Metanefros (həmçinin də ikinci dərəcəli böyrək, çanaq böyrəyi adlandırılır; q.yun. metá — hərf. "sonra, arxasında" və q.yun. nephrós — hərf. "böyrək" sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlib) — amniyotlara məxsus cüt ifrazat orqanı. Amniotlara sürünənlər, quşlar və məməlilər, o cümlədən insan daxildir.
Embrional inkişaf prosesində metanefros mezonefrosu əvəz edir. Amniotların böyrəkləri digər orqanlardan fərqli olaraq unikal xüsusiyyətə malikdir: embrionun inkişafı zamanı bir-birindən müstəqil şəkildə ardıcıl olaraq üç fərqli tip böyrək formalaşır.[1]
Metanefrosun sidik kanalcıqları seqmentləşməmiş arxa hissə — nefrostomdan əmələ gəlir. Bu kanalcıqlar Malpigi cisimcikləri ilə başlayır, onların xarici ucları isə Volf kanalının çıxıntısına — sidik axarlarına açılır. Yetkin orqanizmdə metanefros qalıcı böyrək şəklində qalır.
- ↑ Alan J. Davidson. "Mouse kidney development". StemBook. Cambridge (MA): IOS Press. 2008. /. ISSN 1940-3429. PMID 20614633. 4 mart 2022 tarixində arxivləşdirilib.
- Метанефрос — статья из Биологического энциклопедического словаря.
- Метанефрос — статья из Большого медицинского словаря.
- Метанефрос // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978..