Sakıp Sabançı

Sabançı 1933-cü il aprelin 7-də doğulub. Hacı Ömər və Sadiqə Sabançıların 6 oğul övladından ikincisidir. 1948-ci ildə aylıq 25 lirə maaşla "Akbank""da stajor məmur kimi fəaliyyətə başlamışdır. Xəstəliyi səbəbiylə heç liseydə təhsilini də tamamlaya bilməyən Sabançı bir qədər sonra BOSSA un fabrikində işə başlayıb. Fitri istedadı və qabiliyyəti sayəsində 24 yaşında fabrikdə baş direktor müavinliyinə qədər yüksəlib. Atası vəfat etdikdən bir il sonra - 1967-ci ildə qardaşları İhsan, Hacı, Şövkət, Erol və Özdəmirlə birlikdə sonradan bütün dünyaya səs salacaq "Hacı Ömər Sabançı Holdinq""i quraraq onun başçısı olub. Hazırda holdinqin tərkibində 30 min işçinin çalışdığı 73 şirkət var. Bank sektorundan sement istehsalına, avtomobil şinləri istehsalından qida sektoruna, pərakəndə ticarətə qədər 21 müxtəlif biznes sahəsində fəaliyyət göstərən holdinqin illik gəliri 10 milyard dollardan çoxdur.

1981-ci ildə xaricdə (Londonda) türk sərmayəsi ilə ilk bank quruldu – "Akinternational bank". Bu proyektin arxasında məhz Sabançı imzası vardı. Sonradan ABŞ-nin, Yaponiyanın, Argentinanın, Braziliyanın, İsveçrənin bir çox məşhur firması ilə ortaqlıqlar yaradıldı və Sakıp ağanın şöhrəti bütün dünyaya yayıldı. O, prezidentlər, baş nazirlər, krallar, şahzadələr, digər yüksək mənsəb yiyələri, dünya kapitalına yön verən biznesmenlər arasında xüsusi ehtiram sahibiydi. S.Sabançı mərhum ABŞ prezidenti Ronald Reyqanla dost olub və iki dəfə həyat yoldaşı ilə birlikdə Ağ evi ziyarət edib. 2001-ci ildə isə Bill Klintonun şəxsi dəvətilə Ağ evdə olub. ABŞ-nin dövlət katibi Corc Şults (vəzifədə olarkən), Yaponiya şahzadəsi Tomohito Mikasa, Sinqapurun baş naziri Lee Kuan Yev, Fransanın sabiq baş nazirləri Raymond Barr və de Mervill, Cinin dövlət başçısı (vəzifədə olarkən) Zhao Xianq, dünyanın ən nəhəng media maqnatlarından Malkolm Forbs, NATO-nun baş katibi Manfred Vörner (vəzifədə olarkən), ABŞ-nin keçmiş prezidenti Cimmi Karter və digər nüfuzlu şəxslər, zəngin iş adamları Sabançını onun İstanbuldakı iqamətgahında ziyarət ediblər.

S.Sabançı Fransa, Belçika, Yaponiya və təbii ki, Türkiyə hökumətlərinin yüksək mükafatlarına layiq görülüb. Müxtəlif dövlətlərin qeyri-hökumət qurumları və universitetlərindən aldığı mükafatların, medalların, fəxri doktorluqların isə sayı-hesabı yoxdur. 13 kitabın müəllifidir. Bunlardan 7-si Türkiyə Təhsil Nazirliyinin qərarıyla "Müəllimlərə və şagirdlərə yararlı kitablar" kimi bütün təhsil ocaqlarına tövsiyə edilib. Kitabların satışından əldə edilən vəsaitin hamısı şikəst uşaqlara sərf olunub.

Sadiqə ananın bütün varidatını bağışlaması və Sabançı qardaşlarının ianələri hesabına 1974-cü ildə Hacı Ömər Sabançı Vəqfi - VAKSA qurulub. Ailənin xeyriyyəçilik fəaliyyətləri bu vəqf vasitəsilə yürüdülür. Başda Sakıp ağa olmaqla Sabançı ailəsinin mənsubları bir fond yaradaraq öz adlarını verməklə müxtəlif təhsil, səhiyyə obyektləri inşa etdiriblər. VAKSA Türkiyənin ən böyük ailə vəqfidir, ölkənin 53 yerində 112 obyekti var. Bunlar arasında bir universitet, məktəblər, yataqxanalar, səhiyyə ocaqları, idman kompleksləri və sosial mərkəzlər var. VAKSA ildə 100 tələbənin təhsil xərclərini öz boynuna götürüb. 1994-cü ildən etibarən təhsil, mədəniyyət, sənətin müxtəlif sahələrində ölkədə və xaricdə uğur qazanan fərdlərə, qurumlara mükafatlar, təqaüdlər verir. Hər il Polis Akademiyasını ilk üç dərəcə ilə bitirən 6 tələbəyə 160 Cümhuriyyət qızılı bağışlanır, təlim-tərbiyə işlərində uğur qazanmış müəllimlərə pul mükafatları təqdim olunur. 1992-ci ildən bəri Mədəniyyət Nazirliyi ilə birlikdə xalq rəqsləri yarışması düzənlənir və yüksək yerlər tutan 10 rəqs qrupuna pul mükafatları verilir. Məqsəd Türkiyədə xalq oyunlarının inkişafına nail olmaqdır. 1999-cu ildə 170 milyon dollarlıq yatırımla Sabançı Universiteti qurulub.

• III Sektor Demokratiya jurnalı Arxivləşdirilib 2011-05-05 at the Wayback Machine