QOELRO[1] (rus. Госуда́рственная комиссия по электрифика́ции Росси́и, azərb. Rusiyanın Elektrikləşdirilməsi üzrə Dövlət Komissiyası) — 1917-ci il Oktyabr İnqilabından sonra Sovet Rusiyasının elektrikləşdirilməsi üçün dövlət planı. V.İ.Lenin təlimatı və rəhbərliyi altında Rusiyanın Elektrikləşdirilməsi üzrə Dövlət Komissiyası tərəfindən hazırlanmışdır. VIII Ümumrusiya Elektrotexniki Konqresi [2] tərəfindən təsdiq edilmiş, Xalq Komissarları Sovetinin[2] fərmanı ilə çağırılmışdır. Bir sıra qeyd və əlavələri olan QOELRO planı, 21 dekabr 1920-ci ildə "Rusiyanın elektrikləşdirilməsi planı haqqında" bir qərar qəbul edən Xalq Komissarları Şurası tərəfindən qəbul edildi[3].
Qısaltma tez-tez Rusiyanın Elektrikləşdirilməsinin Dövlət Planı, yəni QOELRO Komissiyasının məhsulu olaraq deşifrə olunur və Rusiyada inqilabdan sonra qəbul edilən, həyata keçirilən ilk uzunmüddətli iqtisadi inkişaf planı olmuşdur.
Bəzi mənbələrə görə, Rusiyanın genişmiqyaslı elektrikləşdirilməsi üçün bir layihənin hazırlanması 1917-ci il inqilabından əvvəl[4], Sankt-Peterburq Elektrik Şirkətində işləyən alman mühəndisləri tərəfindən, Birinci İl ərzində. Dünya Müharibəsi (1914-1918), yüksək hərbi xərclər səbəbindən tətbiqə başlamaq mümkün deyildi. Digər mənbələrə görə, GOELRO planı, 1916-cı ildə yaradılan və 1930-cu ildə Enerji İnstitutuna çevrilən Rusiyanın Təbii Məhsul Qüvvələrinin Araşdırılması üzrə SSRİ Elmlər Akademiyası Komissiyanın Enerji Departamentinin inkişafına əsaslanır. [5]
- ↑ Александров Иван Гаврилович // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. I ҹилд: А—Балзак. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1976. С. 225.
- ↑ 1 2 "М. А. Шателен Знаменательная дата в развитии электрификации СССР. К 25-летию VIII Всероссийского электротехнического съезда//Журнал Электричество 1946 г N 10" (PDF). 2016-09-19 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2021-08-24.
- ↑ "П. Г. Грудинский Первый съезд советских электротехников. К 60-летию 8-го Всероссийского электротехнического съезда//Журнал Электричество 1981 г N 10" (PDF). 2016-09-20 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2021-08-24.
- ↑ Корякин, Юрий. "Кто же был инициатором и вдохновителем электрификации России" (rus). НГ-наука. 20.06.2001. 25.12.2007 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-05-01.
- ↑ Козлов Б. И. Вклад Академии Наук в индустриализацию России (Вестник РАН). М.. 2000. 1059–1068.
- Гвоздецкий В.Л. ПЛАН ГОЭЛРО. МИФЫ И РЕАЛЬНОСТЬ (Наука и жизнь). 2005.
- Эрлихман В. Эпоха освещения (Энергия промышленного роста). М. 2005.
- 85 лет Плана ГОЭЛРОArxivləşdirilib 2020-02-20 at the Wayback Machine
- Сводная информация по текущему состоянию и планам развития генерации в России. актуальность — Май 2008 года.
- План ГОЭЛРО. Как это было.
- Электростанции
- Электрификация СССР