat tərəfindən Müsəlman Mədəniyyətinin başçısı olaraq həyata keçirilən "Sultan" adlı əməliyyatda SSRİ-yə qarşı təxribat törətmək iddiası ilə tutuldu. SSRİ-də Nikolae Çauşesku vəzifədə olduğu illərdə, Rumıniya Parlamenti adlanan Böyük Millət Məclisində öz toplumu təmsil etdi. Septar Mehmed Yaqub, Justinian, Teoktist Arapașu, Rumın Pravoslav Kilsəsi Patriarxları və Musa Rosen ilə dost idi. Şayiələrə görə, Septar Mehmed Yaqub sosialist hökumətinin şərtləri ilə razılaşaraq, bütün məktəbləri və məscidləri siyahıya aldırmışdır. Arxiv qeydlərini təqdim edən məktəblərin və kilsələrin bu gün köhnə varlıqlarına sahib olmasına baxmayaraq, bu prosedurlar vahid tatar məktəbinin qeydiyyatı üçün səbəb kimi göstərilmişdir.[6] Rumıniya mədəniyyətinə yaxşı uyğunlaşdığı və Rumıniyanın əsas sözcülərindən biri olduğu[7] ərəb və digər müsəlman ölkələrinə etdiyi səfərlər zamanı qeyri-rəsmi "səfir" hesab edilirdi.[8] 1990-cı ildə Buxarestdəki "Rənglər" jurnalının redaktorları, tarixçi Tahsin Cəmilin rəhbərliyi ilə mədəni və dil bütövlüyü ideyalarına əsaslanan tatar hərəkatı yaratdıqda, Mehmed Yaqub mədəni muxtariyyəti qorumaq üçün bir hərəkat yaratmağa qarşı çıxdı.[9]
- ↑ JTA. "Rumanian Moslem Leader Greets Chief Rabbi Nissim at Rosen Anniversary Function". jta.org. 2 iyul 1968. 9 iyun 2020 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ Gabor, Adrian; Mureşan, Radu Petre. Biserica Ortodoxă în Uniunea Europeană, Contribuţii necesare la securitatea şi stabilitatea europeană (Rumence). Buxarest Universiteti. 2006. səh. 86-89.
- ↑ Clayer, Nathalie; Bougarel, Xavier. Les musulmans de l'Europe du Sud-Est. Des Empires aux Etats balkaniques. 2013. səh. 197. ISBN 9782811109066.
- ↑ Gabor, Adrian; Mureşan, Radu Petre (2006). Biserica Ortodoxă în Uniunea Europeană, Contribuţii necesare la securitatea şi stabilitatea europeană (in Romanian). Universitatea din Bucureşti, Facultatea de Teologie Ortodoxă „Patriarhul Justinian”, Editura Universităţii din Bucuresti. səh - 86,89.
- ↑ Bainbridge, Margaret. The Turkic peoples of the world. 1993. səh. 204. ISBN 9780710304094.
- ↑ Kırım Tatarları Romanya'da. "Karasu, Yar. Doç. Dr. Cezmi". Osmangazi Üniversitesi. 6 mart 2009. 14 may 2018 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ Gabor, Adrian; Mureşan, Radu Petre. Biserica Ortodoxă în Uniunea Europeană, Contribuţii necesare la securitatea şi stabilitatea europeană (Rumence). Buxarest Universiteti. 2006. səh. 89.
- ↑ Bainbridge, Margaret. The Turkic peoples of the world. Nyu-York. 1993. səh. 204. ISBN 9780710304094.
- ↑ Yuan, Changming. "5 Poems by Taner Murat". poetrypacific.blogspot.com. 5 may 2015. 9 iyun 2020 tarixində arxivləşdirilib.