Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. |
Romans (isp. romanse – roman dilində, yəni ispanca):
Romans orta əsrlərdə İspaniyada meydana gəlmiş və daha sonra başqa ölkələrə yayılmışdır. XX əsrin sonlarından etibarən bu janra maraq azalmağa başlamışdır. XV–XIX əsrlərdə geniş yayılmış bu janr Azərbaycan musiqisində nisbətən yeni bir janr hesab olunur. Onun ilk nümunələrini milli musiqimizdə Üzeyir Hacıbəyov və Asəf Zeynallı yaratmışdır.
- Ballada (provans. ballada – rəqs etmək) ilkin mənada rəqslə müşayiət olunan provansal mahnı olmuş, sonralar isə lirik rəvayət, əfsanə xarakterli, dramatik və fantastik məzmunlu ədəbi əsər kimi inkişaf etmişdir. XIX əsrdən etibarən ballada həm vokal, həm də instrumental musiqi pyesinə çevrilmişdir.[2]
- Elegiya (yun. elegeia, elegos – şikayət) – kədərli və düşüncəli xarakterə malik instrumental və vokal pyesdir.[3]
- Barkarola (it. barca — qayıq) — 1) Venesiyada yayılmış qayıqçı və ya balıqçı nəğməsi, 2) Zərif, axıcı ahəngə malik vokal və ya instrumental pyesin adı; burada özünəməxsus ritmli müşayiət vasitəsilə qayığın yırğalanması və avarların hərəkəti təsvir olunur, 3) Qondolyer nəğməsi.[4]
Romans-qəzəl janrı 1940-cı illərdə Üzeyir Hacıbəyovun yaradıcılığında meydana gəlmişdir. Nizami Gəncəvinin 800 illik yubileyi münasibətilə bəstəkar şairin, iki qəzəli əsasında "Sənsiz" (1941) və "Sevgili canan" (1943) adlı vokal əsərlərini yaratmışdır. Hər iki romansın ilk ifaçısı Bülbül olmuşdur[5]. Bu romanslara son 20 ildə yalnız iki müğənni – Lütfiyar İmanov və Rauf Adıgözəlov – müraciət etmişdir.
Digər bəstəkarlar – Asəf Zeynallı, Qara Qarayev, Fikrət Əmirov, İsmayıl Hacıbəyov, Vasif Adıgözəlov, Aqşin Rzayev, Əşrəf Hüseynzadə, Adilə Sultanova və başqaları da romans janrına müraciət etmişlər.
Romans janrına vokal ifaçılar Bülbül, Flora Kərimova, Müslüm Maqomayev, Lütfiyar İmanov, Azər Zeynalov ve başqaları da xüsusi maraq göstərmişlər.
- ↑ "Əfrasiyab Bədəlbəylinin İzahlı monoqrafik musiqi lüğəti - Romans". 2021-02-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-11-06.
- ↑ "Əfrasiyab Bədəlbəylinin İzahlı monoqrafik musiqi lüğəti - Ballada". 2021-02-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-11-06.
- ↑ "Əfrasiyab Bədəlbəylinin İzahlı monoqrafik musiqi lüğəti - Elegiya". 2021-02-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-11-06.
- ↑ "Əfrasiyab Bədəlbəylinin İzahlı monoqrafik musiqi lüğəti - Barkarola". 2021-02-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-11-06.
- ↑ "Ü. Hacıbəyov haqqında elektron dərs vəsaiti - Vokal əsərləri". 2021-06-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-11-06.
- Müslüm Maqomayev — "Sənsiz", musiqisi Ü. Hacıbəyovundur, sözləri N. Gəncəvinindir
- Müslüm Maqomayev — "Sevgili canan", musiqisi Ü. Hacıbəyovundur, sözləri N. Gəncəvinindir
- Mobil Əhmədov — "Küsmərəm" romansı, musiqisi H. Nəcəfovanındır, sözləri N. Gəncəvinindir
- Mobil Əhmədov — "Küsmərəm" romansı, musiqisi S. Ələsgərovundur, sözləri M. Müşfiqindir