γεωγραφία
|
Coğrafiya portalına
xoş gəlmisiniz!
|
|
Əlaqəli portallar
Qitələr
 Seçilən məqalə
Neftçala rayonu — Azərbaycan Respublikasında inzibati rayon. Neftçala rayonu Azərbaycan SSR-də inzibati rayon kimi 1940-cı il fevralın 11-də təşkil olunmuşdur. 24 yanvar 1939-cu ildən bir il müddətinə Xıllı rayonunun tərkibində, o vaxta kimi isə Salyan rayonunun tərkibində olmuşdur. Neftçala rayonu sırf sənaye rayonu kimi təşkil olunmuş, kənd inzibati əraziləri isə Xıllı rayonuna tabe edilmişdi. Xıllı rayonu 1959-cu il sentyabrın 24-də ləğv edilərək Neftçala rayonunun ərazisinə qatılmışdır. 1959-cu ilin dekabrında isə Neftçala rayonu da ləğv edilərək ərazisi Salyan rayonu ilə birləşdirilmişdir. 1963-cü ildə Salyan rayonundan ayrılaraq Neftçala sənaye zonası təşkil edilmiş, lakin belə qarışıq idarəetmə sistemi özünü doğrultmadığından 1965-ci ildə ləğv edilərək yenidən Salyan rayonunun tərkibinə daxil edilmişdir. 1973-cü il aprelin 27-də edilən növbəti dəyişiklikdən sonra bir daha müstəqil rayon statusu almışdır. Rayonda 18 inzibati-ərazi nümayəndəliyi ilə bərabər, 27 bələdiyyə fəaliyyət göstərir. İnzibati mərkəzi - Neftçala şəhəri Kür çayının dənizə töküldüyü yerin yaxınlığında yerləşir.
Seçilən şəkil
Şəhərlər
Adalar
(fr. Martinique [maʀtiˈnik], Kreol. Matinik və ya Matnik) – Karib dənizi hövzəsində Kiçik Antil arxipelaqına daxil olan ada. Fransaya məxsusdur və onun Dənizaşırı departamentinə daxildir. Martinikanın qədim sakinləri onu "Çiçəklənən ada" – Madinina adlandırmışlar. Bu ada Fransanın ərazisi kimi Avropa Birliyinə inteqrasiya olunmuşdur. Martinika adası Atlantik okeanında, Karib dənizi hövzəsinə aid Kiçik Antil arxipelaqına aid olub Dominikan Respublikasından 25 km cənubda, Sent-Lüsiyadan 37 km şimalda yerləşmişdir. Adanın uzunluğu 73 km, eni isə 39 km-dir. Sahilinin uzunluğu təxminən 350 km-dir. Ada ilə Paris arasındakı məsafə 6850 km-dir. Ada dağ silsiləsinə malikdir. Burada 1397 m hündürlüyə malik Mon Pele (fr. Montagne Pelée — Keçəl dağ) vulkanı yerləşir.
Dağlar/Vulkanlar
 Kiçik Qafqaz dağları (Gürcücə: მცირე კავკასიონი, Rusca: Малый Кавказ) — Qafqazda olan 2 dağ sıralarından biridir. Kiçik Qafqaz sırası 600 km uzunluğda, Böyük Qafqaz dağlarının cənubində yerlaşib. Onun ən uca dağı Gamış dağı (3724 m). Bu dağ sırası İran, Azərbaycan, Ermənistan, Gürcüstan və Türkiyə sərhədlərindən geçir. Kiçik Qafqaz dağ sisteminin Azərbaycan Respublikasındakı hissəsi, əsasən, ümumi baş suayrıcısı olmayan və müxtəlif istiqamətlərdə uzanan bir neçə silsilədən ibarətdir. Bunlar Murovdağ, Qarabağ, silsilələri, Şahdağ, Şərqi-Göyçə (Şərqi Sevan) Zəngəzur, Dərələyəz silsilələrinin bir hissəsi, vulkanik Qarabağ yaylasının çox hissəsi, Başkənd-Dəstəfur çökəkliyi və s. ibarətdir. Bəzi mənbələdə Zəngəzur və Dərələyəz silsilələri, Qarabağ yaylası Kiçik Qafqaza aid edilmir. Şahdağ silsiləsi şimal-qərbdə eyni adlı Şahdağ zirvədən (2901 m) başlanır və cənub-şərqdə Hinaldağ zirvəsinədək (3367 m) davam edir. Hinaldağdan şərqə Murovdağ silsiləsi Gamış dağınədək (3724 m) uzanır. Bu silsilələrdən şimalda Başkənd-Dəstəfur çökəkliyi, daha şimalda isə Şəmkir günbəzvarı yüksəkliyi yerləşir. Həmin yüksəklik Şahdağ və Murovdağ silsiləsidir (hündürlüyü 3000 m-dək). Pant silsiləsi və təcrid olunmuş halda yüksələn Kəpəz dağı (3030 m) Başkənd-Dəstəfur çökəkliyini şərqdə Ağcakənd çökəkliyindən ayırır.
Su hövzələri
  Urmiya gölü və ya Urmu gölü (Farsca: دریاچه ارومیه)- Güney Azərbaycan və İranın Şərqi Azərbaycan (ostan) və Qərbi Azərbaycan (ostan) əyalətləri arasında göl. Cәnubi Azərbaycan və İranın ən böyük gölü. Səthinin sahəsi 5,822 km²-dir. Maksimum həddi şimaldan cənuba 140, şərqdən qərbə 55 kilmoterdir. Ən dərin nöqtəsi 16 metrdir. Göldə 100-dən çox ada var. Bunlardan ən böyüklərindən birində Çingiz xanın nəvəsi Hülakü xanın qəbri var. Urmiya gölü Cәnubi Azərbaycan və İranın ən məşhur gölüdür. Onun sahəsi təxminən 6 min kvadrat kilometrdir. Köçəri quşlar bu göldən miqrasiya zamanı fasilə məntəqəsi kimi istifadə edirlər. Fasiləsiz quraqlıq səbəbindən Urmiya gölü tədricən dayazlaşır, sahəsi isə azalır. Bu isə təkcə bitkilərə deyil, həm də heyvanlara mәnfi təsir göstərir. Ətraf mühit məsələləri üzrə mütəxəssislər qeyd edirlər ki, gölün xilası üçün İran hökuməti tərəfindən başlanılacaq tədbirlər hələ ki, kifayət deyil. Nə qədər ki, gec deyil, bu gölün quruyub yoxa çıxmasının qarşısı alınmalıdır.
Bilirsinizmi
Bizim fauna
Azərbaycanda bəbirin arealının xəritəsi
Təbiət
Dəmirağac Azərbaycanın III dövr relikt bitkisi olub, Talış dağlarının mərkəzi və cənub hissələrində rast gəlinir. Ağacın hündürlüyü 20-25 m.-dir. 200 ilə qədər yaşayır. Yarpaqları qısa saplaqlı olub növbəli düzülüşlüdür, dairəvi və ya yumurtavari formadadır. Çiçəkləri ikicinslidir, yarpaqlamamış çiçəkləyir, 6-7 erkəkciyi, 2 sütuncuğu var. Ləçəkləri var, xüsusilə çiçəkləmə vaxtı qırmızı və bənövşəyi rəngə boyanmış erkəkciklərin hesabına çiçək daha da nəzərəçarpan olur. Meyvəsi oduncaqlaşmış dairəvi ikidivarlı qutucuqdur. Dəmirağac möhkəm oduncağa malik olduğundan əsasən telefon və elektrik dirəkləri üçün, körpülərin tikilməsində, maşın və alətlərin bəzi hissələrinin hazırlanmasında istifadə olunur.
Təbiət qoruqları
Zaqatala dövlət təbiət qoruğu - qoruq Baş Qafqaz sıra dağlarının cənub ətəklərinin orta hissəsində Zaqatala və Balakən rayonlarının ərazisində 1929-cu ildə 25,2 hektar ərazidə yaradılmışdır. Qoruğun ərazisi dəfələrlə dəyişmiş və hazırda 23 844 hektardır. Qoruqda 900-dən artıq bitki növü yayılmışdır ki, bu da Azərbaycan florasının 1/6 hissəsini təşkil edir. Qoruq ərazisinin 60%-dən çoxu enliyarpaqlı meşələrdən ibarətdir. Qoruğun yaranmasının əsas məqsədi Böyük Qafqaz dağlarının cənub yamaclarındakı nadir bitkilərinin təbiət komplekslərinin qorunmasıdır.
Təbiət möcüzələri
Azərbaycanın palçıq vulkanları
Mavi mağara (it. Grotta Azzurra — "azzurlu mağara" ) — İtaliyanın Kampaniya (İtaliya) regionunun, Neapol əyalətinə aid Kapri adasının şimal sahilində yerləşmiş uzunluğu 56 m, eni 30 m , girəcəyinin hündürlüyü 1,3 m olan mağara. Mavi mağaranın tək girişi vardır ki, ora ancaq qayıqla düşmək mümkündür. Giriş qapısı kiçik olduğundan fırtınalı havada mağaraya yan almaq və ya içinə daxil olmaq təhlükəli sayılır. Mağara dibini dəniz suyu basdığından , girişindən içəri düşən günəş şüaları altında mavi rəngə qərq olduğundan məhz "mavi mağara" adlandırılmışdır.
Mağara Kapri adasının əsas simvolu sayılır. Bu günədək ona baş çəkən turistlərin ardı arası kəsilmir.
Təbii yataqlar
Gədəbəy və Çovdar qızıl yatağı — Azərbaycanın Gədəbəy rayonu ərazisində dəniz səviyyəsindən orta hesabla 1500 metr yüksəklikdə ətrafında yerləşir. Yataq 2003-2005-ci illərdə kəşf edilmişdir. Yatağın qızıl ehtiyatı təxmini hesablamalara görə 22 000 t. dur. Yatağın işlənilməsi üçün ilk dəfə 1997-ci ildə Azərbaycanın “Azərqızıl” Dövlət Şirkəti ilə ABŞ-ın “R.V. İnvestment Group Services LLC” şirkəti arasında Gədəbəy, Qoşa, Ordubad qrupu (Piyazbaşı, Ağyurd, Şəkərdərə, Kələki), Söyüdlü, Qızılbulaq və Vecnəli perspektiv qızıl filiz yataqlarının kəşfiyyatı, işlənməsi və hasilatın pay bölgüsü haqqında saziş imzalanıb. Gədəbəy qızıl-mis layihəsi gəlirdə payı 51 faiz olmaqla Azərbaycan hökuməti ilə birlikdə həyata keçirilir. Payı 49 faiz olan Azərbaycan Beynəlxalq Mədən Əməliyyat Şirkəti layihəyə rəhbərlik edir. Şirkət layihə üçün zəruri olan bütün kapitalı təmin edir.
Coğrafiyaşünaslar
Xristofor Kolumb (lat. Christophorus Columbus, it. Cristoforo Colombo, isp. Cristóbal Colón; 27 oktyabr 1451, Genuya, İtaliya - 20 may 1506, Valyadolid, İspaniya) — məşhur səyyah, Amerika qitəsini kəşf etmişdir.
Kolumb 1451-ci ildə oktyabrın 29-da İtaliyanın Genuya səhərində doğulmuş,ömrünü İspaniyada başa vurmuşdur (20 may 1506-ci il). O, ilk dəniz səyahətinə 1472-ci ildə doğma şəhərindən başlamışdı. 1476-ci ildə Portuqaliyaya gedən Kolumb ilk dəfə buradan uzaq dəniz səyahətinə çıxdı. İngiltərəyə, Atlantik okeanındakı Madeyra adasına, Qvineya körfəzinə üzdü. Bir müddət Madeyra adasında yaşadı.
Kateqoriyalar
Coğrafiyadan maraqlı faktlar
Şəkildə görünən kiçik adalar gölündə,bu göl isə adasında və ada özüdə gölündə yerləşir.
Bu ayda...
|
.gif)
