Proqressiv veb tətbiq (ing. progressive web application; PWA) — HTML, CSS, JavaScript və WebAssembly daxil olmaqla ümumi veb texnologiyalarından istifadə edilərək qurulan veb vasitəsilə təqdim olunan proqram təminatı növü. O, masaüstü və mobil cihazlar da daxil olmaqla, standartlara uyğun brauzeri olan istənilən platformada işləmək üçün nəzərdə tutulub.

Proqressiv veb tətbiq veb tətbiqi kimi bilinən veb-səhifə və ya veb-sayt növü olduğundan, ayrıca paketləşdirmə və ya paylama tələb etmir. sadəcə olaraq veb-tətbiqini onlayn yayımlaya, onun ilkin quraşdırma tələblərinə cavab verdiyinə və istifadəçilərin tətbiqi öz əsas ekranlarına əlavə edə biləcəklərinə əmin olurlar. Proqramın App Store və ya Google Play kimi rəqəmsal paylama sistemlərində yayımlanması istəyə bağlıdır.[1]
2021-ci ildən etibarən PWA xüsusiyyətləri Google Chrome, Apple Safari, Androiddə Firefox və Microsoft Edge[2][3] tərəfindən müxtəlif dərəcələrdə dəstəklənir, lakin masaüstündə Firefox tərəfindən dəstəklənmir.[4]
| Brauzer | Dəstək | Qeyd | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Windows | macOS | Linux | Android | iOS & iPadOS | ||
| Chromium əsaslı | Hə | Hə | Hə | Hə | — | Google Chrome, Microsoft Edge,[5] Brave, Opera, Vivaldi[6] və digərləri daxildir. |
| Firefox | Qismən [4] | Qismən [4] | Qismən [4] | Qismən | Yox | |
| Safari | — | Qismən [7] | — | — | Qismən [8] | |
2007-ci ildə iPhone-un təqdimatında Stiv Cobs elan etdi ki, veb proqramlar (AJAX arxitekturasından istifadə edərək HTML5-də hazırlanmış) iPhone proqramları üçün standart format olacaq. Heç bir proqram inkişaf dəsti (SDK) tələb olunmayacaq və proqramlar Safari brauzer mühərriki vasitəsilə cihaza tam inteqrasiya olunacaq.[9] Bu model daha sonra xakerləri çaşdırmaq və əsəbi proqramçıları sakitləşdirmək vasitəsi kimi App Store-a köçürüldü.[10] 2007-ci ilin oktyabrında Cobs gələn il SDK-nın istifadəyə veriləcəyini elan etdi.[9] Nəticədə, Apple veb tətbiqləri dəstəkləməyə davam etsə də, iOS proqramlarının böyük əksəriyyəti App Store-a keçdi.
2010-cu illərin əvvəllərindən başlayaraq dinamik veb səhifələr interaktiv veb tətbiqlər yaratmaq üçün veb texnologiyalarından istifadə etməyə imkan verdi. Responsiv veb dizayn və onun təmin etdiyi ekran ölçüsündə çeviklik PWA tərtibatını daha əlçatan etdi. HTML, CSS və JavaScript-də davamlı təkmilləşdirmələr veb tətbiqlərə daha yüksək səviyyəli interaktivlik daxil etməyə imkan verdi və bununla da veb-saytda doğma təcrübəni mümkün etdi.[11]
2013-cü ildə Mozilla Firefox OS-ni buraxdı. Bu, mobil cihazlarda doğma proqramlar kimi veb tətbiqləri işlətmək üçün açıq mənbəli əməliyyat sistemi olmaq üçün nəzərdə tutulmuşdu. Firefox OS HTML5-də yazılmış Gaia adlı istifadəçi interfeysi ilə Gecko render mühərrikinə əsaslanırdı. Firefox OS-nin tərtibatı 2016-cı ildə başa çatdı[12] və layihə 2017-ci ildə tamamilə dayandırıldı,[13] baxmayaraq ki, Firefox OS-nin forku funksiyalı telefon platforması olan KaiOS-da əsas kimi istifadə edildi.[14]
- ↑ "Progressive Web Apps | Software AG". techradar.softwareag.com. 13 noyabr 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 sentyabr 2020.
- ↑ "Can I use pwa?". CanIUse. 19 fevral 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 yanvar 2021.
- ↑ "Is Service Worker Ready?". Jake Archibald. 1 yanvar 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 dekabr 2023.
- ↑ 1 2 3 4 Newman, Jared. "Firefox just walked away from a key piece of the open web". Fast Company (ingilis). 26 yanvar 2021. 27 yanvar 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 yanvar 2021.
- ↑ "Progressive Web Apps on Windows overview". Microsoft Edge Documentation (ingilis). 13 mart 2021. 5 mart 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 mart 2021.
- ↑ "Get your PWA on". Vivaldi Browser (ingilis). 7 oktyabr 2021. 11 oktyabr 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 oktyabr 2021.
- ↑ Angle, Patrick; Avenard, Jean-Yves; Caceres, Marcos; Cannon, Ada Rose; Carlson, Eric; Davidson, Garrett; Davis, Jon; Dubost, Karl; Eidson, Brady. "News from WWDC23: WebKit Features in Safari 17 beta". WebKit. 6 iyun 2023. 15 iyun 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 iyun 2023.
- ↑ Angle, Patrick; Caceres, Marcos; Caliman, Razvan; Davis, Jon; Eidson, Brady; Hatcher, Timothy; Niwa, Ryosuke; Simmons, Jen. "WebKit Features in Safari 16.4". WebKit. 27 mart 2023. 9 iyun 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 iyun 2023.
- ↑ 1 2 Ritchie, Rene. "App Store Year Zero: Unsweet web apps drove iPhone to an SDK". iMore (ingilis). 5 mart 2018. 28 oktyabr 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 may 2019.
- ↑ "Jobs' original vision for the iPhone: No third-party native apps". 9to5Mac. 21 oktyabr 2011. 1 aprel 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 may 2019.
- ↑ Marcotte, Ethan. "Responsive Web Design". A List Apart. 25 may 2010. 18 aprel 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 may 2010.
- ↑ "Mozilla ends commercial Firefox OS development - gHacks Tech News". gHacks Technology News (ingilis). 27 sentyabr 2016. 5 iyul 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 may 2022.
- ↑ Hoffman, Chris; PCWorld |. "Mozilla is stopping all commercial development on Firefox OS". PCWorld (ingilis). 28 sentyabr 2016. 9 may 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 mart 2021.
- ↑ "KaiOS, a feature phone platform built on the ashes of Firefox OS, adds Facebook, Twitter and Google apps". TechCrunch (ingilis). 26 fevral 2018. İstifadə tarixi: 17 mart 2021.[ölü keçid]
- Web Applications Working Group index of standards