Marina Alekseyevna Litvinoviç (rus. Мари́на Алексе́евна Литвино́вич; 19 sentyabr 1974, Moskva) — Rusiya siyasətçisi, siyasi texnoloq,[1] politoloq, jurnalist, ictimai xadimi və hüquq müdafiəçisi.[2]
Marina Litvinoviç | |
---|---|
![]() | |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 19 sentyabr 1974 (50 yaş) |
Doğum yeri | |
Təhsili |
|
Fəaliyyəti | siyasətçi, campaign manager[d], politoloq, jurnalist, hüquq müdafiəçisi |
![]() |
Marina Litvinoviç 19 sentyabr 1974-cü ildə Moskvada mühəndis-konstruktorlar Aleksey Georgiyeviç Litvinoviç və Natalya Vladislavovna Litvinoviçin ailəsində anadan olub.[3] Aviasiya mühərriki konstruktoru Georgi Litvinoviçin və Dövlət Akademik Böyük Teatrının solisti, RSFSR-in əməkdar artisti Yelena Şumilovanın nəvəsidir.[4]
1992-ci ildə Moskva Dövlət Universitetinin fəlsəfə fakültəsinə daxil olub və 1998-ci ildə oranı bitirib. Lomonosov, fəlsəfə və elmin metodologiyası üzrə ixtisaslaşıb.[5] Litvinoviç 1995-ci ildən Fransa Universitet Kollecində sosiologiya ixtisası üzrə təhsil alıb və 1997-ci ildə oranı bitirib.[6] 1999-2000-ci illərdə Moskva Dövlət Universitetinin politologiya ixtisası üzrə aspiranturasında oxuyub, lakin təhsilini başa vurmayıb.
Litvinoviç 1996-cı ilin may ayında Effektiv Siyasət Fondunda işləməyə başlayıb.[6] O, yeni layihələr üzrə Effektiv Siyasət Fondu MMC-nin direktoru vəzifəsində çalışıb. Litvinoviçin əsas fəaliyyət sahəsi İnternet olub. 1997-ci ildə Dmitri İvanov və Qleb Pavlovski ilə birlikdə "Rus jurnalı"nı yaradıb.
O, Rusiya hökuməti baş nazirinin birinci müavini Boris Nemtsovun rəsmi və şəxsi internet saytlarının hazırlanmasına rəhbərlik edib. İşini başa vurduqdan sonra sayt Rusiyada ilk siyasi server olub. O, 1999-cu ildə İsrailin Baş naziri postuna seçki kampaniyasında iştirak edib. “Biz Barakın tərəfdarıyıq!” SSRİ-MDB ölkələrindən olan repatriantların İsrail ictimai birliyinin serverini yaradanlardan biri o, olub. Litvinoviçin çalışdığı Ehud Barak seçkilərdə qalib gəlib.
1999-cu ildə o, Sergey Kiriyenkonun internet saytlarının, İnternet Parlamentinin, "Seçkilər-1999" və "VVP.ru", "Seçkilər-2000", "Primakov.Nu" saytlarının, Yuri Lujkovun rəsmi saytının dublikatının, Vladimir Putinin veb-saytının (Federasiya Prezidentliyinə xüsusi namizəd kimi) və 1999-2000 seçkiləri zamanı Rusiya Federasiyasının xüsusi siyasi layihələrinin yaradılmasında iştirak edib. 1999-cu ildə Moskva meri seçkilərində namizəd Sergey Kiriyenkonun seçki kampaniyasında iştirak edib. Ali İqtisadiyyat Məktəbində dərs deyib. 2-4-cü kurs tələbələrinə internet biznesi mövzusunda mühazirələr oxuyub.
2000-ci ildə Marina Litvinoviç İnternet Akademiyasının himayəsi altında keçirilən onlayn müsabiqədə - ROTOR 2000-də İlin Adamı nominasiyasında ikinci yeri tutub (birinci yeri Maksim Kononenko tutdu).
Gazeta.ru, SMI.ru, Vesti.ru, Ukraina.ru, InoSMI.ru layihələrinin konsepsiyalarının hazırlanmasında, habelə Ukrayna Ali Radasına seçkilər üçün bir sıra seçkiqabağı layihələrin hazırlanmasında iştirak edib. Litvinoviç Kiyevdəki Rusiya Media Mərkəzinin təsisçisi olub.
Litvinoviç 2000-2002-ci illərdə - "Strana.ru" onlayn informasiya layihəsinin baş direktoru və baş redaktoru kimi çalışıb. Eyni zamanda o, Ukrayna Ali Radasına seçki kampaniyasında iştirak edib.
2001-ci ildə Litvinoviç Rusiya Federasiyası Prezidentinin rəsmi saytının ən yaxşı konsepsiyası və dizaynı müsabiqəsinin münsiflər heyətinə qoşulub.
2002-ci ilin dekabrında Marina Litvinoviç Effektiv Siyasət Fondundan istefa verib.
2003-cü ilin yanvarından Dövlət Dumasına seçki kampaniyası zamanı Sağ Qüvvələr Birliyi Partiyasının federal qərargahında işləyib. Litvinoviç seçki qərargahı rəhbərinin müavini vəzifəsini tutub. Lakin artıq 2003-cü ilin sentyabrında Marina Litvinoviç fikir ayrılıqlarına görə vəzifəsini tərk edib.[6]
2003-cü ilin sentyabr-oktyabr aylarında o, Mixail Xodorkovskinin[6] siyasi müşaviri vəzifəsində çalışıb və onunla Rusiyanın səkkiz regionuna səfər edib. Litvinoviç Xodorkovski ilə 2003-cü il oktyabrın 25-də həbs olunana qədər işləyib. 2003-cü ilin payız və qış aylarında Litvinoviç YUKOS-un ortaq sahibləri Mixail Xodorkovski və Leonid Nevzlin tərəfindən yaradılan Açıq Rusiya Fondunda layihə direktoru vəzifəsində çalışıb.
2004-cü ilin yanvarında o, Rusiya prezidenti vəzifəsinə namizəd İrina Xakamadanın seçki qərargahına rəhbərlik edib.[6] Seçki kampaniyası başa çatdıqdan sonra Litvinoviç İrina Xakamada tərəfindən yaradılan Azad Rusiya partiyasının təşkilat komitəsinə qoşulub. Fevral ayında o, "İzvestiya" qəzetinə görə Rusiyanın ən yaxşı 10 siyasi strateqi siyahısında yeddinci yeri tutub. Yayda Litvinoviç "Komitet 2008: Azad Seçim" qrupunun koordinatorlarından biri olub.
2005-ci ilin fevralından - Harri Kasparovun siyasi müşaviri, Birləşmiş Vətəndaş Cəbhəsi Federal Şurasının üzvü seçilib. Litvinoviçin ilk siyasi çıxışı iyulun 15-də Naxodka şəhərinin sakinlərinin hüquqlarının müdafiəsi mitinqində olub.[7] 2005-ci ilin iyul ayında o, Beslanda 1-3 sentyabr 2004-cü il tarixlərində baş vermiş terror aktı ilə bağlı bütün faktiki materialları toplamaq üçün “Beslan həqiqəti” internet saytını yaradıb və onun baş redaktoru olub.[8] O, qurbanlara dəstək kampaniyasına başlayıb və bu mövzuda bir neçə mitinqlər təşkil edib. Terror Qurbanlarına Yardım Fondunun direktoru olub.
2005-ci ilin noyabrında o, Moskvanın 201-ci Universitet dairəsində Rusiya Federasiyası Dövlət Dumasına təkrar seçkilərdə iştirak edən satirik və teleaparıcı Viktor Şenderoviçin[6] seçki kampaniyası qərargahına rəhbərlik edib. 4 dekabr 2005-ci ildə Viktor Şenderoviç Vahid Rusiya namizədi, kinorejissor Stanislav Qovoruxinə uduzub (müvafiq olaraq 17 və 39%).
Marina Litvinoviç 2005-ci ilin sonundan insan hüquqları və siyasi fəaliyyətlə məşğul olmağa başlayıb.
2006-cı ildə Litvinoviç "Re:Aksiya" qəzetinin məlumatına görə, 50 gənc siyasətçinin reytinqində 4-cü yeri tutub.
28 yanvar 2006-cı ildə o, Rusiya Müdafiə Nazirliyinin qarşısında əsgər Andrey Sıçovla bağlı vəziyyətə görə "narahat vətəndaşların iclası"nı keçirib. Bu aksiyaya görə Litvinoviç inzibati cəzaya - cəriməyə məruz qalıb. Həmin il fevralın 23-də həmin yerdə Sıçova dəstək üçün rəsmi icazəli mitinq keçirilib.[6]
20 mart 2006-cı ildə axşam saatlarında Birləşmiş Vətəndaş Cəmiyyəti ofisinin yaxınlığında ona hücum edilib və o, döyülüb. Marina Litvinoviç hadisəni Beslandakı terror aktını araşdırması ilə əlaqələndirib.[6]
2006-cı ilin yazından o, çeçen və inquş uşaqların naməlum maddə ilə kütləvi zəhərlənməsi hallarını araşdırıb.
2006-2008-ci illərdə Marina Litvinoviç “Başqa Rusiya” koalisiyasının icraiyyə komitəsinin üzvü olub. Litvinoviç “Müxalifət yürüşləri”nin təşkilində və keçirilməsində fəal iştirak edib.
2007-ci ildə Marina Litvinoviç "Deutsche Welle"nin təşkil etdiyi “Bloqların ən yaxşısı-2006” müsabiqəsinin münsiflər heyətində Rusiyanı təmsil edib. Müsabiqənin nəticələri Berlində açıqlanıb. Litvinoviç "Obşaya Gazeta.ru"ya görə Rusiyanın ən yaxşı 20 siyasi strateqinin siyahısına daxil edilib. O, siyahıda 15-ci yerdə qərarlaşıb.[9]
2008-ci ilin dekabrında Marina Litvinoviç bu vəzifədə Denis Bilunovu əvəz edərək Birləşmiş Vətəndaş Cəbhəsinin (UCF) icraçı direktoru vəzifəsinə təyin edilib. Bu vəzifədə o, Moskvanın Triumfalnaya meydanında toplaşmaq azadlığının müdafiəsi üzrə ilk “Strategiya-31” aksiyalarının təşkilində və keçirilməsində iştirak edib.[10]
23 oktyabr 2009-cu ildə Litvinoviç Birləşmiş Vətəndaş Cəbhəsinin icraçı direktoru vəzifəsindən uzaqlaşdırılıb.[11] Birləşmiş Vətəndaş Cəbhəsinin federal şurasının büro üzvlərinin əksəriyyəti Litvinoviçin tutduğu vəzifədən uzaqlaşdırılmasına səs verib. Onun istefasının əleyhinə iki nəfər çıxış edib, bir nəfər isə bitərəf qalıb. Onun vəzifədən uzaqlaşdırılmasına səbəb 20 oktyabr 2009-cu il tarixdə dərc edilmiş “Dəyişikliklərin əksəriyyəti”[12] məqaləsində Litvinoviçin müxalifəti “qarşıdurma ritorikasında və marjinalizmdə ilişib qalmamağa” çağırması olub. Birləşmiş Vətəndaş Cəbhəsi lideri Harri Kasparov bu məqaləni “müxalifəti Dmitri Medvedevlə əməkdaşlığa məcbur etmək cəhdi” adlandırıb.[13]
1 iyun 2010-cu ildə Litvinoviç "BestToday" bloq aqreqatorunu işə salıb və onun baş redaktoru olub.[14][15][16] Həmin il o, akademik Andrey Saxarovun mənzilində müasir muzeyin yaradılması üçün “Saxarov Hərəkatı” ictimai kampaniyasının konsepsiyasının hazırlanmasında və həyata keçirilməsində iştirak edib.[17]
2014-cü ildə o, siyasi strateq kimi Vətəndaş Platforması ilə əməkdaşlıq edib və daha sonra bələdiyyə və parlament seçkilərində Artım Partiyasında çalışıb.[18]
2017-ci ilin oktyabrında Rusiyada keçirilən prezident seçkiləri zamanı o, prezidentliyə namizəd Kseniya Sobçakın seçki qərargahına qoşulub. O, sorğu və tələblərin toplanması və təhlili ilə yanaşı, ictimai hərəkatlar və fəallarla qarşılıqlı əlaqədə olub.[18][19]
2019-cu ilin iyun ayında o, irimiqyaslı narkotik alverinə cəhddə ittiham olunaraq həbs edilən jurnalist İvan Qolunovu dəstəkləmək üçün aksiya təşkil edib.[20]
2019-2021-ci illərdə Moskva İctimai Monitorinq Komissiyasının (PMC) üzvü olub. O, təşkilatda işlədiyi müddətdə məcburi saxlanma yerlərinə baş çəkmək baxımından onun ən fəal üzvü olub.[21] Marina Litvinoviçin ziyarət etdiyi şəxslər arasında Xabarovsk diyarının keçmiş qubernatoru Sergey Furqal, iş adamı Boris Şpigel, jurnalist İvan Safronov, bloger Andrey Pıj və başqaları var idi.[22]
2020-ci ilin yayında Marina Litvinoviç, eləcə də bələdiyyə deputatları Yuliya Qalyamina, İlya Azar və siyasətçi Dmitri Qudkov “Yox!” aksiyasını təşkil ediblər. Kampaniya Rusiya Federasiyasının Konstitusiyasına dəyişikliklərin əleyhinə səs vermək məqsədi daşıyıb. Onların Mərkəzi Seçki Komissiyasına müraciətində deyilir: "İyunun 25-dən iyulun 1-dək tam bir həftə davam edəcək "səsvermənin" yeganə əsl məqsədi Putinin prezidentlik müddətinin qanunsuz olaraq dəyişdirilməsinə legitimlik verməkdir. Bu vəziyyətdə Rusiyanın gələcəyini düşünən hər kəs kənarda durmamalıdır".[23]
İmza toplanması 15 iyul 2020-ci ildə Puşkin meydanında baş tutub. Moskva hakimiyyəti tədbirə icazə verməsə də, hər halda insanlar toplaşıb. Polis Marina Litvinoviç də daxil olmaqla 147 nəfəri saxlayıb. Daha sonra Moskvanın Lyublinski Məhkəməsi hüquq müdafiəçisini 150 min rubl məbləğində cərimələyib.[24]
6 aprel 2021-ci ildə o, "Dojd" telekanalına müsahibəsində Korrupsiyaya Qarşı Mübarizə Fondunun (FBK) vəkili Lyubov Sobola qarşı aparılan istintaqın məlumatlarını açıqladığı üçün Moskva İctimai Nəzarət Komissiyasından xaric edilib. Litvinoviç 2020-ci ilin dekabrında Petrovka istintaq təcridxanasında Sobola baş çəkib. Orada Sobol Litvinoviçə məlumat verib ki, onlar onun qoruyucu maskasını və ayaqqabılarını götürüblər və Rusiya Federasiyasının Cinayət Prosessual Məcəlləsinin tələblərini pozaraq, gecə saatlarında onu dindiriblər.[25]
Noyabrda məhkəmə Litvinoviçin Moskva İctimai Nəzarət Komissiyasının üzvü statusundan məhrum edilməsini qanuni hesab edib.[26]
2021-ci ildə "Yabloko" partiyası tərəfindən Dövlət Dumasına seçkilərdə deputatlığa namizədliyi irəli sürülüb.[27] Seçiciləri Şəhər Layihələrinin əməkdaşı Anastasiya Bryuxanovaya səs verməyə çağıran "Smart Səsvermə" onu dəstəkləməyib (bundan əvvəl Maksim Katz Litvinoviçi namizədliyini geri götürməyə çağırıb və bu, Yabloko ilə razılaşdırılıb[28]). Seçkilər nəticəsində o, 7,6% səs toplayaraq 4-cü yeri tutub. Qalina Xovanskaya 28,7% səs toplayaraq seçkilərin qalibi elan edilib. İkinci yeri 23,3% səslə Anastasiya Bryuxanova tutub.[29]
O, sentyabrın 20-nə keçən gecə Valeri Raşkinin Puşkinskaya meydanında təşkil etdiyi Rusiya Federasiyası Kommunist Partiyasının mitinqində iştirak edib.[30][31] Öz təbirincə dediyinə görə mitinqə uzaqdan saxtalaşdırmalar nəticəsində öz rayonlarında seçkilərdə uduzan Mixail Lobanov və Anastasiya Udaltsovanı dəstəkləmək üçün gəlib.[32]
24 fevral 2022-ci ildə Marina Litvinoviç Rusiya Silahlı Qüvvələrinin Ukraynaya müdaxiləsinə qarşı açıq bəyanatla çıxış edib.[33]
Marina Litvinoviç 31 may 2024-cü ildə o, Rusiya Ədliyyə Nazirliyi tərəfindən xarici agent elan edilib.[34]
Marina Litvinoviçin üç oğlu var.[6] Savva (2001), Zaxar (2008) və Mixail (2012).[35] Böyük oğlunun atası dizayner Artemi Lebedevdir.[36]
Литвинович М. А. Власть семей. 20 кланов, контролирующих экономику России. Реальная Россия. Москва: ru:Эксмо. 2012. ISBN 978-5-699-54120-1.
- ↑ "Марина Литвинович". РИА Новости (rus). 2012-01-11T15:39. 2021-06-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-06-27.
- ↑ "Политолог Марина Литвинович — о причинах неспособности оппозиции к объединению". Радио Свобода (rus). 2021-06-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-06-27.
- ↑ "Литвинович Марина Алексеевна". www.rusperson.com. İstifadə tarixi: 2025-05-11.
- ↑ "Сегодня 100 лет моему деду!!!". ЖЖ Марины Литвинович. 2010-01-30. 2017-12-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-05-03.
- ↑ "Литвинович, Марина". Lenta.RU (rus). İstifadə tarixi: 2025-05-11.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ru:Татьяна Фельгенгауэр, Ирина Воробьёва. Разбор полёта Arxiv surəti 15 yanvar 2018 tarixindən Wayback Machine saytında «ru:Эхо Москвы», 02.05.2016
- ↑ Марина Литвинович. "Владивосток-2. Находка". ЖЖ Марины Литвинович (rus). 2005-07-24. 2021-06-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-06-26.
- ↑ Егорова, Анна. "Главный редактор сайта «Правда Беслана» избита неизвестными". Радио Свобода (rus). 2006-03-21. İstifadə tarixi: 2025-05-11.
- ↑ "ТОП-20. Лучшие политтехнологи России — 2007". Общая газета (rus). 2007-06-01. 2021-06-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-06-26.
- ↑ "Модернизация. Глава вторая. Встретимся на Триумфальной". Утопия (rus). 2021-05-31. 2021-05-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-06-26.
- ↑ Пост сдан (Arxiv surəti 26 iyun 2021 tarixindən Wayback Machine saytında), Каспаров.Ru.
- ↑ Большинство перемен (Arxiv surəti 7 avqust 2018 tarixindən Wayback Machine saytında), Газета.ru.
- ↑ Марину Литвинович исключили из руководства движения Каспарова (Arxiv surəti 25 sentyabr 2019 tarixindən Wayback Machine saytında), Lenta.ru.
- ↑ "Марина Литвинович запустила агрегатор блогов". Лента.Ру. 2010-06-01. 2021-07-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-06-26.
- ↑ "Заблокирован сайт BesTToday.ru | Colta.ru". www.colta.ru. İstifadə tarixi: 2025-05-11.
- ↑ "«Им невыгодно, чтобы тема превращалась в связанную с беспределом полиции». Марина Литвинович рассказала «Снобу» о переговорах с властями о марше 12 июня". snob.ru (rus). 2019-06-12. İstifadə tarixi: 2025-05-11.
- ↑ Сахаровское движение.
- ↑ 1 2 Анна Голубева. «Кириенко думает, что Собчак — это его игра. А Собчак играет в свою игру» (Arxiv surəti 15 yanvar 2018 tarixindən Wayback Machine saytında), Colta.ru, 10.2017.
- ↑ Павел Мерзликин. Голосуй против всех или проиграешь (Arxiv surəti 8 avqust 2020 tarixindən Wayback Machine saytında), «Meduza», 24.10.2017.
- ↑ "Марина Литвинович рассказала «Снобу» о переговорах с властями о марше 12 июня". Сноб. 2019-06-12. 2021-06-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-06-26.
- ↑ "запись в блоге Андрея Бабушкина". 2021-06-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-06-26.
- ↑ Ольга Лукьянова. О чем мы узнавали от Марины Литвинович до ее исключения из ОНК // Коммерсант (rus). — 2021. — 04 iyun. 2021-06-26 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ Александр Полозов. "Противники поправок в Конституцию потребовали от ЦИК равенства возможностей для агитации". Znak. 2020-06-02. 2021-06-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-06-26.
- ↑ "Члену ОНК Марине Литвинович утвердили штраф 150 тысяч рублей за акцию против поправок в Конституцию". ОВД-Инфо. 2021-03-10. 2021-06-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-06-26.
- ↑ Виктория Полякова, Елизавета Ламова. Литвинович сообщила об исключении из ОНК Москвы // РБК (rus). — 2021. — 06 aprel. 2021-06-26 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ "Суд признал законным исключение Марины Литвинович из ОНК Москвы". Interfax.ru (rus). 2021-11-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-11-30.
- ↑ "Плюс Литвинович, минус Явлинский. «Яблоко» взяло курс на омоложение, но не договорилось с активистами Навального". Новая газета (rus). 1625421720000. 2021-07-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-09.
- ↑ "Экс-член ОНК Москвы опровергла своё снятие с выборов в Госдуму". ura.news. 2021-07-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-09.
- ↑ "Сведения о проводящихся выборах и референдумах". www.moscow-city.vybory.izbirkom.ru. 2021-09-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-23.
- ↑ "Не признаем! Не простим! Акция столичных коммунистов". kprf.ru (rus). 2021-09-20. 2021-09-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-22.
- ↑ "В Москве прошел митинг КПРФ против фальсификаций на выборах. На него пришли несколько сотен человек". Настоящее время (rus). 2021-09-20. 2021-09-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-22.
- ↑ "Ни в одном округе Москвы не победил кандидат в Думу от оппозиции". ru:РБК (rus). 2021-09-20. İstifadə tarixi: 2021-09-21.
- ↑ "Литвинович призвала россиян выйти на митинги против войны с Украиной". 2022-02-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-02-24.
- ↑ "О реестре иностранных агентов". ru:Минюст РФ. 2024-05-31. 2024-06-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-05-31.
- ↑ "запись в блоге Марины Литвинович". 2017-12-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-03-21.
- ↑ "запись в блоге Марины Литвинович". 2017-12-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-10-27.