Nazikyarpaq pion

Nazikyarpaq pion
Nazikyarpaq pion
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superrozidlər Dəstə: Daşdələnçiçəklilər Fəsilə: Pionkimilər Cins: Pion Növ: Nazikyarpaq pion
Beynəlxalq elmi adı
	Paeonia tenuifolia L., 1759;
NCBI	13626
EOL	2879979

Nazikyarpaq pion və ya Nazikyarpaq buzbaş (lat. Paeonia tenuifolia) — bitkilər aləminin daşdələnçiçəklilər dəstəsinin pionkimilər fəsiləsinin pion cinsinə aid bitki növü.^[1]

Botaniki təsviri

60 sm hündürlüyündə, düyünlü, uzunsov, 1-2 sm ayaqcığa malik kökümsovlu, çoxillik ot bitkisidir. Gövdəsi düz, sadə, təkçiçəkli, çılpaq, yuxarıdan sıx yarpaqlıdır. Yarpaqları çılpaq, ikiqat, üçqat üçər və ya üçər-lələkvari, 1-2 mm enində, ensiz-xətvari paylara parçalanmışdır. Çiçəklər iri, 8-10 parlaq qırmızı və ya sarı-bənövşəyi rəngli olub, ləçəklərin diametri 8 sm-ə qədərdir. Erkəkcik saplaqları da bənövşəyidir. Meyvəsi 2-5 çoxtoxumlu geriyə əyilmiş, 2 (4) sm uz. qatlardan ibarət, sıx, qəhvəyi tüklüdür. Toxumları parlaq, tünd qonur rənglidir.^[2]^[3]

Yayılması

Dünyada: Altay, Bolqarıstan, Rusiyanın şərqi və cənubi Avropa hissəsi, Krım, Şimali Qafqaz, Rumıniya, Cənubi Qafqaz, Yuqoslaviyada, Azərbaycanda: Kiçik Qafqaz şimalı, Kiçik Qafqaz cənubu (Zəngilan rayonu, Pirçevan kəndi), Naxçıvanın dağlıq (Qoşadərə) ərazilərində təbii olaraq rast gəlinir.

Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri

Çiçəkləmə və meyvəverməsi aprel-may aylarında baş verir. Aşağı dağ qurşağından kolluqların arasında, bozqır çəmənlərində və qara torpaqlarda bitir. Mezofit, işıqsevən bitkidir.^[2]

Növün istifadə sahəsi

Cəlbedici, sıx, parlaq, saçağa bənzər yarpaqları və canlı qırmızı çiçəklərinə görə geniş becərilir. Bağlarda, parklarda dekorativ bitki kimi istifadə olunur.^[4]

Sinonimləri

Heterotipik sinonimləri

Paeonia biebersteiniana Rupr.
Paeonia carthalinica Ketsk.
Paeonia hybrida Pall.
Paeonia laciniata Pall.
Paeonia lithophila Kotov
Paeonia multifida Gueldenst.
Paeonia tenuifolia var. biebersteiniana (Rupr.) N.Busch
Paeonia tenuifolia subsp. biebersteiniana (Rupr.) Takht.
Paeonia tenuifolia var. brevifolia Prodan & Borza
Paeonia tenuifolia f. brevifolia (Prodan & Borza) Borza
Paeonia tenuifolia var. hybrida (Pall.) Lipsky
Paeonia tenuifolia var. laciniata Salm-Dyck
Paeonia tenuifolia f. latifolia (Prodan & Borza) Borza
Paeonia tenuifolia var. latifolia Prodan & Borza
Paeonia tenuifolia var. latisecta Neilr.
Paeonia tenuifolia f. latisecta (Neilr.) Borza
Paeonia tenuifolia var. parviflora Huth
Paeonia tenuifolia f. parviflora (Huth) Borza
Paeonia tenuifolia var. plena D.Don

İstinadlar

↑ "Plants of the World Online | Kew Science". Plants of the World Online (ingilis). 2020-04-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-12-24.
↑ ¹ ² Флора Азербайджана род: Paeonia L. / Обр.: Р. Рзазаде. – Баку: АН. Азерб. ССР. т. 4. – 1953. – с. 37-38.
↑ Punina, E.O. & Mordak, E.V. (2009). Synopsis of Caucasian species of the genus Paeonia (Paeoniaceae). Botanicheskii Zhurnal. Moscow & Leningrad 94: 1681-1696.
↑ "Gardenia". Gardenia (ingilis). 2024-12-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-12-24.

Həmçinin bax

[1] "Plants of the World Online | Kew Science". Plants of the World Online (ingilis). 2020-04-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-12-24.

[:0-2] ¹ ² Флора Азербайджана род: Paeonia L. / Обр.: Р. Рзазаде. – Баку: АН. Азерб. ССР. т. 4. – 1953. – с. 37-38.

[3] Punina, E.O. & Mordak, E.V. (2009). Synopsis of Caucasian species of the genus Paeonia (Paeoniaceae). Botanicheskii Zhurnal. Moscow & Leningrad 94: 1681-1696.

[4] "Gardenia". Gardenia (ingilis). 2024-12-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-12-24.

[1]

[2]

[3]

[4]