Realqar

Rəng – narıncı-qırmızı, bəzən tünd-qırmızı; Mineralın cizgisinin rəngi – narıncı; Parıltı – şüşə, qatran, yağlı; Şəffaflıq – şəffafdan yarımşəffafadək; Sıxlıq – 3,5-3,6; Sərtlik – 1,5-2; Çox kövrəkdir; Ayrılma – {010} üzrə mükəmməl; Sınıqlar – qabıqvari, tikanlı; Başqa xassələr – elektrik işığı altında kristalları çat-çat olur və açıq-narıncı rəngli tozvarı kütləyə çevrilir; Morfologiya – kristallar: uzununa cizgilənmiş qısa- və uzunprizmatik; Mineral aqreqatları: torpaqvari, bütöv dənəvər kütlələr, püruzlar, qaysaqlar, qabıqlar, bəzən druzalar.

Yer səthinə yaxın orta- və aşağı temperaturlu teletermal və vulkanogen yataqlar üçün səciyyəvidir. Tez-tez qeyzer çöküntülərində, sublimasiya məhsulu kimi vulkan kraterlərinin divarlarında, həmçinin solfatarlarda və fumarollarda rast gəlir. Realqarın tapıntıları çökmə əmələgəlmələrdə də – qumlu-gilli çöküntülərdə, siderit konkresiyalarında aşkar edilmişdir. Birlikdə rast gəldiyi minerallar: auripiqment, antimonit, kinovar, sərbəst kükürd. Mineralın tapıldığı yerlər: Luxum (Gürcüstan); Xaydarkan (Orta Asiya); Andreasberq (Almaniya); İtaliya, Rusiya və Yaponiyanın bir çox məntəqələri və b. Azərbaycanda Darrıdağ (Culfa) mərgümüş yatağında, həmçinin Dəvəboynu və Qoşasu (Laçın rayonu) mərgümüş təzahürlərində geniş yayılmışdır. Az miqdarda Ağqaya və Eyvan civə yataqlarında, Tutqunçay hövzəsinin qızıl filizi zolağında və bəzi başqa məntəqələrdə aşkar edilmişdir.

İri miqyaslı yığınlarının mərgümüş filizi kimi praktik əhəmiyyəti vardır. Həmçinin kənd təsərrüfatında zərərvericiləri öldürmək üçün istifadə olunur.

• Azərbaycan mineralları. Bakı: Nafta-Press, 2004.

• The Mineral Realgar