Marta Vorren Bekvit (ing. Martha Warren Beckwith; 19 yanvar 1871[1], Massaçusets – 28 yanvar 1959[1], Berkli, Kaliforniya) — amerikalı folklorşünas və etnoqraf. Bekvit, ABŞ-da hər hansı universitetdə və ya kollecində folklor kafedrasının ilk rəhbəri olmuşdur.[2]
| Marta Vorren Bekvit | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 19 yanvar 1871[1] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 28 yanvar 1959[1] (88 yaşında) |
| Vəfat yeri | Berkli |
| Elm sahəsi | folklorşünas |
| İş yeri |
|
Marta Varren Bekvit Massaçusets ştatının Uellesli-Hayts şəhərində müəllimlər Corc Eli və Harriyet Vinslou (qızlıq soyadı Qudeil) Bekvitin ailəsində anadan olmuşdur.[2] Ailəsi Havay adalarına, əcdadları arasında ilk missionerlər olan qohumlarının yanına köçmüşdür. Bekvit burada Aleksandr ailəsi ilə dostluq etmiş və onların maddi dəstəyi ilə folklor sahəsində araşdırmalar aparmışdır. O, eləcə də Havay xalq rəqslərinə böyük maraq göstərmişdir.[3]
Bekvit Maunt Holyouk Kollecini bitirdikdən sonra Havaya qayıtmış və Honoluluda müəllim kimi çalışmışdır. Daha sonra Çikaqoya köçərək Çikaqo Universitetində ingilis dili və antropologiya üzrə dərs demişdir.[3] Sonra isə Elmira Kollecində ingilis dili müəllimi kimi fəaliyyət göstərmişdir. Atasının vəfatından sonra Bekvit müxtəlif dilləri, o cümlədən qədim ingilis, fransız və alman dillərini Kembric Universitetində və Halle Universitetində öyrənmişdir. Daha sonra vətəninə qayıdaraq təhsil aldığı Maunt Holyouk Kollecində ingilis dili üzrə dərs demişdir.[4]
Onun antropologiya sahəsində rəsmi təhsili XX əsrin əvvəllərində başlamışdır,[3] çünki ingilis dili üzrə akademik proqramda Havay xalq adət-ənənələrinə maraq az idi.[5] Bekvit Kolumbiya Universitetində Frans Boasın rəhbərliyi altında magistratura təhsili almış və Hopi və Kvakiutl rəqsləri haqqında dissertasiya yazmışdır. Daha sonra həmin universitetdə doktorluq dərəcəsi müdafiə etmişdir.[6]
Bekvit 1909-cu ildə Vassar Kollecinin İngilis dili fakültəsinə müəllim kimi qəbul olunmuşdur.[3] 1913-cü ildə Vassardan ayrılaraq Havaya qayıtmış və yerli xalq folkloru və mifologiyası üzərində tədqiqatlar aparmışdır. 1915-ci ildə Smit Kollecində müəllim kimi çalışmağa başlamış və hula rəqsləri, eləcə də Tsimşyan mifologiyası haqqında yazılar dərc etdirmişdir. Onun işləri tez-tez Boasın tədqiqatları ilə müqayisə olunurdu. O, folklor üzrə akademik vəzifələrin azlığından narahat idi və uşaqlıq dostu, təbiətşünas Enni Aleksandr bu problemi həll etmək üçün Vassar Kollecində Folklor Fondu yaratmışdır.[3] 1920-ci ildə Bekvit fondun rəhbəri təyin olunmuşdur. Bu təyinat onu ABŞ-da folklor sahəsində kafedra rəhbəri olan ilk şəxs etmişdir.[6][7]
Bekvit fondun rəhbəri olduğu müddətdə Yamayka, yerli Amerika və Havay folkloru haqqında bir çox monoqrafiyalar nəşr etdirmiş, həmçinin Amerika Folklor Cəmiyyətinin mühazirələrinə və iclaslarına ev sahibliyi etmişdir.[6][8] 1932-1933-cü illərdə Amerika Folklor Cəmiyyətinin prezidenti olmuş və 1934-cü ildə Milli Folklor Festivalının təşkilat komitəsində fəaliyyət göstərmişdir. 1929-cu ildə Vassarda tam professor olmuş və 1938-ci ildə təqaüdə çıxmışdır.[2]
Bekvit Avropa və Yaxın Şərqin müxtəlif ölkələrində araşdırmalar aparmış, lakin onun ən əhatəli tədqiqatları Havay və Polineziya, Yamayka və Şimali və Cənubi Dakotadakı Siyu tayfalarına həsr olunmuşdur.[3]
Bekvit 1919-1922-ci illərdə Yamaykada tədqiqat aparmışdır.[4] Onun Yamayka folkloru haqqında yazıları, tez-tez bu ekspedisiyalarda ona müşayiət edən Helen Roberts tərəfindən qeydə alınan musiqi ilə birlikdə nəşr olunmuşdur. Onun bu araşdırmaları “Qara Yollar: Yamayka Xalq Həyatının Araşdırılması” adlı kitabında toplanmışdır. Kitab Qərb dünyasında qara icmaların folkloru haqqında ilk tədqiqatlardan biri olmuşdur.[6]
1926-cı ildə Bekvit Cənubi Dakotadakı Peyn-Ric hinduların rezervasiyasında nağıllar toplamışdır.[9] O, həmçinin bir neçə yay Şimali Dakotadakı Mandan-Hidatsa tayfaları ilə çalışmışdır.[10] Bu tədqiqatlarına görə o, Hidatsa tayfasının “Çöl Toyuqları” klanına qəbul olunmuşdur. 1926-1927-ci illərdə o,[3][11] ezamiyyət dövründə Hindistanın Qoa şəhərinə səyahət etmiş və burada portuqal kolonistləri arasında araşdırmalar aparmışdır.[2][12][13] Bu səyahətləri onun folklor elmi haqqında metodologiyasına və baxışlarına böyük təsir göstərmişdir.[6]
Bekvitin ən tanınmış işləri Havay mədəniyyətinə, xüsusilə yaradılış əfsanələri və XIX əsr Havay yazıçılarının tərcümələrinə həsr olunmuşdur. Onun “Havay Mifologiyası” adlı əsəri 30 ildən çox tədqiqatın nəticəsi hesab edilir.[4]
Bekvit 1938-ci ildə Vassardan təqaüdə çıxaraq Kaliforniyanın Berklidə yerləşmişdir. O, Bishop Muzeyinin fəxri tədqiqatçısı kimi çalışmış və İkinci Dünya müharibəsindən sonra Havaya köçmüşdür.[3] Son illərində o, Havay xalq təbabəti və yerli yazıçıların əsərlərinin tərcüməsi ilə məşğul olmuşdur.[3] O, 80 yaşında Kumulipo haqqında son böyük əsərini nəşr etdirmişdir. 1951-ci ildə iflic keçirməsinə baxmayaraq, 1950-ci illərin ortalarına qədər Amerika Folklor Jurnalının redaktoru kimi fəaliyyət göstərmişdir.
Bekvit 1959-cu ildə Berklidə vəfat etmiş və uşaqlıq dostu Enni Aleksandr ilə birlikdə Havayda Makavao qəbiristanlığında dəfn olunmuşdur.[3]
- Beckwith, Martha W. (1916). "The Hawaiian Hula-Dance". The Journal of American Folklore. 29 (113): 409–412. DOI:10.2307/534686 ISSN 0021-8715.
- Beckwith, Martha Warren (1922). Folk-Games of Jamaica (with music recorded in the field by Helen H. Roberts). Poughkeepsie, N. Y.: Vassar College. OCLC10555685.
- Beckwith, Martha Warren (1923). "Signs and Superstitions Collected from American College Girls". The Journal of American Folklore. 36 (139): 1–15. DOI:10.2307/535105 ISSN 0021-8715.
- Beckwith, Martha Warren (1923). Christmas Mummings in Jamaica (with music recorded in the field by Helen H. Roberts). Poughkeepsie, N.Y.: Vassar College. OCLC 47059596.
- Beckwith, Martha Warren (1923). Polynesian Analogues to the Celtic Other-World and Fairy Mistress Themes. New Haven, C.T.: Yale University Press. OCLC16327978.
- Beckwith, Martha Warren (1924). Jamaica Anansi Stories (with music recorded in the field by Helen Roberts). New York: American Folklore Society. OCLC2322187.
- Beckwith, Martha Warren (1924). 'The English Ballad in Jamaica: A Note upon the Origin of the Ballad Form'. Publications of the Modern Language Association, 39(2), 455–483. https://doi.org/10.2307/457194
- Beckwith, Martha Warren (1925). Jamaica Proverbs. Poughkeepsie, N.Y.: Vassar College. OCLC 4513341.
- Beckwith, Martha Warren (1927). Notes on Jamaican Ethnobotany. Poughkeepsie, N.Y.: Vassar College. OCLC 18484068.
- Beckwith, Martha Warren (1928). Jamaica Folk-Lore (with music recorded in the field by Helen H. Roberts). New York: American Folk-Lore Society. OCLC 312470569.
- Beckwith, Martha Warren (1929). Black Roadways: A Study of Jamaican Folk Life. Chapel Hill: University of North Carolina Press. OCLC 870469911.
- Beckwith, Martha Warren (1930). Myths and Hunting Stories of the Mandan and Hidatsa Sioux. Poughkeepsie, N.Y.: Vassar College. OCLC 3371330.
- Beckwith, Martha Warren (1930). "Mythology of the Oglala Dakota". The Journal of American Folklore. 43 (170): 339–442. DOI:10.2307/535138 ISSN 0021-8715.
- Beckwith, Martha Warren (1937). Mandan-Hidatsa Myths and Ceremonies. New York: American Folk-Lore Society. OCLC 800851041.
- Beckwith, Martha Warren (1940). Hawaiian Mythology. New Haven, C.T.: Yale University Press, 1940. OCLC 316816993.
- Beckwith, Martha Warren (1948). "An Old Song". Western Folklore. 7 (2): 176–177. DOI:10.2307/1497388 ISSN 0043-373X.
- Beckwith, Martha W. (1949). "Function and Meaning of the Kumulipo Birth Chant in Ancient Hawaii". The Journal of American Folklore. 62 (245): 290–293. DOI:10.2307/537203 ISSN 0021-8715.
- Beckwith, Martha Warren (1951). The Kumulipo: A Hawaiian Creation Chant. Chicago: University of Chicago Press, 1951. OCLC 898842854.
- ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France Martha Warren Beckwith // BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 3 4 "Martha Beckwith". vcencyclopedia.vassar.edu (ingilis). 2022-09-22 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Bronner, Simon J. Martha Warren Beckwith and the Rise of Academic Authority // Following tradition: folklore in the discourse of American culture. Logan, Utah: Utah State Univ. Press. 1998. 207–265. ISBN 978-0-87421-239-6.
- ↑ 1 2 3 Glazier, Stephen D. Beckwith, Martha Warren // Brunvand, Jan H. (redaktor). American Folklore: An Encyclopedia. New York: Garland. 1996. 79–80.
- ↑ Beckwith, Martha Warren. Hawaiian mythology. Mythology / Folklore (Repr., 10. print). Honolulu: Univ.of Hawaii Pr. 1996. ISBN 978-0-8248-0514-2.
- ↑ 1 2 3 4 5 Katharine Luomala. "Martha Warren Beckwith. A Commemorative Essay". The Journal of American Folklore. 75 (298). October–December 1962: 341–353. doi:10.2307/538369. JSTOR 538369.
- ↑ "Folklore Foundation - Archives & Special Collections Library - Vassar College". www.vassar.edu. İstifadə tarixi: 2022-06-29.[daimi ölü keçid]
- ↑ Smith, T. J. "Past AFS Presidents". The American Folklore Society (ingilis). İstifadə tarixi: 2022-06-28.
- ↑ Herskovits, Melville J. "Review of Black Roadways, a Study of Jamaican Folk-Life". The Journal of American Folklore. 43 (169). 1930: 332–338. doi:10.2307/534950. hdl:2027/mdp.39015002677949. ISSN 0021-8715. JSTOR 534950.
- ↑ Beckwith, Martha. "Review of Black Roadways: A Rejoinder". The Journal of American Folklore. 44 (172). 1931: 222–223. doi:10.2307/535844. ISSN 0021-8715. JSTOR 535844.
- ↑ Bauman, Richard; Abrahams, Roger D.; Kalcik, Susan. "American Folklore and American Studies". American Quarterly. 28 (3). 1976: 360–377. doi:10.2307/2712518. hdl:2152/31039. ISSN 0003-0678. JSTOR 2712518.
- ↑ Associated Press. "Professor gathered stories of the Mandan and Hidatsa". The Bismarck Tribune (ingilis). 2003-09-15. İstifadə tarixi: 2023-12-29.
- ↑ "Unlikely savior: Vassar prof recorded tales of disappearing culture". InForum (ingilis). 2003-09-14. İstifadə tarixi: 2023-12-29.
- Warren Beckwith tərəfindən əsərlər Qutenberq layihəsində
- Əsərləri və ya müəllifi olduğu işlər: Marta Vorren Bekvit İnternet arxivində
- Books by Martha Warren Beckwith at the Online Books Page, University of Pennsylvania Library.
- Hawaiian Mythology by Martha Warren Beckwith (digitized text at Sacred Texts Archive)
- The Kumulipo, a Hawaiian Creation Chant by Martha Warren Beckwith (digitized text at Sacred Texts Archive)
- Jamaica Anansi Stories by Martha Warren Beckwith (digitized text at Sacred Texts Archive)