Qusay ibn Kilab (ərəb. قصيّ بن كلاب) və ya Qusay (Zeyd) ibn Kilab ibn Mürrə ibn Kəab ibn Lüey ibn Fihr (Qureyş) ibn Qalib (1 yanvar 400 – 480) — Məhəmməd peyğəmbərin ata tərəfdən 4-cü babası,[1] Məhəmməd peyğəmbərin nəslində siyasi şöhrətə çatmış ilk şəxs.[2] O, Darunnədvəni inşa etdirmişdir.[1]
| Qusay ibn Kilab | |
|---|---|
| ərəb. قصيّ بن كلاب | |
| Doğum tarixi | 1 yanvar 400 |
| Vəfat tarixi | 480 |
| Uşaqları | |
| Fəaliyyəti | qəbilə başçısı, tacir |
Əsl adı Zeyddir. Zeyd qəbiləsindən uzaqda böyüdüyü üçün "uzaqlaşmaq" mənasındaki "qasv" kökündən əmələ gəlmiş "Qusay" ləqəbi ilə adlanmışdır.[3] Anası ilə birlikdə bir müddət Təbükdə yaşadıqdan sonra Məkkəyə qayıtmışdır. Qısa müddətdə özünə hörmət qazanmışdır. Məkkəyə gəlmiş bir taricin varisi olmadığı üçün ona çoxlu var-dövlət qoyması, onun vəziyyətini daha da yaxşılaşdırmışdır. Məkkə və ətrafındakı ərazilərin mülkədarı olan Huzə qəbiləsinin başçısı Huleylin qızı Hubbə ilə evlənmiş, bu evlilikdən onun dörd oğlu (Əbdümənaf, Əbdüddar, Əbdüluzza, Əbdüqusay)[3] və bir qızı (Hind) dünyaya gəlmişdir. Qayınatası öldükdən sonra Məkkənin idarəsi əlinə alan Qusay, Cürhüm qəbiləsinin basdırdığı Qara daşı yerinə qoymuş, Kəbəni təmir etdirmişdir. Məkkədəki hakimiyyətini gücləndirən Qusay, təxminən 440-cı ildə Darunnədvəni inşa etdirmişdir. Həclə bağlı vəzifələri Huzə və Kinanə qəbilələri arasında bölüşdürmüş, yeni su quyuları qazdırmış və Məkkə gələn hacılar üçün dəridən su hovuzları düzəltdirmişdir. Hacılara göstərdiyi xidmətlərə görə Qureyşdən illik vergi də almışdır. Ölümündən əvvəl Kəbənin xidmətini və eləcə də siqayə, rifadə, livə vəzifələrini oğlu Əbdüddara həvalə etmişdir. Kəbənin açarını da oğlu Əbdüddara verən Qusay, təqribən 480-ci ildə ölmüş[2] və əl-Hacuna dəfn olunmuşdur.[1]
- ↑ 1 2 3 "Kusay b. Kilab". 08.04.2025 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ 1 2 "قصي بن كلاب وحكم مكة". 08.04.2025 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ 1 2 "ابن قصي". 08.04.2025 tarixində arxivləşdirilib.