Psophodes cristatus — Sərçəkimilər fəsiləsinə aid quş növü.
| Psophodes cristatus | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Psophodes cristatus |
||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
|
||||||||
| ||||||||
Avstraliyaya endemik olan dörd-beş oxuyan quş növündən ibarət "Psophodes" cinsinin, orta ölçülü növüdür.[3] Bu növ, əsasən Avstraliyanın cənub-şərq daxili bölgələrindəki alçaq kolluqlarda rast gəlinir və fərqli cırıltılı çağırışı ilə seçilir. Psophodes cristatus və Psophodes occidentalis ilə bir zamanlar eyni növ kimi qəbul edilsə də, 1973-cü ildə səslərindəki əhəmiyyətli fərqlərə görə ayrı növlər kimi təsnif edilmişdir.[4]
Con Qould ilk dəfə P. cristatus və P. occidentalis növlərini bir növ kimi (Sphenostoma cristatum) təsvir etmişdir. Bu təsnifat 1973-cü ilə qədər qəbul edilirdi. Növlərin ayrılması əsasən onların mahnıları və yayılma sahələrindəki fərqlər əsasında həyata keçirilmişdir.[5][6]
Psophodes cristatus orta ölçülü quş olub, təxminən 18–21 sm uzunluğunda və 31–64 qram çəkisindədir. Yetkin fərdlərin dimdiyi tünd rəngli və pazşəkilli, cavan fərdlərin dimdiyi isə buynuz rəngindədir. Quşun incə və dik lələkli kəkili və uzun, yumru quyruğu var. Yetkin fərdlərin üst hissələri açıq qəhvəyi, alt hissələri isə ağ/açıq boz rəngdədir. Uçuş lələkləri ağ kənarlı, quyruğu isə tünd qara-qəhvəyi rəngdə olub, ucunda ağ ləkə var. Cavan fərdlərin lələkləri oxşar olsa da, uçuş lələklərinin ucları sarımtıl rəngdədir. Bu quş tez-tez Psophodes occidentalis ilə qarışdırılır. Əsas fərqləndirici xüsusiyyətlərə zəif döş zolaqları, bir qədər uzun quyruğu və təkrar olunan cırıltılı çağırışı daxildir.[4] Its bill is dark and wedge-shaped when mature, and horn-coloured when immature. It possesses a slim upright crest, and long rounded tail.[4][7]
Bu növün fərqli çağırışı antifonal duet kimi təsvir edilir. Pizzi və Naytın təsvirinə görə, erkək fərd "sitzi-cheeri" (toyuqquşunun cırıltısına bənzər) səsi çıxarır, dişi fərd isə yuxarı doğru yuvarlanan "r-e-e-e-t CHEER" səsi ilə cavab verir. Simpson və Day isə bu çağırışı "sərçəyə bənzər və təkrar olunan" kimi təsvir edir: erkəyin "chirrrp", dişinin isə "ee cheer" səsi.
Psophodes cristatus Avstraliyanın cənub-şərq daxili bölgələrində yayılıb və əsasən akasiya növləri ilə zəngin olan alçaq, açıq kolluqlarda yaşayır. Yayılması qeyri-bərabər olsa da, bu quş yerli miqyasda çoxsaylıdır. Növ geniş ərazidə yayılsa da, cənub hissələrdə nadir hallarda rast gəlinir. Mavi kollar, akasiya, emu kolları və lignum növləri ilə zəngin olan əraziləri üstün tutur.
Psophodes cristatus bütün il boyu əraziyə bağlıdır. Yetkin fərdlər adətən yerli quşlardır və 20-ə qədər quşdan ibarət kiçik dəstələr tez-tez qeydə alınır. Cavan fərdlər daha geniş yayılır və bəzən 100-ə qədər quşdan ibarət sərbəst yemək axtaran dəstələr əmələ gətirir. Bu növ təvazökar və sakit olsa da (zəngli pazdimdikdən daha az ürəkli), çağırış zamanı fərqlənir. Yemək axtararkən qısa uçuşlar edir (kiçik çırpınma və sürüşmə) və ya örtük arasında qaçır. Bu növ köçəri deyil.
Psophodes cristatus əsasən toxum və həşəratlarla qidalanır.
Bu növün il boyu bir neçə çoxalma mövsümü var. Onlar mart-may və avqust-noyabr aylarında çoxalır. Həmçinin çoxalma yağışdan sonra baş verir. Yuva ot, budaq və qabıqdan (daha incə materialla örtülmüş) ibarət dayaz qabarcıq şəklindədir. Adətən sıx ağac, kolu və ya ökseotu çətirlərində, əsasən yer səviyyəsindən 3 metr yüksəklikdə qurulur. Hər dəfəyə iki-üç mavi-yaşıl rəngli və seyrek tünd ləkəli yumurta qoyulur. Yumurtalar ucu dar oval şəkilli olub, təxminən 24 x 17 mm ölçüdədir. İnkubasiya müddəti məlum deyil. Bu növün ömrü təxminən 6,4 ildir. Cinslərin qidalanma və valideynlik rollarında fərq olub-olmadığı məlum deyil.[8]
Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə Birliyi (IUCN) Psophodes cristatusi "az qayğı tələb edən" kimi qiymətləndirib.[9]
- ↑ Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1999.
- ↑ IOC World Bird List Version 6.3. 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.3
- ↑ Del Hoyo, J; Elliot, A; Christie, D. Handbook of the Birds of the World: Volume 12: Picathartes to Tits and Chickadees. Lynx Edicions. 2007. ISBN 978-84-96553-42-2.
- ↑ 1 2 3 Boles, Walter.E. The Robins & Flycatchers of Australia. North Ryde, NSW, Australia: Angus & Robertson Australia. 1988. 217–220. ISBN 0-207-15400-7.
- ↑ Officer, Hugh. R. Australian Flycatchers And Their Allies. Melbourne, VIC. Australia: The Bird Observers Club. 1969. səh. 103.
- ↑ Chapman, Graeme. "Chirruping Wedgebill Psophodes cristatus". Graeme Chapman, Natural History Photographer- Ornithologist. İstifadə tarixi: 14 sentyabr 2016.
- ↑ Pizzey, Graham; Knight, Frank. The Field Guide To The Birds Of Australia (Ninth). Sydney, NSW, Australia: Harper Collins Publishers Australia Pty Limited. 2012. səh. 398. ISBN 9780732291938.
- ↑ "Chirruping Wedgebill - Psophodes cristatus". Australian Bush Birds. İstifadə tarixi: 14 sentyabr 2016.
- ↑ BirdLife International. "Psophodes cristatus". IUCN Red List of Threatened Species. 2017. 2017: e.T22705339A118693539. doi:10.2305/IUCN.UK.2017-3.RLTS.T22705339A118693539.en. İstifadə tarixi: 12 noyabr 2021.