Ruan kafedralı və ya Ruan Müqəddəs Məryəm kilsəsi (fr. Cathédrale Notre-Dame de Rouen) — Fransanın Normandiya regionunda yerləşən Ruan şəhərində yerləşən katolik kilsəsi.[3] Tarixi abidə statusunda Fransanın milli irs siyahısına daxil edilib. 1876-1880-ci illərdə dünyanın ən hündür binası (151 metr) olub və bu titulu həmən il Köln kafedralı onun əlindən alıb.[4]
| Ruan kafedralı | |
|---|---|
| Cathédrale Notre-Dame de Rouen | |
 | |
 | |
| 49°26′24″ şm. e. 1°05′42″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə | |
| Yerləşir | Ruan[1][2] |
| Tikilmə tarixi | 1030 |
| Üslubu | qotika |
| Hündürlüyü | 151 m |
| Uzunluğu |
|
| Rəsmi sayt | cathedrale-rouen.net |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Ruan kafedralı Normandiya və Ruan Arxiyepiskopunun oturduğu kilsədir. Kafedral hər biri fərqli üslubda olan üç qülləsi ilə məşhurdur. Səkkiz yüz ildən çox bir müddət ərzində inşa edilən və yenidən qurulan kafedral, Erkən Qotikadan tutmuş Alovlu qotik üslubu və Renesans memarlığına qədər müxtəlif üslubların elementlərini özündə birləşdirir. Kafedral Klod Mone tərəfindən çəkilmiş impressionist rəsm seriyasının mövzusu olaraq incəsənət tarixində, həmçinin 1876-1880-ci illərdə dünyanın ən hündür binası olması ilə memarlıq tarixində də mühüm yer tutur.[5]
Xristianlıq Ruan şəhərində təxminən 260-cı ildə ilk yepiskop olan Müqəddəs Mellonius tərəfindən təsis edilmişdir. İlk kilsənin indiki kafedralın altında və ya yaxınlığında olduğu güman edilir. 395-ci ildə eyni yerdə üç nefli böyük bir bazilika inşa edilmişdir. 755-ci ildə Frank dövlət xadimi və hərbi lider Şarl Martelin oğlu arxiyepiskop Remi, kafedralın ilk kapitelini qurmuş və kilsə ətrafında bir neçə həyət və bina, o cümlədən arxiyepiskop üçün bir saray inşa etdirmişdir.
Kafedral 650-ci ildə Müqəddəs Ouen tərəfindən genişləndirilmiş və 769-cu ildə Şarlman tərəfindən ziyarət edilmişdir. Lakin 841-ci ildən başlayaraq Vikinq basqınları kafedral kompleksinə ciddi ziyan vurmuşdur.
Vikinq kralı Rollo Normandiya Hersoqluğunun ilk hersoqu oldu və 915-ci ildə Karolinq kafedralında vəftiz edildi. O, 933-cü ildə orada dəfn edildi. Onun nəvəsi Normandiyalı I Rişar, 950-ci ildə kafedralı daha da genişləndirdi.[6]
1020-ci illərdə arxiyepiskop Robert Roman üslubunda kilsənin yenidən qurulmasına başladı. İlk olaraq yeni xor, zal, giriş daha sonra isə yeni transept inşa edildi.[6] Roman kafedralı 1 oktyabr 1063-cü ildə arxiyepiskop Moril tərəfindən təqdis edildi. Bu mərasimdə Normandiya Hersoqu Vilhelm (sonradan İngiltərənin fəthi ilə "Fatih Vilhelm" adını alan) da iştirak etmişdir.[7]
Yeni Qotika üslubunda kafedral layihəsi ilk dəfə Ruan Arxiyepiskopu Hyu d'Amyens tərəfindən irəli sürüldü. O, 1144-cü ildə ilk Qotika strukturu olan Müqəddəs Deni Bazilikasının təqdis mərasimində iştirak etmişdi. 1145-ci ildə o, indi Müqəddəs Roman qülləsi adlanan qülləni yeni Qotika üslubunda inşa etdirməyə başladı.
Kafedralın tam yenidən qurulması onun varisi, "Möhtəşəm" Qautye tərəfindən başladıldı. 1185-ci ildə o, Roman nefini sökmüş və sancuarın qərb ucunun tikintisinə başlamışdır. Qərb cəbhəsi və ilk transeptlər tamamlandıqdan sonra 1200-cü il Pasxa ərəfəsində baş verən böyük yanğın işləri dayandırdı. Yanğın şəhərin böyük bir hissəsini məhv etdi və tamamlanmamış kilsəni ciddi şəkildə zədələdi. Qautye zədələri tez bir zamanda təmir etdi və işlərə davam etdi. Tikinti işləri usta mason Jan d'Andeli tərəfindən idarə olunurdu. Nef 1204-cü ilə qədər kifayət qədər tamamlandı və Fransa Kralı II Filipp Normandiyanın Fransa Krallığına birləşdirilməsini qeyd etmək üçün burada qəbul edildi. 1207-ci ildə əsas altar xor hissəsində yerləşdirildi.[8]
Yeni kilsəyə ilk memarlıq əlavəsi, nefin şimal və cənub tərəflərindəki dayaqlar arasında inşa edilən kiçik şapellər oldu. Bu şapellər şəhərin nüfuzlu dini qardaşlıqları və korporasiyaları tərəfindən tələb edilmişdi. 1280-ci ildə ətrafdakı məkanlar və binalar şimal və cənub transeptlərinin portallarının inşası üçün dəyişdirildi. Növbəti əlavə, Müqəddəs Məryəmin kilsə doktrinasında artan roluna cavab olaraq edildi. Yeni şapel 1302-ci ildə inşa edilməyə başlandı. Qərb cəbhəsi də 1370-1450-ci illər arasında yeni dekorasiya ilə bəzədildi.[6] 1468-ci ildən başlayaraq, Müqəddəs Roma qülləsinə Flamboyant Qotika üslubunda dəmir və daş plitələrlə örtülmüş yeni bir ornamental üst hissə əlavə edildi.[9][10]
-
Qüllə -
Mərgəzi giriş -
Transept -
Mərkəzi nef -
Muzey ekspozisiyası -
Xor -
Klod Mone, Ruan kafedralı günəş işığında -
Bombardmandan sonra, 1944-cü il -
Orqanın üzərində olan iri heykəl
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
- ↑ 1 2 3 base Mérimée (fr.). ministère de la Culture, 1978.
- ↑ 1 2 3 ArchINFORM (alm.). 1994.
- ↑ "Rouen Cathedral – French Moments". 26 November 2012. 3 June 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 August 2025.
- ↑ Rouen Cathedral Arxiv surəti 16 mart 2025 tarixindən Wayback Machine saytında, November 2, 2018, en:University of Pennsylvania
- ↑ Lescroart, 2019. səh. 7
- ↑ 1 2 3 Lescroart, 2019. səh. 9
- ↑ "Rouen Cathedral – Rouen, France". www.sacred-destinations.com. 2021-04-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-08-16.
- ↑ "Emporis building ID 125188". Emporis. Archived from the original on March 7, 2016.
- ↑ Lescroart, 2019. səh. 13
- ↑ A.M. Carment-Lanfry, La cathédrale de Rouen, AMR 1977.
- Aubert, Marcel (1926). "Rouen, la cathédrale", Congrès archéologique de France, LXXXIX (Rouen), 1926, 11–71.
- Brisac, Catherine. Le Vitrail (fransız). Paris: La Martinière. 1994. ISBN 2-73-242117-0.
- Carment-Lanfry, Anne-Marie. La Cathédrale Notre-Dame de Rouen (fransız). Rouen: Publication Univ Rouen Havre. 2010. GGKEY:LL4QAG84R2F.
- Lescroart, Yves. Cathédral Notre-Dame Rouen (fransız). Paris: Editions du Patrimoine, Centre des Monuments Nationaux. 2019. ISBN 978-2-7577-0698-5.
- Lours, Mathieu. Dictionnaire des Cathédrales (fransız). Editions Jean-Paul Gisserot. 2018. ISBN 978-27558-0765-3.
- Gilbert, Antoine Pierre Marie. Description historique de l'Église métropolitaine de Notre-Dame de Rouen (fransız). Rouen: J. Frère. 1816.
- Heinzelmann, Dorothee (2003). Die Kathedrale Notre-Dame in Rouen – Untersuchungen zur Architektur der Normandie in früh- und hochgotischer Zeit. Rhema-Verlag, Münster 2003, ISBN 978-3-930454-21-1
