Rita Levi-Montalcini (22 aprel 1909[1][2][…], Turin[3][4][…] – 30 dekabr 2012[1][2][…], Roma[5]) — italiyalı alim. 1986-cı ildə Fiziologiya və tibb üzrə Nobel mükafatına layiq görülüb (Stenli Koen ilə birgə).
| Rita Levi-Montalcini | |
|---|---|
| it. Rita Levi-Montalcini | |
 | |
| Doğum tarixi | 22 aprel 1909[1][2][…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 30 dekabr 2012[1][2][…] (103 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | ürək tutması[d] |
| Dəfn yeri |
|
| Elm sahəsi | Neyrobiologiya |
| İş yeri | |
| Təhsili |
|
| Üzvlüyü |
|
| Mükafatları |
        |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Rita Levi (1930-cu illərdə bacıları və qardaşı ilə birlikdə soyadını Levi-Montalçini olaraq dəyişdi) 22 aprel 1909-cu ildə Turində Sefarad yəhudi ailəsində anadan olub və dördüncü uşaq (əkiz bacısı Paola ilə birlikdə) olub. Onun atası Adamo Levi (1867-1932), elektrik mühəndisi və riyaziyyatçı idi, ailəsi Casale Monferratodan idi; anası Adele Montalcini (1879-1963) Astidən olan rəssam idi
1936-cı ildə tibb fakültəsini bitirdikdən sonra Levi-Montalçini fizioloq Cüzeppe Levinin (1872-1965) köməkçisi oldu[8], lakin Mussolini hökuməti yəhudilərə akademik və peşəkar karyera qurmağı qadağan edən antisemit qanunlar qəbul etdikdən sonra tezliklə işindən uzaqlaşdırıldı. 1943-cü ildə Levi-Montalçini ailəsi ilə birlikdə Florensiyaya qaçdı və yalnız hərbi əməliyyatlar bitdikdən sonra Turinə qayıtdı.
1946-cı ildən Viktor Hamburqerlə birlikdə Sent-Luisdəki Vaşinqton Universitetində işləmiş, 1951-ci ildən zoologiya kafedrasının dosenti, 1958-ci ildən isə tam professor vəzifəsində çalışmışdır. 1974-cü ildə EMBO-nun üzvü oldu.
Amerika İncəsənət və Elmlər Akademiyasının (1966) və Accademia dei Lincei-nin, eləcə də ABŞ Milli Elmlər Akademiyasının (1968) üzvü, burada tarixdə onuncu qadın üzvü oldu. 1974-cü ildə ateist olmaqla, o, Papa Elmlər Akademiyasının üzvü (və akademiyanın tarixində ilk qadın) oldu. Fransa Elmlər Akademiyasının (1989) və London Kral Cəmiyyətinin (1995) əcnəbi üzvü.
O, İtaliya Respublikası Senatının ən yaşlı üzvü idi, sol mərkəzçi koalisiyanı dəstəkləyirdi.
1992-ci ildə "İnsanlığa Xəbərdarlıq" imzaladı.
O, 2012-ci il dekabrın 30-da 104 yaşında Romada vəfat edib. O, Turin Monumental Qəbiristanlığında ailə məzarlığında dəfn edilib.
- Qardaş — Gino (Luici) Levi-Montalcini [ital.] (1902-1974), məşhur memar.
- Əkiz bacı — Paola Levi-Montalçini [ital.] (1909-2000), rəssam.
- Bacı — Nina (Anna) Levi-Montalçini (1905-2000), ona Rita Levi-Montalçininin "Qeyri-kamilliyin mədhində [ital.]" (2000) avtobioqrafik kitabı həsr olunub.
- Cousin — Eugenia Sacerdote de Lustig [esp.] (1910-2011), argentinalı tibb alimi; Rita Levi-Montalcini və Eugenia Sacerdote tibb fakültəsində birlikdə oxuyub və Turin Universitetində histoloq Cüzeppe Levinin tədqiqat qrupunda birlikdə çalışıblar (onlardan əlavə Salvatore Luria və Renato Dulbecco eyni qrupda çalışıblar)
- 1963 — Maks Vaynşteyn Mükafatı, Birləşmiş Serebral İflic Dərnəyi
- 1969 — Feltrinelli mükafatı
- 1974 — William Thomson Wakeman Mükafatı, Milli Paraplegiya Fondu
- 1981 — Rosenstiel mükafatı
- 1983 — Louise Gross Horwitz mükafatı, Kolumbiya Universiteti
- 1985 — Ralf Cerard Mükafatı [Almanca]
- 1986 - Əsas Tibbi Araşdırmalar üçün Albert Lasker Mükafatı
- 1986 — Fiziologiya və ya Tibb üzrə Nobel Mükafatı
- 2 iyun 1986-cı il — İtaliya Respublikasında Xidmətlərə görə orden komandiri"
- 31 oktyabr 1986 — Məktəb təhsili, mədəniyyət və incəsənət sahəsində xidmətlərinə görə qızıl medal
- 1987 — ABŞ-ın Milli Elm Medalı
- 8 yanvar 1987 — İtaliya Respublikasının Xidmətlərinə görə ordeninin Cəngavər Böyük Xaçı
- 1990 — Elmi Tədqiqatlar Ali Şurasının Qızıl medalı
- 6 iyun 2001 - Elm və Mədəniyyətdə Fəaliyyətə görə Qızıl Medal
- 2009 — Leonardo da Vinçi Mükafatı, Avropa Elmlər Akademiyası [İngilis dili] (ilk laureat)
- Fəxri Legion Ordeninin Böyük Zabiti (Fransa)
- ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 3 4 Rita Levi-Montalcini // Internet Speculative Fiction Database (ing.). 1995.
- ↑ 1 2 The Washington Post (ing.). // The Washington Weekly Post / M. Murray Washington: Fred Ryan, 1877. ISSN 0190-8286; 2641-9599
- ↑ 1 2 The Sydney Morning Herald, Sydney morning herald (ing.). Sydney: Fairfax Media, 1831. ISSN 0312-6315
- ↑ 1 2 3 www.accademiadellescienze.it (it.).
- ↑ ABŞ Milli Elmlər Akademiyası. 1863.
- ↑ www.pas.va (ing.).
- ↑ www.ae-info.org (ing.).