Pilotsuz uçuş aparatı
Pilotsuz uçuş aparatı (PUA) (ing. unmanned aerial vehicle ; insansız hava aparatı), çox vaxt qısaca dron (ing. drone) kimi qeyd edilir — bortunda pilotu, heyəti və ya sərnişini olmayan uçuş aparatıdır.[1] PUA-lara avtopilot sistemi, bort kompüteri, kommunikasiya sistemi, mürəkkəb sensor kompleksi və müxtəlif növ faydalı yüklər quraşdırılır. Eyni zamanda bəzi PUA modelləri silahla təmin olunur.[2] Əksər PUA-lar kəşfiyyat, müşahidə və digər hərbi məqsədlər daşısa da, açıq mənbəli avtopilot sistemlərinin inkişafı PUA-ların şirkətlər və həvəskarlar tərəfindən istifadəsinə mühit yaradıb[3][4].
İngilis dilində işlənən Unmanned Aerial Vehicle hərfi tərcümədə İnsansız Hava Aparatı deməkdir. Lakin, Azərbaycan dilində daha çox işlənən Pilotsuz Uçuş Aparatı ifadəsi Rus dilindəki Беспилотный Летательный Аппарат termininin hərfi tərcüməsidir.[5]
PUA-ları gövdə-motor konfiqurasiyasına və faydalı yükünə görə müxtəlif qruplara ayırmaq olar.
Gövdə-Motor konfiqurasiyası[6]
- Dirijabl
- Avtojir
- Hava şarı
- Kopter (Multikopter, Helikopter)
- Sabit qanad (və ya Planer)
- Şaquli enmə-qalxma
Faydalı yük[7]
- Müşahidə kameraları
- Xəritələmə kameraları
- Qripperlər
- Çiləyici avadanlıqlar
- Partlayıcı maddələr
- ↑ "ICAO's circular 328 AN/190 : Unmanned Aircraft Systems" (PDF). ICAO. 2017-02-07 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2019-05-15.
- ↑ "PUA, yoxsa Dron?". ordu.az. ordu.az. 15 May 2019 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 may 2019.
- ↑ "Software Overview". PX4 Autopilot (ingilis). İstifadə tarixi: 2024-09-18.
- ↑ ArduPilot. "ArduPilot". ArduPilot.org (ingilis). 2024-09-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-18.
- ↑ Azərbaycanca-Rusca lüğət. Bakı Slavyan Universiteti.
- ↑ "Airframes Reference | PX4 Guide (main)". docs.px4.io. 2024-09-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-18.
- ↑ "Payload Use Cases | PX4 Guide (main)". docs.px4.io. İstifadə tarixi: 2024-09-18.