Maral böcəklər (lat. Lucanus) — fəsiləsinə aid böcək cinsi. Bu cinsə 50 növ daxildir. Böyük Plini bildirmişdir ki, Niqidiy maral böcəyini lucanі adlandırmışdır. Bu isə İtaliyada vilayət adıdır. Lukaniya vilayətində onlardan amlet hazırlanır. Təbii şəraitdə nəslinin kəsilməsi ehtimalı vardır.
Maral böcəklər | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Elmi təsnifat | ||||||||||||
Domen:
Ranqsız:
Ranqsız:
Ranqsız:
Ranqsız:
Ranqsız:
Aləm:
Yarımaləm:
Klad:
Klad:
Ranqsız:
Tipüstü:
Ranqsız:
Ranqsız:
Tip:
Klad:
Yarımtip:
Sinif:
Ranqsız:
Yarımsinif:
Budaq:
İnfrasinif:
Ranqsız:
Dəstə:
???:
Maral böcəklər
|
||||||||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
|
Qısa təsviri
Bu böcəklərin xarici görkəmi o qədər səciyyəvidir ki, hətta bioloq olmayanlar da onları görən kimi taniyir. Bığcıqları dizlikli, buğumları isə toppuzşəkilli olub 3-6 ədəddir. Mandibulaları çox güclü olub, erkək fərdlərdə dişilərə nisbətən daha iridir. Bədənin rəngi əksər hallarda qəhvəyimtil qaradır. Qadadüstlükləri və çənələri şabalıdı-qəhvəyidir. Sürfələri ağ rəngdə olub, S formasında əyilmiş vəziyyətdə olurlar. Sürfələrin bədənin uzunluğu 14 sm-dir. Erkək fərdlərin bədəninin uzunluğu mandibulaları ilə birlikdə 83 mm, dişi fərdlərinki isə 45mm-dir.
Arealı və Sayı
Ümumilikdə Avropanın Cənub, Mərkəz və Şərqi, Cənub-Şərqi Asiya və Şimali Amerika ərazilərində yayılmışdır. Növlərin çoxu isə Asiya ərazisində yayılmışdır.Azərbaycan (Böyük və Kiçik Qafqaz). Yox olmaq üzrədir.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Yaşayış arealının daralması, kolleksiyaçılar tərəfindən tutulması.
Qorunması üçün qəbul edilmiş tədbirlər
III əlavəsinə daxil edilmişdir. Danimarka, Almaniya, Polşa, Latviya, Estoniya, Belarus Respublikası, İsveç, Ukrayna və Rusiya Federasiyasının Qırmızı kitabına daxil edilmişdir.
Qorunması üçün məsləhət görülmüş tədbirlər
Yaşayış əraziləri qorunmalıdır. Çürümüş ağaclar kəsilməməli və yaşayış ərazilərindən çıxarılmamalıdır. Təbiətdə sayı və yayılması barədə yeni məlumatların əldə edilməsi məqsədilə hər il monitoringlər təşkil etmək lazımdır. Əhali arasında bu böcəyin qorunmasının vacibliyi barədə təbliğat işi aparılmalıdır. Süni surətdə artırılaraq təbiətə buraxılmalıdır.
Növləri
- Lucanus cervus
- yarımnöv
İstinadlar
- Животный мир Азербайджана. Тип членистоногие. Семейство Рогачи – Lucanidae (Эффенди Р.Э.), т. II, Баку: Элм, 1996, 412 с.
- Azərbaycanın Qırmızı Kitabı, II cild, 2013
Ədəbiyyat
- Батиашвили И.Д. и др. Редкие насекомые. М.: Лесн. Пром-сть, 1982, с. 165;
- Животный мир Азербайджана. Тип членистоногие. Семейство Рогачи – Lucanidae (Эффенди Р.Э.), т. II, Баку: Элм, 1996, 412 с.
- Azərbaycanın Qırmızı Kitabı, II cild, 2013
Xarici keçidlər
- 2009-07-28 at the Wayback Machine