Pikrobazalt (q.yun. πικρός – acı və bazalt) – ultraəsasi tərkibli, olivin və avgit minerallarından təşkil olunmuş effuziv süxurdur.
| Pikrobazalt | |
|---|---|
 Havay adalarından pikrobazalt nümunəsi | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Kateqoriya | Maqmatik süxurlar |
|
Formul (təkrarlanan vahid) |
(Mg,Fe)2SiO4 + (Ca,Na)(Al,Si)4O8 |
| Monoklinik (piroksenlər üçün) | |
| a = 9.7 Å, b = 8.9 Å, c = 5.25 Å; β = 106.6° (piroksenlər üçün) | |
| Xüsusiyyətləri | |
| Molyar kütlə | Dəyişkəndir (tərkibdən asılı olaraq) |
| Rəng | Tünd boz, qara |
| Ultraəsasi, mafik | |
| Nadir hallarda | |
| Yoxdur | |
| Qabıqlı | |
| Müqavimət | Kövrək |
| üzrə möhkəmliyi | 6-7 |
| Parlaqlıq | Şüşəli, mumlu |
| Boz, yaşılımtıl-boz | |
| Qeyri-şəffaf | |
| Sıxlıq | 2.8-3.3 q/sm³ |
| Optik xüsusiyyətlər | İkiləşməyən |
| 1.65-1.72 (olivin üçün) | |
| 0.035-0.052 (olivin üçün) | |
| Zəif | |
| Ultrabənövşəyi | Adətən yoxdur |
| 1200-1300 °C | |
| Turşularda yavaş həll olur | |
| Qatışıqlar | Titan, fosfor, kalium, natrium, alüminium |
| Dəyişilməsi | Serpentinləşmə, iddingizləşmə |
| Digər xarakteristikaları | Vulkanik mənşəlidir |
| Tərkibi | Olivin (40-90%), klinopiroksen (10-60%), plagioklaz (0-10%) |
| İstinadlar | |
Tərkibi
Pikrobazaltların tərkibində 42-45% SiO2, 12%-ə qədər MgO, 10%-ə qədər CaO, 8%-ə qədər FeO+Fe2O3, 5%-ə qədər Al2O3, həmçinin az miqdarda titan, fosfor, kalium və natrium oksidləri olur.
Mineraloji tərkibi
Pikrobazaltlarda əsas minerallar olivin və avgitdir. Olivin adətən kristallar şəklində, avgit isə mikrolit xətti və ya xırda dənələr şəklində olur. İkincili minerallardan maqnetit, ilmenit, apatit və b. iştirak edir.
Strukturu və teksturası
Pikrobazaltlar afanitik (gizlikristallik) struktura malikdirlər. Teksturaları massiv, bəzən xırda badamdaşlı olur.
Yayılması
Pikrobazaltlar Yer kürəsində geniş yayılmışdır.[1] Onlar okean adalarında, o cümlədən Havay adalarında, İslandiyada, Kamçatkada, Kuril adalarında və s. tapılır. [2]
Mənşəyi
Pikrobazaltlar mantiyanın yuxarı hissəsindəki ərintilərin yer səthinə çıxması nəticəsində əmələ gəlir. Onlar əsasən okean rift zonalarında və qaynar nöqtələrdə püskürür.[3]
Tətbiqi
Pikrobazaltlar tikinti materialı kimi istifadə olunur. Onlardan həmçinin heykəltəraşlıqda və dekorativ məqsədlər üçün istifadə olunur.
Ədəbiyyat
- Петрографический словарь, М. "Недра", 1981.
İstinadlar
- . 2023-10-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-08-03.