Piura (isp. Piura) — Peruda yerləşən, eyniadlı Piura bölgəsinin paytaxtı olan şəhər. Şəhər Perunun paytaxtı Limadan 973 kilometr aralıda, Piura çayının sahilində yerləşir.[3]
| Piura | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| San Miguel de Piura | |||||
 | |||||
|
|||||
| 10° c. e. 80° q. u. | |||||
| Ölkə | |||||
| Tarixi və coğrafiyası | |||||
| Əsası qoyulub | 1532 | ||||
| Sahəsi |
|
||||
| Mərkəzin hündürlüyü | 34 m[1] | ||||
| Əhalisi | |||||
| Əhalisi |
|
||||
| Rəqəmsal identifikatorlar | |||||
| Telefon kodu | +51 73 | ||||
| Poçt indeksi | 20001 | ||||
  Piura | |||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Şimali Peruda sənaye mərkəzi olan bu şəhərdə hindulara məxsus müxtəlif mədəniyyətlərə aid eksponatlar nümayiş etdirilən muzeylər yerləşir.
Piuranın əsası 1532-ci ildə ispan konkistadoru Fransisko Pisarro tərəfindən qoyulmuşdur. Bu İspan müstəmləkəçilərinin Cənubi Amerikadakı ilk şəhərlərindən biri idi. "Piura" adı yerli Quechua dilindən gəlir və "isti yer" mənasını verir, bu, şəhərin isti iqliminə işarədir.
Şəhər Peru sahil düzənliyində, Sakit okeana yaxın bir ərazidə yerləşir. Təxminən 500,000-dən çox sakini var və regionun ən böyük şəhərlərindən biridir.[4][5] Piura şəhərinin yerləşdiyi ərazi ispanlar gəlməmişdən əvvəl müxtəlif yerli mədəniyyətlərin məskəni olmuşdur. Ərazidə əsasən Tallán, Vicús və daha sonra Moçe və Çimú mədəniyyətləri hökm sürmüşdür. Bu mədəniyyətlərin ən böyüyü İnk imperiyası idi ki, İspan müstəmləkəçiləri gəlməzdən əvvəl ərazidə onlar hakim idi. İlk olaraq şəhər "San Miguel de Piura" adlandırılmışdır. Şəhər indiki yerinə köçürülməzdən əvvəl bir neçə dəfə yeri dəyişdirilib. Piura ispanların Cənubi Amerikada hakimiyyət qurması üçün strateji mərkəz olmuşdur. Buradan digər ərazilərə müstəmləkəçi ekspedisiyalar təşkil edilmişdir. 1821-ci ildə Peru müstəqilliyini elan etdikdə, Piura şəhəri də azadlıq uğrunda mübarizəyə öz dəstəyini vermişdir. Şəhər azadlıq hərəkatının liderlərindən biri olmuşdur.[6][7]
XIX əsrdə Piurada kənd təsərrüfatı və ticarət inkişaf etmişdir. Xüsusilə pambıq istehsalı və ixracı şəhərin iqtisadiyyatını gücləndirmişdir.[8][9]
XX və XXI əsrlərdə Piura həm mədəni, həm də iqtisadi cəhətdən inkişaf etmişdir. Şəhər kolonial dövrün memarlıq nümunələri və tarixi abidələri ilə turistləri cəlb edir. Ətrafındakı çimərliklər və qastronomik irs də turistlər üçün maraqlıdır.[10]
Şəhərdə bir çox mədəni və təhsil müəssisələri mövcuddur. Burda məşhur Piura Universiteti fəaliyyət göstərir.[11]
- ↑ https://it-ch.topographic-map.com/map-91wj57/Piura/?zoom=19¢er=-5.19798%2C-80.627&popup=-5.1977%2C-80.62687.
- ↑ 2017 Peru Census.
- ↑ "Departamento de Piura", travelsradiate.com, accessed 25 March 2011.
- ↑ Arrizabalaga Lizárraga, Carlos. "El nombre de Piura". University of Piura (UDEP) (ispan). Piura: Universidad de Piura (UDEP). 18 dekabr 2012. İstifadə tarixi: 10 sentyabr 2025.
- ↑ Arrizabalaga, Carlos. Los nombres de Piura. Serie Flor del Faique (ispan) (Primera edición). Piura, Perú: Cortarrama. 2023. ISBN 978-612-49004-2-6.
- ↑ Elías, Pavel. "La Historia de San Miguel de Piura a lo largo de "El Tiempo" - UDEP Hoy". Universidad de Piura (UDEP) (ispan). 18 yanvar 2016. İstifadə tarixi: 12 sentyabr 2025.
- ↑ Hemming, J., 1970, The Conquest of the Incas, New York: Harcourt Brace Jovanovich, Inc., ISBN 0151225605
- ↑ "Historia de Piura".
- ↑ Box, Ben. The South American Handbook (80). Footprint Travel Guides. 2004. səh. 1132. ISBN 978-1-903471-70-8.
- ↑ Perú: Población estimada al 30 de junio y tasa de crecimiento de las ciudades capitales, por departamento, 2011 y 2015. Perú: Estimaciones y proyecciones de población total por sexo de las principales ciudades, 2012-2015 (Hesabat). Instituto Nacional de Estadística e Informática. mart 2012. İstifadə tarixi: 3 iyun 2015.
- ↑ Benavides, Martin; Arellano, Adriana; Zárate Vásquez, Julio Sebastián. "Market- and government-based higher education reforms in Latin America: the cases of Peru and Ecuador, 2008–2016". Higher Education. 77 (6). 25 oktyabr 2018: 1015–1030. doi:10.1007/s10734-018-0317-3. ISSN 0018-1560.