Qara başlı ağacdələn (lat. Picus erythropygius) — Ağacdələnlər fəsiləsinə aid quş növü. Adətən enliyarpaqlı və iynəyarpaqlı meşələrdə yaşayır və Kamboca, Laos, Myanma, Tailand və Vyetnamda rast gəlinir.
| Qara başlı ağacdələn | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Qara başlı ağacdələn |
||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
|
||||||||
| ||||||||
Qara başlı ağacdələn təxminən 33 sm boyunda və 100-135 qram ağırlığında orta ölçülü bir quşdur. Yetkin quşların lələkləri çox fərqlidir: qara üz, sarı boğaz, yaşıl qanadlar, qırmızı bel və ağ qarın. Onların ağ/sarı gözləri var və bəzi fərdlərin gözündən boynuna qədər incə ağ xətt uzanır. Erkəklərin qırmızı tacı var, dişilərin isə tamamilə qara tacı var və qırmızı lələk yoxdur.[3] Cavan fərdlər yetkinlərdən daha az rənglidir və cavan erkəklərin başında daha az qırmızı tac lələyi olur.[4]
Qara başlı ağacdələn, Ağacdələnlər fəsiləsinin və Ağacdələn cinsinin üzvüdür. Ən çox "Avropa yaşıl ağacdələni" (Pviridis) və "boz başlı ağacdələn" (Pcanus) ilə yaxın qohum hesab edilirdi. Lakin son tədqiqatlar bu filogenetik əlaqəni şübhə altına alır.[5][6]
Qara başlı ağacdələnlərə Kamboca, Laos, Myanma, Tailand və Vyetnamda rast gəlinir. Əsasən enliyarpaqlı və iynəyarpaqlı meşələrin orta və alt qatlarında yaşayır. Onlar quru dipterokarp meşələrini, yarımhəmişəyaşıl meşələri, çay yanı meşələrini və savanna meşələrini üstün tutur.[3][9] Bu quşlar hərəkətsiz (rezident) quşlardır. Qara başlı ağacdələnlər, digər ağacdələnlər kimi, əsasən həşəratlarla qidalanır və ağac qabığından həşəratları toplayır. Əsasən termitlər, həmçinin qarışqalar və digər həşəratlar və onurğasızlar ilə qidalanır. Onların çoxalması haqqında az məlumat var, lakin fevral-iyun ayları arasında çoxalır və yuvalarını ağaclarda qururlar. Təxminən 3-4 yumurta qoyurlar.[10][11]
Qara başlı ağacdələn hal-hazırda "ən az narahat edici" statusuna malikdir, lakin populyasiyaları azalır. Bu əsasən insan məskənləri və kənd təsərrüfatı sahələri səbəbindən yaşayış mühitinin məhv olması ilə əlaqədardır. 2003-cü ildə Tayland hökuməti tərəfindən qara başlı ağacdələn qorunan yabani həyat növü elan edilib. Bu növ həmçinin Tailandda bir çox yabani həyat sığınacaqlarında tapılır.[12]
- ↑ Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1998.
- ↑ IOC World Bird List Version 6.3. 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.3
- ↑ 1 2 "Black-headed Woodpecker – eBird". ebird.org (ingilis). 2021-11-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-11-10.
- ↑ Winkler, Hans; Christie, David, Billerman, Shawn M.; Keeney, Brooke K.; Rodewald, Paul G.; Schulenberg, Thomas S. (redaktorlar ), "Black-headed Woodpecker (Picus erythropygius)", Birds of the World (ingilis), Cornell Lab of Ornithology, 2020-03-04, doi:10.2173/bow.blhwoo1.01, İstifadə tarixi: 2021-11-10
- ↑ Fuchs, Jérôme; Pons, Jean-Marc; Ericson, Per G.P.; Bonillo, Céline; Couloux, Arnaud; Pasquet, Eric. "Molecular support for a rapid cladogenesis of the woodpecker clade Malarpicini, with further insights into the genus Picus (Piciformes: Picinae)". Molecular Phylogenetics and Evolution (ingilis). 48 (1). 2008: 34–46. Bibcode:2008MolPE..48...34F. doi:10.1016/j.ympev.2008.03.036. PMID 18487062.
- ↑ Pons, J.-M.; Olioso, G.; Cruaud, C.; Fuchs, J. "Phylogeography of the Eurasian green woodpecker (Picus viridis)". Journal of Biogeography (ingilis). 38 (2). 2010-10-05: 311–325. doi:10.1111/j.1365-2699.2010.02401.x.
- ↑ "Picus erythropygius". ITIS – Integrated Taxonomic Information System. 23 October 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-11-10.
- ↑ de Schauensee, Rodolphe Meyer. "On Siamese Birds". Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia. 98. 1946: 1–82. ISSN 0097-3157. JSTOR 4064390.
- ↑ Mittermeier, John C.; Sandvig, Erik M.; Jocque, Merlijn. "Surveys in 2018 along the Mekong River, northern Kratie province, Cambodia, indicate a decade of declines in populations of threatened bird species". BirdingASIA. 32. 2019: 80–89.
- ↑ Stott, Philip. "The savanna forests of mainland southeast Asia: an ecological survey". Progress in Physical Geography: Earth and Environment (ingilis). 8 (3). 1984-09-01: 315–335. doi:10.1177/030913338400800301. ISSN 0309-1333. 2023-12-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-07-21.
- ↑ Zusi, R. L.; Marshall, J. T. "A comparison of Asiatic and North American sapsuckers" (PDF). Natural History Bulletin of the Siam Society. 23. 1970: 393–407. 2016-06-23 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2025-07-21.
- ↑ BirdLife International. "Picus erythropygius". IUCN Red List of Threatened Species. 2018. 2018: e.T22681481A130042305. doi:10.2305/IUCN.UK.2018-2.RLTS.T22681481A130042305.en. İstifadə tarixi: 16 November 2021.
