Meri Heys Devis (ing. Mary Hayes Davis; təq. 1884 – 1948) — amerikalı folklorşünas, yazıçı, qəzet redaktoru və naşiri, həmçinin bir neçə kino teatrın sahibi.[1][2] Meri, ən çox Çinin Əfsanələri və Xalq Nağılları adlı kitabın həmmüəllifi kimi tanınır.[3][4] Bu kitabı o, Çikaqoda olarkən pastor Çou Leunq ilə birlikdə yazmışdır.[4][5] Kitab çap edildiyi vaxt “İngilis dilində çap olunmuş ilk Çin nağılları kitabı” olduğu iddia edilirdi.[6][7][8]
Meri Heys Devis | |
---|---|
![]() | |
Doğum tarixi | təq. 1884 |
Vəfat tarixi | 1948 |
Fəaliyyəti | yazıçı, folklorşünas, newspaper proprietor[d] |
![]() |
Devis 1908 və 1912-ci illər arasında Pima və Apaçi tayfalarından olan yerli amerikalıların xalq nağıllarını toplayıb, lakin bu kitabı heç vaxt tamamlaya bilməyib.[9] 1920-ci illərin əvvəlində Devis cənub-qərbi Floridaya köçmüş və burada Hendri County News qəzetini nəşr etdirmişdir. Daha sonra o, yeddi kino teatrdan ibarət şəbəkəyə sahib olmuşdur.[8] Tampa Tribune qəzeti onu "LaBellenin qəhrəmanı" adlandırmış və Hendri Pattersonun linç edilməsini cəsarətlə işıqlandırdığı üçün onu tərifləmişdir. Hendri County News qəzeti Florida Qəzetlər Assosiasiyasının "Ən Yaxşı İcma Xəbər Xidməti" mükafatını almışdır.[7] 1998-ci ildə onun açdığı Dixie Crystal Theatre (Diksi Kristal Teatrı) ABŞ-ın Tarixi Yerlər Reyestrinə daxil edilmişdir.[10]
Meri Heys Devis Virciniya ştatında anadan olmuş və fermada böyümüşdür. O, Kanzasda da yaşamışdır. Bir il kollec təhsili almış və dul qalmışdır.[11] Devis Çikaqoda böyük gündəlik qəzetlərdən birində reportyor və yazıçı kimi iş təcrübəsi qazanmışdır.[7][8] Onun araşdırmaları onu "köhnə" Çin məhəlləsindəki insanlarla tanış etmişdir, o cümlədən Mərkəzi Baptist Çin Missiyasının pastoru Çou Leunq ilə.[12]
Bu dövrdə geniş yayılmış bir qəzet məqaləsində "Mükəmməl Çin əfsanələri toplusu yoxdur" deyilirdi. Devis Çin xalq nağıllarının mövcud olduğunu aşkar etdikdə maraqlandı.[13] Kitabı hazırlayarkən Çou Leunq hekayələri ona qırıq ingiliscə danışmış və bəzən tərcüməçidən kömək almışdır. Devis özü də müəyyən qədər Çin dili öyrənmişdi. Kitabın ön sözündə Devis, Çou Leunqu "misilsiz əməkdaş" adlandırır və onun səbirli cavablarına görə təşəkkür edirdi.[6][13] O, kitabı dostu Meri F. Nikson-Ruletə həsr etmişdir. Çikaqo Universitetindən Vanq Tsen-Zan, bu kitabın ingilis dilinə tərcümə edilmiş ilk Çin əfsanələri toplusu olduğunu yazmışdır.[14]
Çinin Əfsanələri və Xalq Nağılları kitabı çap edildikdən sonra geniş media diqqəti qazanmış və yenilik kimi tanıdılmışdır. Xüsusilə təhsil jurnalları bu kitabı yüksək qiymətləndirmişdir. Çikaqo ictimai məktəblərində əlavə dərs vəsaiti kimi istifadə edilməyə başlanılmışdır.[15][16]
Meri Heys Devis 1908-ci ildə daha iki kitab nəşr etdirmişdir: Nağıllar Aləmində və Digər Şeirli Nağıllar, həmçinin Pişik Nağılları və Bala Pişik Hekayələri, Birinci Cild. Pişik Nağılları və Bala Pişik Hekayələri kitabında Devis şeirləri yazmış, həmmüəllif Cenni Van Allen isə hekayələri qələmə almışdır.[17] Çinin Əfsanələri və Xalq Nağılları kitabının uğurundan sonra Devis yerli amerikalıların xalq nağılları ilə bağlı layihəyə başlamışdır. O, yerli amerikalı aktivist Karlos Montezumanın köməyi ilə Pima və Apaçi tayfalarının nümayəndələri ilə əlaqə qurmuşdur. O, bu nağılları toplasa da, kitabı çap etdirə bilməmişdir.[4]
Devis Çikaqoda jurnalist fəaliyyəti ilə yanaşı, Marshall Field’s mağazasında reklam agenti kimi çalışmışdır.[18][19] O, Çikaqo Mətbuat Liqasında seçilmiş vəzifəyə malik idi və Sosial İqtisadiyyat Klubunun üzvü idi. Devis pişik həvəskarı olub və krem rəngli fars pişiyi Vu Tinqfanqı yetişdirirdi.[20] Daha sonra Pittsburqa köçmüş və burada Kaufmann’s mağazasında baş reklam yazarı işləmişdir. O, burada biznes qadınlarının klubunu yaratmışdır. Ardınca Sent-Luisə köçmüş və burada böyük mağazalardan birində reklam yazarı kimi fəaliyyət göstərmişdir. O, xəstəlik səbəbilə Sent-Luisdən ayrılmış, Kanzas və Oklahomada bir müddət yaşayıb yazı yazmağa davam etmişdir.[21][22]
Devis 1920-ci illərdə Florida torpaq bumunda iştirak etmək üçün buraya köçmüşdür.[10] O, əvvəlcə Bartou şəhərində Polk County Record qəzetinin redaktor köməkçisi olmuşdur. Sonra Labell şəhərində Hendri County News qəzetini alaraq redaktor və naşir olmuşdur. O, qəzetdə xəbərləri yazmaqla yanaşı, reklamları satır, səhifə tərtibatı ilə məşğul olurdu. Davamlı sel fəlakətləri ilə mübarizə apardığı üçün yerli sakinlər onu "Missis Nuh" adlandırırdılar.[23]
Devisin yazıları digər Florida qəzetlərində dərc edilirdi. Onun redaktor olduğu Hendri County News qəzeti "Ən Yaxşı İcma Xəbər Xidməti" mükafatına layiq görülmüşdür.[24] Devis, afroamerikalı Hendri Pattersonun linç edilməsini işıqlandırdığı üçün təhdidlərə məruz qalmışdır.[25] Lakin o, buna baxmayaraq, hadisəni qəzetində ətraflı işıqlandırmış və linç dəstələrini pisləyən məqalələr yazmışdır. Nəticədə Tampa Tribune onu cəsarətinə görə tərifləmişdir.[26] Bu hadisə ilə bağlı məhkəmədə Devis şahid kimi ifadə vermişdir. Nəticədə günahkarlar cəzasız qalsa da, şerif vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdır.[27]
Devis Labell şəhərində ilk kino teatrı açmışdır.[28] Onun kinoteatrında göstərilən ilk film bir vestern olmuşdur.[29][30] Tamaşaçılar arasında ovçular və fermərlər var idi. Film zamanı bir nəfər ekrandakı cinayətkara atəş açmış və pərdədə iki güllə dəliyi əmələ gəlmişdir.[6][30][31] O, daha sonra Labell, Klüiston, Mur-Heyven, Pompano-Biç, Neapol, Venesiya və Fort-Mayers-Biç şəhərlərində kinoteatrlar açmışdır.[32] Onun Klüiston şəhərindəki Diksi Kristal Teatrı kinoteatrı 1942-ci ildə Tarixi Yerlər Reyestrinə daxil edilmişdir.[33][34]
- ↑ "Funerals". News Press. Fort Meyers, Florida. May 20, 1948. İstifadə tarixi: March 18, 2022 – Newspapers.com vasitəsilə.
- ↑ "The Hendry County News". Library of Congress. İstifadə tarixi: March 18, 2022.
- ↑ Wright, A. R. "Review: Chinese Fables and Folk Stories by Mary Hayes Davis and Chow-Leung". Folklore. 20 (4). December 30, 1909: 518–519. JSTOR 1254458.
- ↑ 1 2 3 Davis, Mary Hayes; Chow Leung. Chinese Fables and Folk Stories. New York: American Book Company. 1908. 3, 5–6, 7–8 – Internet Archive vasitəsilə.
- ↑ "Book Reviews – Chinese Fables and Folk Stories". The Elementary School Teacher. 9 (5). January 1909. doi:10.1086/453833 – The University of Chicago Press Journals vasitəsilə.
- ↑ 1 2 3 "Well Known Writer Interviews Indians". Arizona Republic. October 22, 1911. İstifadə tarixi: March 22, 2022 – Newspapers.com vasitəsilə.
- ↑ 1 2 3 "Former Kansan an Author". The Kansas City Kansan. June 1, 1922. 4. İstifadə tarixi: March 22, 2022 – Newspapers.com vasitəsilə.
- ↑ 1 2 3 "Florida Woman Honored". News-Press. Fort Myers, Florida. July 21, 1928. 2. İstifadə tarixi: March 20, 2022.
- ↑ "The Heroine of LaBelle". The Tampa Tribune. 6. İstifadə tarixi: March 18, 2022 – Newspapers.com vasitəsilə.
- ↑ 1 2 "Digest – Historic Places". The Bradenton Herald. October 8, 1998. 10. İstifadə tarixi: March 18, 2022 – Newspapers.com vasitəsilə.
- ↑ Florida State Population Census, 1945. Fort Myers, Lee County, Precinct 10.
- ↑ 1940 United States Federal Census (May 6, 1940). Florida State, LaBelle City, Hendry County, Precinct 2.
- ↑ 1 2 "Mary Hayes Davis, Well Known Writer, Visits in Sebring". The Tampa Tribune. June 24, 1923. 18. İstifadə tarixi: March 23, 2022 – Newspapers.com vasitəsilə.
- ↑ "These Chinese Tots Go to School the Year Round". The Inter Ocean. Chicago. July 10, 1904. 38. İstifadə tarixi: March 23, 2022 – Newspapers.com vasitəsilə.
- ↑ "Chinese Fables". Evening Standard. London. June 27, 1902. 1. İstifadə tarixi: March 23, 2022 – Newspapers.com vasitəsilə.
- ↑ "The Bittern and the Mussel". The Minnesota Journal. August 8, 1903. 25. İstifadə tarixi: March 23, 2022 – Newspapers.com vasitəsilə.
- ↑ "Book Reviews – Japanese Folk Stories and Fairy Tales". The Elementary School Teacher. 9 (5): 278. January 1909. doi:10.1086/453833 – The University of Chicago Press Journals vasitəsilə.
- ↑ "Harlem Theater Is Dynamited". Clewiston News. July 29, 1938. 1. İstifadə tarixi: March 26, 2022.
- ↑ "Clewiston Theater Wrecked by Blast". News-Press. Fort Myers, Florida. July 27, 1938. 2. İstifadə tarixi: March 25, 2022 – Newspapers.com vasitəsilə.
- ↑ "Review: CHINESE FABLES AND FOLK STORIES". The Journal of Education. 68 (9): 261. September 10, 1908. doi:10.1177/002205740806800931. JSTOR 42875696.
- ↑ "What the Picture Did for Me". Motion Picture Herald. 121 (9): 82. November 30, 1935 – Internet Archive vasitəsilə.
- ↑ "What the Picture Did for Me". Motion Picture Herald. 130 (12): 60. March 19, 1938 – Internet Archive vasitəsilə.
- ↑ "New Books – Volumes at Hand From Publishers With Glance at Contents". The Inter Ocean. November 14, 1908. 5. İstifadə tarixi: March 17, 2022 – Newspapers.com vasitəsilə.
- ↑ Catalogue of Copyright Entries: Books. 6. Library of Congress. 1910. 89.
- ↑ "The Whirl of Society". The Inter Ocean. February 23, 1909. 6. İstifadə tarixi: March 18, 2022 – Newspapers.com vasitəsilə.
- ↑ "Down Town Cats to Have Their Innings". The Inter Ocean. January 3, 1909. 30. İstifadə tarixi: March 18, 2022 – Newspapers.com vasitəsilə.
- ↑ "New Books for Young Readers Are Received". Los Angeles Herald. December 27, 1908. 36. İstifadə tarixi: March 18, 2022 – Newspapers.com vasitəsilə.
- ↑ Smith, Eric Ledell. African American Theater Buildings: An Illustrated Historical Directory. United Kingdom: McFarland, Incorporated, Publishers. 2015. 47. ISBN 9781476604664.
- ↑ "Indians' View of Land Allotment: Dr. Montezuma of Chicago, an Apache, Hears Complaints". Arizona Republic. October 23, 1911. 9. İstifadə tarixi: March 23, 2022 – Newspapers.com vasitəsilə.
- ↑ 1 2 "Mary Hayes Davis correspondence to Carlos Montezuma, 1908". CARLI Digital Collections. İstifadə tarixi: March 18, 2022.
- ↑ "Folklore of Chinese". St. Louis Globe-Democrat. January 7, 1912. 68. İstifadə tarixi: March 18, 2022 – Newspapers.com vasitəsilə.
- ↑ "Mary Hayes Davis Dies at Home Here". News-Press. Fort Myers, Florida. May 19, 1948. 1. İstifadə tarixi: March 18, 2022 – Newspapers.com vasitəsilə.
- ↑ The Chicago Blue Book (PDF). The Chicago Directory Company. 1910. 113 – Digital History Library of Illinois History vasitəsilə.
- ↑ "Press League Names Officers". The Inter Ocean. April 11, 1909. 2. İstifadə tarixi: March 18, 2022 – Newspapers.com vasitəsilə.