Emma Meri Pasliu (qızlıq soyadı Tomas, Meri Trevelyan) (d. 1853 – ö. 1922) uelsli yazıçı və folklorşünas. O, həm bədii, həm də bədii olmayan əsərlər yazmış və ömrü boyu topladığı şifahi və yazılı məlumatlara əsaslanmışdır. Trevelyan Uels folklorunun bir çox hekayələrini populyarlaşdırmışdır.
| Meri Trevelyan | |
|---|---|
| Emma Mary Paslieu | |
| Doğum tarixi | |
| Vəfat tarixi | |
| Vətəndaşlığı |
.svg){kind=small} Uels |
| Fəaliyyəti | folklorşünas |
| Mükafatları |
 |
Trevelyan Klamorkan bölgəsində, Llantvit Major şəhərində Meri və Illtud Tomasın ailəsində dünyaya gəlmişdir. Atası memar və torpaq ölçmə mütəxəssisi idi. Atası yerli ənənələrə böyük maraq göstərirdi. O, qızına bir sıra əlyazmalar vermiş və Trevelyan da bu mənbələri öz yazıları üçün mühüm əsas kimi göstərmişdir.[1] Bundan əlavə, Llanmaes Hausun sahibi olan yerli centlmen Illtid Nikolls da atası kimi ona öz kolleksiyasından materiallar təqdim etmişdir. Trevelyan təhsilini əvvəlcə Kardiff və Bristol məktəblərində almış, daha sonra Londona köçərək uğurlu jurnalist və redaktor olmuşdur.[2]
1880-ci ildə o, fransız həkim C. E. Pasliu ilə evlənmiş və cütlüyün Branvin adlı bir qızı olmuşdur. Lakin, Trevelyan gənc yaşlarında dul qalmış və kiçik qızı ilə birlikdə Llantvit Majora qayıdaraq atasının evində, Vayn Stritdə yaşamışdır. Onun qızının Penifay xəstəxanasında uzun müddət müalicə aldığı bildirilir.[3] Llantvit Majorda Trevelyan həm Artur eposuna, həm də Kvaker romanlarına dair əsərlər nəşr etdirmişdir. O, dul qaldıqdan sonra maddi çətinliklərlə üzləşmiş, lakin yazıçılıq onun ailəsini dolandırmasına imkan yaratmışdır. Tezliklə, Uels və Böyük Britaniya boyu Uels folklorunu və tarixini araşdıran ən məşhur yazıçılardan birinə çevrilmişdir.[4]
Trevelyanın ən məşhur romanı bəlkə də 1900-cü ildə nəşr olunmuş "Böyük Britaniyanın böyüklüyü öncədən bildirilmişdir: Britaniya döyüşçü kraliçası Boadikeanın hekayəsi" kitabıdır. Bu əsər Roma tarixi personajları ilə Uels mifologiyasından, xüsusilə "Mabinogion" mənbələrindən gələn personajların qarışığını təqdim edir. Folklorşünas Culyetta Vud bu romanın müasir fantaziya janrında Evanjelin Uolters və Marion Zimmer Bredli kimi yazıçıların istifadə etdiyi üsulların ilk ilham mənbəyi olduğunu bildirmişdir.[2]
Trevelyan "Uelsin folkloru və xalq nağılları" kitabının müəllifi kimi daha çox xatırlanır. Bu kitab Uels folkloru və miflərini əhatə edir və Trevelyanın ömrü boyu topladığı, lakin daha əvvəl yazılı şəkildə qeydə alınmamış xalq hekayələrini bir araya gətirir. Trevelyan əvvəllər daha çox doğma Qlamorqan bölgəsinə diqqət yetirsə də, bu kitab üçün ölkənin müxtəlif bölgələrindən məlumat toplamış, müxtəlif informatorlarla yazışmalar aparmış, ailə arxivlərini tədqiq etmiş və sahə araşdırmaları aparmışdır. O, Cerald Uelsli və Ceffri Monmutludan tutmuş, Elias Ouen, Ouen Morqan və Şarlotta Gestə kimi geniş mənbələrə istinad etmişdir. Trevelyan müasir dövrdə qəbul olunmuş bir üsula əsaslanaraq informatorlarının adlarını baş hərflərlə göstərmiş, bunun onların məxfiliyini qorumaq məqsədi daşıdığını bildirmişdir.[2] Kitabda "qurd-adamlar və vampirlər, qurbağa kişilər və qurbağa qadınlar, pərilər, ruhlar və iblislər, eləcə də Uelsin meşələri, çəmənlikləri, çayları, gölləri, dağları və mağaraları fonunda baş verən hadisələr" təsvir olunmuşdur. Folklorşünas Şarlotta Sofiya Börn bu kitabı "Böyük Britaniya adalarının ən mühüm folklor kolleksiyası" kimi qiymətləndirmişdir.[5]
Trevelyanın əsərlərində tarixi qadın fiqurlar və qadın personajlar mühüm yer tuturdu. O, digər qadın yazıçılara istinad etməklə yanaşı, qadınlar haqqında yazılar da nəşr etmişdir. Boadikea haqqında romanı ilə yanaşı, Karaktakusun qızı Eurgain haqqında məqalələr yazmışdır. 1895-ci ildə nəşr olunan "Qvenlian-ven: Çartist dövrünün tarixi" əsəri onun Kidvelli şəhərində Normandlar dövründə yaşamış tarixi şəxsiyyət Qvenllian haqqında topladığı yerli əfsanələrin yenidən şərhidir. Bundan əlavə, onun folklor əsərlərində fövqəltəbii güclərə malik qadın personajlar xüsusi yer tutur. "Xanım Stredlinqin ruhu" və "Landi anasında ağ xanımlar" adlı nağıllar Müqəddəs Donatın qalasında və Landi adasında baş verdiyi iddia olunan ruh hadisələrinə əsaslanır. Trevelyan Uelsin müxtəlif bölgələrində su ruhları, basdırılmış xəzinə ilə bağlı əfsanələr və "Y Ladi Wen" ("Ağ xanım") kimi mövzuları yenidən izah etmişdir.
Uels Milli Kitabxanası onun bəzi əlyazmalarını, o cümlədən Llanmaes Haus ilə bağlı ənənələrə dair əl yazılarını qoruyur (NLW 18564C). Trevelyan 1922-ci ildə vəfat etmiş və Müqəddəs Illtud kilsəsinin həyətində dəfn olunmuşdur. Kilsənin içərisində yerləşən şamdanlar onun xatirəsinə həsr olunmuşdur.[6] Onun Vayn Stritdə yaşadığı ev hələ də mövcuddur.
- Glimpses of Welsh life and character (1893, London)
- From Snowdon to the sea: stirring stories of north and south Wales (1894, London)
- Glimpses of Welsh Life and Custom (1894, London)
- Gwenllian-wen: A story of Chartist Times (1895, London)
- The Land of Arthur (1895, London)
- White Ladies of Lundy Island (1895, London)
- Britain's greatness foretold: the story of Boadicea, the British warrior-queen (1900, London)
- Folk-lore and folk-stories of Wales (1909, London)
- Welsh Folk-Stories (1909, London)
- Llantwit Major: its history and antiquities (1910, Newport)
- ↑ Wood, Juliette. "Charlotte Guest, Marie Trevelyan, Mary Williams' A Welsh Triad of Women Folklorists". Women & Tradition a Neglected Group of Folklorists. Durham, North Carolina: Carolina Academic Press. 2000.
- ↑ 1 2 3 Wood, Juliette. "Marie Trevelyan & the Vampire Chair". Folklore Society News. 2008. İstifadə tarixi: 10 March 2025.
- ↑ "Trevelyan". Llantwit Major History Society. 26 May 2017. 26 January 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 March 2025.
- ↑ "Llantwit Major". Land of Legends. İstifadə tarixi: 7 March 2025.
- ↑ Burne, Charlotte Sophia. "Y diawl a'm llaw chwith Folklore and Folk Stories of Wales by Marie Trevelyan". Cockatrice Books. 15 March 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 March 2025.
- ↑ "Trevelyan". Llantwit Major History Society. 26 May 2017. 26 January 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 March 2025.