Mariya Lyalkova
Mariya Lyalkova (çex. Marie Ljalková; 3 dekabr 1920[1] – 7 noyabr 2011[2][1][…], Brno) — Çexiyalı snayper, Böyük Vətən müharibəsinin iştirakçısı. Polkovnik.
| Mariya Lyalkova | |
|---|---|
| çex. Marie Ljalková | |
 | |
| Doğum tarixi | 3 dekabr 1920[1] |
| Vəfat tarixi | 7 noyabr 2011[2][1][…] (90 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | hərbi qulluqçu, snayper |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
3 dekabr 1920-ci ildə Polşanın Qorodenka şəhərində (indi İvano-Frankovsk vilayəti) Volın çexlərinin ailəsində anadan olmuşdur. 12 yaşında valideynlərini itirir və xalası onu yanına aparır. Daha sonra Mariya, texniki məktəbdə oxuduğu Stanislavova (indiki İvano-Frankovsk) köçür. Almanların SSRİ-yə hücumundan sonra Qırmızı Ordunun 1-ci Çexoslovakiya piyada taborunun qurulduğu Orenburq vilayətində yerləşən Buzuluk şəhərinə təxliyə edilir. 1 mart 1942-ci ildə tibb kurslarını və ilk hərbi hazırlığı bitirdikdən sonra bu bölmənin sıralarına qəbul edilir. Sonra snayper kurslarına gedir.
İlk döyüşü 1943-cü ilin martında Sokolovoda baş verir. Bu döyüşdə öz SVT-40 tüfəngindən Lyalkova beş alman əsgərini (bir pulemyotçu da daxil olmaqla) öldürür. Yalnız gecə buzda donmuş halda Çexoslovakiya əsgərləri tərəfindən tapılır. Mariya eyni zamanda, ən azı 30 alman əsgər və zabitini öldürdüyü Sol Sahil və Sağ Sahil Ukraynanın azad edilməsi üçün döyüşlərdə iştirak edir. 1-ci Çexoslovakiya tank taborunun baş tibb bacısı olaraq Çexoslovakiyanın qurtuluş döyüşlərində iştirak edir. Şərqi Karpat əməliyyatı zamanı (1944 sentyabr) Dukel keçidindəki döyüşlərdə bir top mərmisinin partlaması onurğasını qırır. Yarım santimetrlik qırıntı başın zədələyir, lakin Mariya sağ qalmağı bacarır.
Müharibədən sonra Mixail Lyalkovla evlənir. Sonradan Çexoslovakiyaya gedir və soyadını dəyişdirərək Vaçlav Lastovetski ilə evlənir[3]. Polkovnik Lyalkova Praqa və Olomoutsdakı hərbi xəstəxanalarda işləyir, daha sonra Brnoda yaşayır. 1960-cı illərin əvvəllərindən 1990-cı illərin sonuna qədər Brno şəhərində bir turist bələdçisi olaraq çalışır, rus dilini mükəmməl bilməsi sayəsində keçmiş ittifaq ölkələrindən gələn turistlər üçün ən arzuolunan bələdçi olur. Çexoslovakiya Legionerlər Cəmiyyətinin (İkinci Dünya Müharibəsi Veteranları Cəmiyyətinin) üzvü olmuşdur. Cənubi Moraviyada bir sıra idman, mədəni və ictimai tədbirlərə himayədarlıq etmiş, məktəblərdə mühazirələr oxumuşdur.
Böyük Vətən müharibəsindəki göstəricilərinə görə Qırmızı Ulduz ordeni ilə təltif edilmiş və Çexoslovakiya hərbi xaçına da layiq görülmüşdür. 28 oktyabr 2010-cu ildə Çex Respublikasına xüsusi xidmətlərinə görə II dərəcəli Ağ Aslan Ordeninə layiq görülür[4].
7 noyabr 2011 tarixində Brnoda dünyasını dəyişir. Ölümünü Çex Legionerləri Cəmiyyətinin rəhbəri Milan Rzepka elan edir[5][6].
Sovet dövlət mükafatları:
Çexoslovakiya dövlət mükafatları:
Çexslovakiya Hərbi xaçı;
Ağ Aslan ordeni (Çexiya, 2010);
Sokolov xatirə medalı (1948).
- ↑ 1 2 3 4 Marie Ljalková-Lastovecká // Encyklopedie dějin města Brna (çeş.). 2004.
- ↑ 1 2 http://www.mocr.army.cz/informacni-servis/zpravodajstvi/zemrela-valecna-veteranka-a-nejznamejsi-ceska-snajperka-marie-lastovecka-62161/.
- ↑ Каглян Олександр. "Марія Лялькова — жінка-снайпер із Городенки" (ukrayna). Діловий сайт Городенка і Городенківський район. 7.05.2011. 2016-03-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-07-17.
- ↑ "Seznam osobností vyznamenaných při příležitosti 28. října 2010" (çex). Novinky.cz. 28. října 2010. 2015-04-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-07-17.
- ↑ Anna Brandejská. "Zemřela slavná česká válečná snajperka Marie Ljalková-Lastovecká" (çex). iDNES.cz. 9. listopadu 2011. 2017-08-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-07-17.
- ↑ Ivan Holas. "V Brně zemřela válečná veteránka bitvy u Sokolova". Český rozhlas. 9. listopadu 2011. 2012-01-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-07-17.