Oymyakon ulusu (saxa Өймөкөөн улууһа) — Rusiya Federasiyası, Saxa Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon. İnzibati mərkəzi şəhər tipli Ust Nera qəsəbəsidir.
| Oymyakon ulusu | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
|
|||||
|
63°27′ şm. e. 142°47′ ş. u.HGYO |
|||||
| Ölkə | |||||
| Tarixi və coğrafiyası | |||||
| Yaradılıb | 20 may 1931 | ||||
| Sahəsi |
|
||||
| Saat qurşağı |
|
||||
| Əhalisi | |||||
| Əhalisi |
|
||||
| Rəsmi sayt | |||||
 |
|||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Ulusun sahəsi 92,3 min km²-dir. Saxanın şərqində yerləşir. Bu Saxa Respublikasında ən böyük uluslar arasında 14-cüdür. Cənub-qərbdən Ust-May ulusu ilə, qərbdən Tompon ulusu ilə, şimaldan Muom ulusu, şərqdən Magadan vilayəti və cənubdan Xabarovsk diyarı ilə həmsərhəddir.
Relyefi dağlıqdır. Ulusun şərqində Nerskoye yaylası; mərkəzi hissədə Tas-Kistabıt silsiləsi; qərbdə Oymyakon dağları, Elqa yaylası, Suntar-Xayat silsiləsi; şimalda Çerski dağ sisteminin silsilələri. Ulusun bütün ərazisi İndigirka çayı hövzəsində yerləşir.
Oymyakon kəndində, şimal yarımkürəsində ən aşağı temperaturdan biri (−71.2 ° C[2].) qeydə alınmışdır.
Oymyakon rayonu 20 may 1931-ci ildə qurulmuşdur. 28 iyun 1920-ci ildə Oymyakon volostu, Yakut Rayrevkomun 28 iyun 1920-ci il tarixli 17 nömrəli iclasının protokolları əsasında Bayaqantay volostundan ayrılır.
1954-cü ildə rayon mərkəzi Oymyakon kəndindən Ust-Nera kəndinə köçürülür[3].
1990-cı ildə Yuçyugey naleqi Boroqonski 2-ci naleqindən ayrılır.
2001-ci ildə Arqa-Moyskinin bir kəndindən ibarət olan Arqa-Moy naleqi ləğv edilir.
2002-ci ildə "Olçan kəndi" (Olçan və Oktyabr kəndlərindən ibarət), "Sarılax kəndi" inzibati ərazi vahidləri ləğv edilir.
- Milli tərkib
Əhalinin əksəriyyəti ruslar (57%) və saxalar (23%) təşkil edir.
- Urbanizasiya
Şəhər şəraitində (Ust-Nera kəndi və Artık şəhər tipli qəsəbəsi) ulus əhalisinin 65,81 % -i yaşayır.
Oymyakon ulusu ərazisinə 2 şəhər və 5 kənd inzibati vahidliyinə ümumilikdə 16 yaşayış məntəqəsi daxildir[4][5].
Ulusda qızıl, gümüş, qalay, volfram, qurğuşun, sink, stibium yataqları var. 1990-cı illərdə ulusdakı mədənlərin köhnəlməsi başlayır. Bununla birlikdə, son illərdə qızıl mədən sənayesində yüksəliş var. Sbitium sənayesinin inkişafı və digər faydalı qazıntıların hasilatı istiqamətində aktiv işlər görülür.
Ulusda kənd təsərrüfatının əsası atçılıq və maralçılıqdır (şimal maralı).
"Kolıma" federal magistral yolu ulus ərazisindən keçir. 2008-ci ildə magistral yoldakı son boşluq bağlandı və ulus sakinləri il boyu respublikanın paytaxtı Yakutsk şəhərinə səyahət etmək imkanı əldə etdi.
Ust-Nerada bir hava limanı vardır.
- ↑ Оценка численности населения на 1 января 2023 года по муниципальным районам.
- ↑ "Новый виток давнего спора о местонахождении Полюса холода". Якутское-Саха Информационное Агентство.[ölü keçid]
- ↑ Ведомости Верховного Совета СССР. № 12 (806), 1954 г.
- ↑ "Закон Республики Саха (Якутия) от 30 ноября 2004 года N 173-З N 353-III «Об установлении границ и о наделении статусом городского и сельского поселений муниципальных образований Республики Саха (Якутия)»". 2019-09-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-28.
- ↑ "Перечень населённых пунктов, входящих в состав сельских и городских поселений Республики Саха (Якутия)". 2013-07-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-01-14.