Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edin.jpg)
Qədeş və ya balaqədeş — Azərbaycanda submədəniyyət. Yalnız Bakı və Bakıətrafı yaşayış məntəqələri üçün xarakterik sayılır. 2010-cu illərin axırlarından bəri bu submədəniyyətə yalnız Bakının kənd yerlərində nadir hallarda rast gəlinir. Qədeşlik yalnız Azərbaycana, xüsusilə də Bakıya xas lokal submədəniyyət idi.
Bir neçə mənbəyə görə "qədeş" sözü bütün türk dillərində rast gəlinən və tat dili ilə Abşeron ləhcəsinə uyğunlaşdırılmış "qardaş" sözündən törəmişdir. Bu, qaraqalpaq və qırğız dillərində də "kiçik bacı" mənasındadır. Həmçinin, "karındaş//kerenteş//xərəntəş" başqırd sözü olub, dilin cənub dialektlərində "kiçik bacı" mənasını verir.
Qədeş submədəniyyəti 1950-ci illərdə yaranmışdır. Onlar Azərbaycana, əsas olaraq Bakı və ətraf ərazilərə xasdır. Qədeşlər ilə eyni dövrdə mövcud olmuş, qədeşlərin əks qütbü olan stilyaqalar arasında baş verən antaqonizm daha çox qədeşlərin stilyaqalara təzyiq etməsi və onlara qarşı zorakılıq tətbiq etməsi ilə özünü göstərirdi. Qədeşlər stilyaqaların milli-mənəvi ideallardan çox uzaq, mental dəyərlərə zidd hərəkət edən, öz köklərini tərk edən bir qrup kimi görürdü. Eynilə, Bakıda qədeşlər 1970-ci illərdə mövcud olmuş hippi və rokçulara qarşı eyni münasibəti bəsləyirdi. Bakının mərkəzində yerləşən müəyyən küçələr və qəsəbələr Qərb subkulturalarının yerli nümayəndələri üçün xüsusilə təhlükəli hesab edilirdi. Ümumiyyətlə, Azərbaycanda İkinci Dünya müharibəsindən 1980-ci illərin ortalarına – yenidənqurma dövrünə qədər mövcud olan subkultural modelləri bir araya gətirən yeganə anlayış meyxana olmuşdur.