Polineziya

Polineziya (yunan dilində: πολύς çox, νῆσος ada) — Sakit okeanın mərkəzi hissəsində, Okeaniyada yerləşən adalar qrupu. 23°30’сş.u. — 28 °C.u. və 176°ç.u. — 109°20’q.u.

Polineziya Sakit Okeanın mərkəzi və cənub-şərqində yerləşən böyük bir bölgəni ifadə edir. Bu bölgə “Polineziya Üçbucağı” adlanan bir ərazi ilə təsvir olunur. Üçbucağın bucaqları Havay adaları, Yeni Zelandiya (Aotearoa) və Pasxa adası (Rapa Nui) ilə müəyyən edilir. Polineziya 1000-dən çox adanı əhatə edir və zəngin bir mədəniyyətə, tarixə və dil müxtəlifliyinə malikdir.

Coğrafiya və adalar

Polineziya bir çox ada qrupu və dövlətləri əhatə edir:

Böyük adalar və dövlətlər:

• Yeni Zelandiya
• Havay (ABŞ-a məxsusdur)
• Samoa
• Tonqa

Digər adalar və bölgələr:

• Fransız Polineziyası (Taiti)
• Tokelau
• Nauru
• Pasxa adası (Çilinin tərkibindədir)

Adaların əksəriyyəti vulkanik və mərcan mənşəlidir, bəziləri isə mərcan atolları formasındadır.

Əhali və dillər

Polineziya xalqları ümumilikdə Avstroneziya dil ailəsinə məxsus dillərdə danışırlar. Bu dillər bir-birinə yaxın olsa da, hər adanın öz dialekti və ənənələri vardır. Əhalisi polineziyalılardan ibarətdir, onlar Sakit Okeanın ən bacarıqlı dənizçiləri kimi tanınırlar.

Mədəniyyət

Polineziya mədəniyyəti zəngin və çoxşaxəlidir:

• Rəqslər və musiqi: Polineziya rəqsləri (məsələn, Hula rəqsi Havayda və ya Siva rəqsi Samoada) mədəniyyətin əsas hissəsidir.

• Ənənəvi sənət: Taxta oyma, tiki heykəlləri və toxuculuq məşhurdur.

• Qastronomiya: Balıq, kokos, taro və çörək ağacı meyvəsi ənənəvi yeməklərdə geniş istifadə olunur.

• Dini inanclar: Keçmişdə Polineziyalılar politeist dinə inanırdılar. Məsələn, dəniz və hava ilə bağlı tanrılar mərkəzi rol oynayırdı. Xristianlıq bölgəyə Avropa kolonizatorlarının gəlişi ilə yayılmışdır.

Tarix

Polineziyalılar təxminən 3000 il əvvəl Asiyadan Sakit Okeana köç ediblər. Onlar okeanı ənənəvi naviqasiya texnikaları ilə aşaraq müxtəlif adalarda məskunlaşmışlar. Bu xalqın ən böyük uğurlarından biri Rapa Nuidəki Moai heykəlləri kimi mühəndislik nailiyyətləridir.

İqtisadiyyat və turizm

Polineziya iqtisadiyyatı əsasən kənd təsərrüfatı, balıqçılıq və turizmdən asılıdır. Tahiti, Bora Bora, Havay və Fici kimi ada ölkələri dünyanın ən məşhur turizm istiqamətlərindəndir.

Mifləri və əfsanələri

Polineziya mifologiyası qədim inanclarla zəngindir. Maui adlı qəhrəman tanrı Sakit Okean adalarının yaranması ilə bağlı hekayələrdə tez-tez rast gəlinir. Onun macəraları Polineziya mədəniyyətində mərkəzi yer tutur.