Məhəmmədbağır Niknam

Məhəmmədbağır Niknam 1921-ci ildə Təbrizdə anadan olub.^[1][2] Beş yaşında ikən atası dünyasını dəyişdiyi üçün dayısının himayəsində böyüyüb.^[3] Nizami mədrəsəsini bitirib.^[3] 1939-cu ildə hərbi xidmətə çağırılıb. Yaradıcılığa hərbi xidmətdə ikən başlayıb.^[1][2] Hərbi xidmətini başa vurduqdan sonra Təbriz kibrit karxanasındakı işinə geri qayıdıb.^[3][4] Tudə Partiyasına daxil olub.^[1] Təbrizdə çap olunan "Azərbaycan", "Vətən yolunda", "Yeni Şərq" qəzetlərində yazıları və şeirləri dərc olunub.^[4] 1945-ci il yanvarın 3-də "Vətən yolunda" qəzetinin nəzdində yaradılmış^[5] "Şairlər məclisi"nin yaradılmasında iştirak edib.^[6][4] 1945-ci ildə Tudə Partiyasından çıxaraq Azərbaycan Demokrat Firqəsinə üzv olub.^[1] 1945-ci il noyabrın 20-də Təbrizdə Ərk teatrında Azərbaycan Xalq Konqresi fəaliyyətə başladı.^[7][8][9] Məhəmmədbağır Niknam da Azərbaycan Xalq Konqresində nümayəndə kimi iştirak edib.^[10][11] 1945-ci il dekabrın 12-də Azərbaycan Milli Hökuməti qurulduqdan sonra, Həmkarlar Təşkilatında işləməyə başlayıb.^[4]

1946-cı il dekabrın 11-dən etibarən İran ordusu iri şəhərlərə girməzdən əvvəl bu şəhərlərdə ərbabların quldur dəstələri eləcə də mülki geyimli jandarmalar qırğınlar törətməyə başladılar.^[12][13] Bu dəstələr Tehran radiosu tərəfindən "İran vətənpərvərləri" adlandırılırdılar.^[13] Dəstələrin əsas məqsədi demokratların məhv edilməsi və şah qoşununun şəhərlərə girişini təmin etmək idi.^[13] Təbriz və Azərbaycanın digər şəhərləri talana və qırğınlara məruz qaldılar.^[12][14] Azərbaycan Milli Hökuməti süqut etdi.^[15][16] Minlərlə insan həbs olundu. Baş verən qırğınlarda ADF üzvləri, fədailər eləcə də tanınan şairlərdən Əli Fitrət, Sədi Yüzbəndi və Cəfər Kaşif qətlə yetirildilər.^[17][18][19] 1946-cı il dekabrın 14-də ABŞ və Böyük Britaniya tərəfindən dəstəklənən İran ordusu Təbrizə daxil oldu.^[20][21] Bundan sonra da qırğınlar və talan davam etdi.^[14][20] Hökuməti ələ keçirən şah qoşunları bölgədə qırğınlar törətdilər.^[17] Bu hadisələrdə Məhəmmədbağır Niknam da Təbrizdə öz evinin qarşısında şah qoşunları tərəfindən güllələnib.^{[22][18][19][23]}