Moris Deni (fr. Maurice Denis; 25 noyabr 1870[1][2][…] – 13 noyabr 1943[1][2][…]) — Fransız rəssam, incəsənət nəzəriyyəçisi və simvolizmin mühüm nümayəndələrindən biri.[5] O, Nabi qrupunun əsas üzvlərindən biri kimi tanınır və sənətə ruhani və dekorativ yanaşması ilə fərqlənirdi.[6] Deni həm rənglərin harmoniyasını, həm də mənəvi məzmunu ön plana çıxaran sənət anlayışı ilə XX əsrin modernizm cərəyanlarına təsir göstərib.
| Moris Deni | |
|---|---|
| fr. Maurice Denis[1] | |
 | |
| Doğum adı | Maurice Amédée Eugène Denis |
| Doğum tarixi | 25 noyabr 1870[1][2][…] |
| Vəfat tarixi | 13 noyabr 1943[1][2][…] (72 yaşında) |
| Vəfat səbəbi | nəqliyyatın insan üzərindən keçməsi[d] |
| Fəaliyyəti | illüstrasiyaçı[d], yazıçı, incəsənət tənqidçisi[d], litoqraf, rəssam, sənətşünas, incəsənət nəzəriyyəçisi[d] |
| Təhsili | |
| Janrlar | portret, peyzaj, məişət janrı |
| Stillər | simvolizm[3][4], Pont-Aven məktəbi, Nabi (qrup) |
| Üzvlüyü |
|
| Mükafatları |
 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Moris Deni 1870-ci ildə Fransanın Qrinvill şəhərində anadan olub. O, gənc yaşlarında incəsənətə böyük maraq göstərib və "Ecole des Beaux-Arts" və "Académie Julian" kimi məşhur incəsənət məktəblərində təhsil alıb. Deni burada Pol Serüzye və digər gənc sənətçilərlə tanış olaraq Nabi qrupunun yaranmasında mühüm rol oynayıb.[7]
Deni Nabi qrupunun fəal üzvlərindən biri kimi, incəsənətdə formaların və rənglərin simvolik mənalarını araşdırıb. O, 1890-cı illərdə “Sənət əsəri dekorativ olmalıdır” fikrini müdafiə edərək, modernizm yanaşmaların inkişafına təkan verib. Onun rəsmlərində tez-tez dini mövzular, gündəlik həyat səhnələri və təbiət təsvirləri yer alırdı.[8]
Deni, incəsənətin yalnız vizual ifadə vasitəsi olmadığını, həm də mənəvi bir dəyər daşımalı olduğunu vurğulayıb. O, orta əsr freskalarından və intibah dövrü incəsənətindən ilham alaraq, monumental və dekorativ incəsənətə xüsusi diqqət yetirib. Onun "İncəsənət yalnız reallığı əks etdirmək deyil, həm də ruhu qidalandırmaq üçündür" ifadəsi, onun incəsənət fəlsəfəsini əks etdirən əsas fikirlərdən biri olub.[9]
Moris Deni XX əsrin əvvəllərində həm rəssam, həm də incəsənət nəzəriyyəçisi kimi fəaliyyətini davam etdirib. O, həmçinin dini sənətin bərpası ilə məşğul olmuş və bir çox kilsə freskalarını bəzəyib. Denis 1943-cü ildə vəfat etsə də, onun incəsənətə gətirdiyi dekorativ və ruhani yanaşma müasir incəsənət dünyasında hələ də təsirini saxlayır.[10]
Deni, Nabi qrupunun əsas simalarından biri kimi incəsənət tarixində mühüm yer tutur. Onun dekorativ incəsənətə və mənəvi dəyərlərə olan marağı, simvolizmin inkişafına və modernist hərəkatların formalaşmasına böyük təsir göstərib. Bu gün onun əsərləri muzeylərdə və şəxsi kolleksiyalarda qorunaraq, onun irsini yaşadır.[11]
-
-
“Galatea və ya Pursuit”, 1908, Moris Deninin “Priorat” ev-muzeyi, Sen-Jermen-an-Le -
“Psixeyanın tarixi” seriyasından rəsm əsəri -
"Qüllədəki şahzadə", 1914, Moris Deninin “Priorat” ev-muzeyi -
Terrasda axşam, 1921 -
"Səhər yeməyi", 1901 -
"Sezana hörmət" 1900 -
Edqar Deqanın portreti -
"Həvarilərin çağırışı", 1906 -
"Gideldə müqəddəs bulaq" 1905, -
İbadət, 1890 -
Yaşıl İsa, 1890
.jpg)
- ↑ 1 2 3 4 5 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 3 4 Maurice Denis (nid.).
- ↑ Cassou J., Brunel P., Claudon F., Pillement G., Richard L. Encyclopédie du symbolisme. 1979. ISBN 2-85056-129-0
- ↑ RKDartists (nid.).
- ↑ Bouillon, 2006. səh. 72–73
- ↑ "Denis, Maurice." Belinda Thomson, Grove Art Online, Oxford Art Online, Oxford University Press. Retrieved 18 June 2014.
- ↑ Bouillon, 2006. səh. 14
- ↑ Bouillon, 2006. səh. 18–19
- ↑ Rossi, Michel. "Art et foi catholique au XXème siècle : les voies de la création…". Diocese of Arras. 25 September 2010. İstifadə tarixi: 8 August 2014.
- ↑ Bouillon, 2006. səh. 76–77
- ↑ Rinuy, Paul-Louis. "Le renouveau de l'art sacré dans les années 1945–1960 et la "querelle de l'art sacré"". Eduscol. 7 November 2002. İstifadə tarixi: 8 August 2014.
- Bouillon, Jean-Paul. Maurice Denis – Le spirituel dans l'art (fransız). Paris: Gallimard. 2006. ISBN 2-07-031929-6.
- Russell T. Clement, Four French Symbolists: A Sourcebook on Pierre Puvis de Chavannes, Gustave Moreau, Odilon Redon, and Maurice Denis, Greenwood Press, 1996, ISBN 0-313-29752-5 and ISBN 978-0-313-29752-6
- Frèches-Thory, Claire, and Perucchi-Petri, Ursula, ed.: Die Nabis: Propheten der Moderne, Kunsthaus Zürich & Grand Palais, Paris & Prestel, Munich 1993 ISBN 3-7913-1969-8 (German), (French)
- en:Paul Jamot, Maurice Denis, 1945, ASIN B000XY26Y6
- Jean-Jacques Leveque, Maurice Denis, 2006, ISBN 2-86770-181-3 & ISBN 978-2-86770-181-8
- Diane Goullard – Maurice Denis (1870–1943). Leçons de l'Italie, d’après son journal (Français) | Lessons from Italy, based on his Journal (English) http://www.frenchandenglish.com/wp-content/uploads/2011/08/ASUMasters042109.pdf; https://silc.asu.edu/news/school-awards-radke-prize-translation#:~:text=After%20Radke's%20death,%20her%20sister%20and%20several%20friends,of%20Maurice%20Denis's%20journal%20from%20French%20into%20English.[ölü keçid]
- Musee Maurice Denis official site (in French)
- Pierre Bonnard, the Graphic Art, an exhibition catalog from The Metropolitan Museum of Art (fully available online as PDF), which contains material on Denis (see index)
- Diane Goullard – Maurice Denis (1870–1943). Leçons de l’Italie, d’après son journal (Français) | Lessons from Italy, based on his Journal (English)