Mixail Borisoviç Xodorkovski (26 iyun 1963[1][2], Moskva[3]) — rusiyalı sahibkar, ictimai xadim, publisist. Hal-hazırda Segejada (Kareliya Respublikası) ümumi rejimli koloniyada 11 illik azadlıqdan məhrum edilmə cəzasını çəkib,[4] Rusiya Federasiyasının Prezidenti Vladimir Putinin 20 dekabr 2013-cü il tarixli sərəncamı ilə o əfv olunaraq azadlığa çıxıb.
| Mixail Xodorkovski | |
|---|---|
| rus. Михаил Ходорковский | |
 M.B.Xodorkovski 2001-ci ildə | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Moskva, RSFSR, SSRİ |
| Vətəndaşlığı |
 SSRİ→ Rusiya |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | sahibkar, xeyriyyəçi |
| Atası | Boris Moiseyeviç |
| Anası | Marina Filippovna |
| Həyat yoldaşı | İnna Valentinovna |
| Uşağı | 4 |
| khodorkovsky.ru | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
1997–2004-cü illərdə "YUKOS" neft şirkətinin əsas sahibi və rəhbəri olmuşdur. 2003-cü ildə həbs olunub. Həbs olunduğu zaman dünyanın ən zəngin insanlarından biri olmuşdur.[5][6][7] 2005-ci ildə məhkəmə barəsində hökm çıxararaq dələduzluq və başqa cinayətlərin törədilməsində təqdirli bilmişdir. "YUKOS" şirkəti müflis elan edilmişdir. 2010–2011-ci illərdə Xodorkovski barəsində yeni hallara görə yeni hökm verilmişdir.
Xodorkovskinin cinayət təqibi Rusiya və beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən ziddiyyətli qiymət aldı: bəziləri Xodorkovskinin ədalətli şəkildə məhkum olunduğunu, digəriləri siyasi motivlərlə təqib olunan vicdan məhbusu hesab edirlər.[8][9][10]
"Beynəlxalq amnistiya" Xodorkovski və onun həmkarı Platon Lebedevə "Vicdan məhbusu" statusu vermişdir.[11] Avropa insan haqları məhkəməsi 2011-ci ilin mayında çıxardığı qərarında həbs zamanı prosedur pozuntularının olduğunu, ibtidai istintaq və məhkəmə baxışı, həbsdə saxlanılmaya dair şikayətlərə baxılma zamanı insan ləyaqətini alçaldan faktların mövcudluğunu müəyyən etmiş.[12] Eyni zamanda AİHM hesab etmişdir ki, Xodorkovskinin cinayət təqibinin siyasi motivlərinin təkzibedilməz sübutları təqdim olunmamışdılar.[13][14][15]
24 iyul 2012-ci ildə Xodorkovskinin şikayəti əsasında Rusiya Federasiyası Ali Məhkəməsinin hakimi V. M. Lebedev tərəfindən nəzarəti icraatı başlandığı məlum oldu.[16] 20 dekabr 2012-ci ildə Moskva şəhər məhkəməsinin rəyasət heyəti qanunvericiliyin liberallaşması ilə əlaəqdar həbs müddətini 13 ildən 11 ilədək azaltmışdır. 29 may 2013-cü ildə Rusiya Federasiyası Ali Məhkəməsi Xodorkovski və Lebedevə daha yüngül cəzanın təyin olunmasının mümkünlüyü ilə əlaqədar yenidən nəzarət icraatına başladı.[17]
Qüvvədə olan hökmlərə əsasən Xodorkovski azadlığa 25 oktyabr 2014-cü ildə çıxmalı idi.[4] Ancaq Rusiya Federasiyasının Prezidenti Vladimir Putinin 20 dekabr 2013-cü il tarixli sərəncamı ilə o əfv olunaraq azadlığa çıxdı.[18]
- ↑ Ray M. Mikhail Khodorkovsky // Encyclopædia Britannica (ing.).
- ↑ Michail Chodorkowskij // Munzinger Personen (alm.).
- ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #131474650 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
- ↑ 1 2 "Суд смягчил приговор М. Ходорковскому и П. Лебедеву :: Политика :: Top.rbc.ru". 2013-06-14 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-05-27.
- ↑ The 500 richest people in the world, according to Forbes magazine Arxivləşdirilib 2021-10-26 at the Wayback Machine (ing.)
- ↑ World’s Richest People 2004. Mikhail Khodorkovsky[ölü keçid]
- ↑ World’s Richest People 2003. Mikhail Khodorkovsky[ölü keçid]
- ↑ "Каспаров. Ru | Михаил Ходорковский". 2021-02-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-05-30.
- ↑ "Аргументы и Факты". 2009-03-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-03-14.
- ↑ [1] Arxivləşdirilib 2023-07-29 at the Wayback Machine[2] Arxivləşdirilib 2021-06-16 at the Wayback Machine
- ↑ Russian businessmen declared prisoners of conscience after convictions are upheld Arxivləşdirilib 2012-03-03 at the Wayback Machine, Amnesty International, 24 may 2011
- ↑ "ОБОБЩЕНИЕ - Через 6 лет после осуждения Ходорковского ЕСПЧ не нашел в его аресте политики". 2013-02-15 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-02-13.
- ↑ CASE OF KHODORKOVSKIY v. RUSSIA (Application no. 5829/04) Arxivləşdirilib 2012-01-11 at the Wayback Machine, JUDGMENT, STRASBOURG, 31 may 2011
- ↑ ЕСПЧ не признал дело Ходорковского политически мотивированным Arxivləşdirilib 2011-06-05 at the Wayback Machine. — РИА Новости, 31 мая 2011 года
- ↑ "Дело ЮКОСА — ЕСПЧ не признал политически мотивированным уничтожение компании ЮКОС". 2011-09-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-05-30.
- ↑ "Глава Верховного суда вмешался в дело М. Ходорковского и П. Лебедева :: Общество :: Top.rbc.ru". 2013-11-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-05-30.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2013-12-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-05-30.
- ↑ "Указ о помиловании Михаила Ходорковского, 20 декабря 2013 года, 12:00". 2014-09-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-12-20.