Peter Esterhazi (mac. Péter Esterházy; 14 aprel 1950[1][2][…], Budapeşt[4] – 14 iyul 2016[3][2][…], Budapeşt[5]) — çağdaş macar ədəbiyyatının ən nüfuzlu nümayəndələrindən biri, yazıçı, esseist və ədəbi eksperimentçi.[6] Postmodernizm üslubunda yazılmış əsərləri, dili və tarixi ustalıqla birləşdirmə bacarığı ilə tanınır. Esterhazi həmçinin Avropada tanınmış intellektual fiqur kimi çıxış etmişdir.[7]
| Peter Esterhazi | |
|---|---|
| mac. Esterházy Péter | |
 | |
| Təxəllüsü | Csokonai Lili |
| Doğum tarixi | 14 aprel 1950[1][2][…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 14 iyul 2016[3][2][…] (66 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | mədəaltı vəzin xərçəngi |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | yazıçı, bəstəkar, publisist |
| Fəaliyyət illəri | 1974-cü ildən |
| Əsərlərinin dili | Macar dili |
| Üzvlüyü |
|
| Mükafatları |
  |
 |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Peter Esterhazi 1950-ci ildə Budapeştdə anadan olmuşdur. [8]O, məşhur aristokrat Esterhazi nəslinin nümayəndəsi idi. Ailəsi XIX və XX əsrlərdə Avstriya-Macarıstan imperiyasında mühüm siyasi və mədəni mövqelərə malik olmuşdu. İkinci Dünya müharibəsindən və kommunist rejimin qurulmasından sonra ailə mülklərini itirmiş, siyasi təqiblərə məruz qalmışdı.[9] Peter Esterhazi Budapeşt Universitetində riyaziyyat üzrə təhsil almış, bir müddət texniki və statistik sahədə çalışmışdır. Lakin 1970-ci illərdən etibarən ədəbiyyata yönəlmiş və tamamilə yazıçılıqla məşğul olmuşdur. Esterhazi postmodernizmin klassik nümunələrini macar ədəbiyyatında tətbiq edən ilk yazıçılardan biri olmuşdur. Onun əsərlərində tarix, ailə yaddaşı, kollektiv və fərdi kimlik, siyasi keçmiş və dil oyunu mərkəzi yer tutur.[10]
Ən məşhur əsərlərindən biri olan "Harmonia Caelestis" (2000) — ailəsinin tarixi və Avropa aristokratiyasının tənəzzülü haqqında geniş epik romandır.[11] Bu əsərdən sonra o, "Javított kiadás" ("Düzəliş edilmiş nəşr", 2002) adlı kitabında atasının Macarıstanın dövlət təhlükəsizlik xidmətinə casusluq etdiyini öyrəndiyini və bununla bağlı daxili mübarizəsini ədəbi formada işləyir. Bu iki əsər Avropa ədəbiyyatında postmodern və bioqrafik yazının əlamətdar nümunələri sayılır.[12][13]
Peter Esterhazi 14 iyul 2016-cı ildə uzun sürən xərçəng xəstəliyindən sonra vəfat etmişdir. Onun vəfatı Avropa ədəbi aləmində böyük itki kimi qiymətləndirilmişdir. O, yalnız Macarıstan ədəbiyyatının deyil, ümumilikdə çağdaş Avropa ədəbiyyatının aparıcı simalarından biri sayılır.[14]
- Termelési-regény (1979) — "İstehsal romanı"
- Bevezetés a szépirodalomba (1986) — "Bədii ədəbiyyata giriş"
- Harmonia Caelestis (2000) — "Səmavi harmoniya"
- Javított kiadás (2002) — "Düzəliş edilmiş nəşr"
- Esti (2010) — ədəbiyyat və şəxsiyyətin parçalanması mövzusunda əsər
Peter Esterhazi Avropanın bir çox ölkəsində tanınmış və əsərləri 20-dən çox dilə tərcümə olunmuşdur. O, bir çox beynəlxalq mükafatlara layiq görülmüşdür, o cümlədən:
- Herder mükafatı (1999)
- Avropa ədəbiyyat mükafatı
- Avstriya Dövlət Ədəbiyyat Mükafatı
- Macarıstanın ən yüksək ədəbi təltiflərindən biri olan Koşut mükafatı
- ↑ 1 2 Péter Esterhàzy // Babelio (fr.). 2007.
- ↑ 1 2 3 4 Péter Esterházy // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- ↑ 1 2 http://nol.hu/kultura/elhunyt-esterhazy-peter-1623703.
- ↑ 1 2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118899619 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
- ↑ 1 2 https://www.svoboda.org/a/27895545.html.
- ↑ Kellan Cummings. "An Interview with Péter Esterházy". Words Without Borders. August 2008. İstifadə tarixi: 15 July 2016.
- ↑ "Hungarian Writer Peter Esterhazy Dies at 66". The New York Times. 14 July 2016. İstifadə tarixi: 16 July 2016.
- ↑ "Literatur – Mitglieder". Academy of Arts, Berlin. İstifadə tarixi: 17 July 2016.
- ↑ "Renowned Hungarian author Peter Esterhazy dies at 66". The Daily Sabah. 14 July 2016. İstifadə tarixi: 16 July 2016.
- ↑ "Péter Esterházy at the PEN World Voices Festival". Hungarian Literature Online. 5 December 2008. İstifadə tarixi: 15 July 2016.
Péter Esterházy, whom Salman Rushdie introduced as "one of the most significant writers of world literature today", was a special guest at the PEN World Voices Festival in New York between 29 April and 2 May.
- ↑ "Esterházy Péter: Orbán nem államférfi". 168 óra. August 2015. İstifadə tarixi: 19 April 2020.
- ↑ Gudenus, János József. A magyarországi főnemesség XX. századi genealógiája A–J. Budapest: Natura. 1990. 352–380. ISBN 963-234-313-1.
- ↑ Gudenus, János József. A magyarországi főnemesség XX. századi genealógiája K–O. Budapest: Tellér. 1993. 29–40. ISBN 963-817-800-0.
- ↑ Marton Dunai. "Hungarian author Peter Esterhazy has pancreatic cancer: magazine". Reuters. 2 October 2015. İstifadə tarixi: 15 July 2016.
- Obituary published in Die Welt ( (alm.))
- Tötösy de Zepetnek, Steven (斯蒂文·托托西演). 文学研究的合法化: 一种新实用主义 ·整体化和经主 义文学与文化研究方法 (Legitimizing the Study of Literature: A New Pragmatism and the Systemic Approach to Literature and Culture). Trans. Ma Jui-ch'i (马瑞琪翻). Beijing: Peking University Press, 1997. 111–134.
- Tötösy de Zepetnek, Steven. "Cultures, Peripheralities, and Comparative Literature." Comparative Literature: Theory, Method, Application. By Steven Tötösy de Zepetnek. Amsterdam: Rodopi, 1998. 121–175.
- Video Interview PEN World Voices at LIVE from the New York Public Library, 4 May 2008
- A comprehensive record on him in Hungarian Literature Database