Müzakirə:Qasım-Comərd Tokayev
Ən son rəy:5 il öncə, Мурад 97 tərəfindən "Adı" mövzusunda
| Bu, Qasım-Comərd Tokayev məqaləsinin müzakirə səhifəsidir. |
Məqalə prinsipləri
|
Məncə məqalənin adı Qasım Comərd Tokayev olmalıdır. İndiki halda məqalənin adı transliterasiya edilməyib. KİV-lərimiz isə hər zaman düz hərəkət etmir. Hətta çox vaxt Azərbaycanca Vikipediyaya baxıb hərəkət edirlər.--samral müzakirə 09:25, 22 mart 2019 (UTC)
- Məqalə adının dəyişdirilməsinin tərəfdarıyam. Samral bəylə qəti razıyam və təklifimi məqalə adını gördüyüm andan keçid şəklində bildirmişəm. --Babək Akifoğlu (müzakirə) 12:23, 22 mart 2019 (UTC)
Lehinə: --► Hörmətlə: A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€ ⚔ (hail sithis!) 14:13, 22 mart 2019 (UTC)
- Samral, Aykhan Zayedzadeh, Babək Akifoğlu, president.az saytındada belə yazılıb. Ən azından ən etibarlı mənbə budur.--NMW03 (müzakirə) 14:27, 22 mart 2019 (UTC)
- NMW03, həmin xəbərin altındakı başqa bir xəbərdə Münhen yerinə Münxen yazıblar... --► Hörmətlə: A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€ ⚔ (hail sithis!) 16:21, 22 mart 2019 (UTC)
- NMW03 president.az-a qalsa onlar Bəşər Əsədi "Bəşşar əl-Əsəd" yazırlar. Halbuki bu açıq-aşkar səhvdir.--samral müzakirə 17:16, 22 mart 2019 (UTC)
- Samral, bəs siz nəyə əsaslanıb “Qasım Comərd Tokayev” olmalıdı deyirsiniz?--NMW03 (müzakirə) 21:51, 22 mart 2019 (UTC)
- NMW03, AzərTAc Qasım-Comərd Tokayev olaraq verib. --► Hörmətlə: A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€ ⚔ (hail sithis!) 23:38, 22 mart 2019 (UTC)
Göstərilən heç bir mənbə transitelyasiya üçün etibarlı mənbə deyil. AzərTac gördüyümüz kimi, iki variant verir. Prezident saytına baxsaq, orda Gəncə sözünü ingiliscəyə bir yerdə Ganja, başqa yerdə isə Gence kimi transliterasiya edirlər. Etibarlı mənbənin ümumiyyətlə olmadığına görə (Mən orta məktəbdə oxuyandan bəri, AMEA "əsas" dillərin Azərbaycan dilinə translitelyasiya sistemləri yaradacağını deyir, amma bu günə qədər ancaq 5 üçün hazırlayıb. Yəqin, onların fikrincə dünyada 5 "əsas" dil var, onardan biri isə fars dilidir), elə yeni qazax əlifbasında kimi Qasım-Jomart Toqayev yazmağa təklif edirəm. Burda dilimizdə olmayan hərf yox. Transkripsiyada ancaq q fərqlidir. Amma, onlarda kimi q bizdə heç yox (k və q arasında, dərin boğaz əzələləri ilə deyilən səsdir, ərəbcədə Qətər sözündə kimi). Qazaxıstan sözündə onu bir yerdə q, bir yerdə isə x kimi yazırıq. Aydındır ki, bu x rus təsfiridir və onun əsl fonetikaya dəxlisi yox. Demək, elə olduğu kimi, onların q-ya yaxın olan bizim q-mız olmalı. --Мурад 97 (müzakirə) 02:06, 23 mart 2019 (UTC)
- Şəxsən mən müzakirənin hansı istiqamət alacağından asılı olmayaraq, Qasım-Comərd Tokayev variantında qəti və israrlıyam. Nümunə üçün eyni mövzuda özbək və tatardilli vikipediyalardakı məqalə adlarına nəzər yetirin. Məgər onlar qazax və ya rus dilində olduğu kimi yaza bilməzdilərmi? Əlbəttə, bizim indiki vəziyyət onlarda da müşahidə oluna bilərdi. Bəs nəyə görə adı öz dillərinin tələblərinə uyğun şəkildə transliterasiya edirlər? Cavab çox sadədir: onlar da türkdillidirlər və eyni adların qarşılığı şübhəsiz ki, onların da xalqlarının dilində mövcuddur. Azərbaycandakı duruma nəzər saldıqda isə həmişəki kimi acınacaqlı vəziyyətlə qarşılaşırıq. Azərtac kimi dövlətin rəsmi informasiya agentliyinin qeyri-standart və ikivariantlı ad təqdimatı Azərbaycanda rəsmi mənbənin belə etibarlılığına şübhə yaradır. Belə olan halda, hesab edirəm ki, bu və digər oxşar situasiyalarda məsələyə daha ciddi yanaşmaq məsuliyyəti biz vikipediya istifadəçilərinin üzərinə düşür. Hər bir şəxs adı Azərbaycan dilinin tələblərinə uyğun transliterasiyada verilməli və bu məsələ məqalələrin yaradılmasında da nəzərə alınmalıdır. --Babək Akifoğlu (müzakirə) 21:36, 23 mart 2019 (UTC)
- İki şey başa düşmürəm. Birinci: niyə Comərd? Yəni belə kəndin olduğunu bilirəm. Amma bu sözlərin eyniköklü olduğunnan əminmisiniz? İkinci: niyə qazaxların q hərfi bir yerdə elə q kimi, başqa yerdə isə k kimi yazmağa qərar verdiniz? --Мурад 97 (müzakirə) 21:54, 23 mart 2019 (UTC)
- Comərd sözü dilimizdə mərd, alicənab, əliaçıq, səxavətli kimi mənalara gəlir. Qazax dilində də həmçinin. Heç bir şübhə yeri olmadan bu sözlər eyni izahlı mənanı daşıyır. Q və K hərflərilə bağlı sualınıza gəldikdə isə, növbəti dəfə təkrar edirəm: transliterasiya məsələsində hər dilin öz işlənmə tələbləri nəzərə alınmalıdır: dilimizdə həm Comərd, həm Qasım, həm də Tokay adları mövcuddur. Başqa dilin yazı və ifadə qaydalarını dilimizə daşımağa ehtiyac yoxdur. Əks təqdirdə, bu dilimizdə orfoqrafik baxımından təsdiq və qəbul edilmiş, eyni zamanda illərlə yazılı şəkildə istifadə olunan digər xüsusi və ümumi isimlərdə də böyük problemlərə yol açacaq. Fərqli sözlərin hər dildə fərqli hərflərlə yazıldığını nəzərə alsaq, qeydiniz olduqca problemli yanaşmadır. Bu problemlərdən qaçmaq üçün məsələyə Azərbaycan dilinin yazılış və işlənmə reallığından yanaşmaq lazımdır. Bu baxımdan məqalə adının dəyişilməsinin heç bir problem yaratmadığını və artıq zərurət olduğunu düşünürəm. --Babək Akifoğlu (müzakirə) 17:30, 24 mart 2019 (UTC)
- Belə yanaşsaq, yəni bizim dilimizdə xarici şəxslərin adlarının ekvivalentləri axtarsaq, onda məsələn üçün, Meri Somervill kimi şəxslərin adlarını Məryam Somervill kimi yazmalıyıq? Çünki, bu cür məsələlərdə standart bir yanaşma olmalı, söhbət ancaq bu məqalədən getmir, əslndə. --Мурад 97 (müzakirə) 22:07, 25 mart 2019 (UTC)
- Comərd sözü dilimizdə mərd, alicənab, əliaçıq, səxavətli kimi mənalara gəlir. Qazax dilində də həmçinin. Heç bir şübhə yeri olmadan bu sözlər eyni izahlı mənanı daşıyır. Q və K hərflərilə bağlı sualınıza gəldikdə isə, növbəti dəfə təkrar edirəm: transliterasiya məsələsində hər dilin öz işlənmə tələbləri nəzərə alınmalıdır: dilimizdə həm Comərd, həm Qasım, həm də Tokay adları mövcuddur. Başqa dilin yazı və ifadə qaydalarını dilimizə daşımağa ehtiyac yoxdur. Əks təqdirdə, bu dilimizdə orfoqrafik baxımından təsdiq və qəbul edilmiş, eyni zamanda illərlə yazılı şəkildə istifadə olunan digər xüsusi və ümumi isimlərdə də böyük problemlərə yol açacaq. Fərqli sözlərin hər dildə fərqli hərflərlə yazıldığını nəzərə alsaq, qeydiniz olduqca problemli yanaşmadır. Bu problemlərdən qaçmaq üçün məsələyə Azərbaycan dilinin yazılış və işlənmə reallığından yanaşmaq lazımdır. Bu baxımdan məqalə adının dəyişilməsinin heç bir problem yaratmadığını və artıq zərurət olduğunu düşünürəm. --Babək Akifoğlu (müzakirə) 17:30, 24 mart 2019 (UTC)
- İki şey başa düşmürəm. Birinci: niyə Comərd? Yəni belə kəndin olduğunu bilirəm. Amma bu sözlərin eyniköklü olduğunnan əminmisiniz? İkinci: niyə qazaxların q hərfi bir yerdə elə q kimi, başqa yerdə isə k kimi yazmağa qərar verdiniz? --Мурад 97 (müzakirə) 21:54, 23 mart 2019 (UTC)
- Мурад 97, problem orasındadır ki, Meri adı bizim dildə də Meridir. Sadəcə müsəlmanlar bu adın "Məryəm" formasından istifadə edir. Babək Akifoğlu o zaman Türkiyə adlarını da Azərbaycanlaşdırmalıyıq. --► Hörmətlə: A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€ ⚔ (hail sithis!) 23:08, 25 mart 2019 (UTC)
- Məryəm adı dilimizdə var və elə Comərd Jomartın ekvivalenti olduğu kimi, Meri adının ekvivalentidir. Yəni, vahid bir prinsipə əsasən tərcümə etsək, ya Meri və Jomart olamalı, ya da Məryəm və Comərd. Məsələ adların mənşəsində deyil, işlətdiyimiz prinsipindədir. --Мурад 97 (müzakirə) 17:27, 26 mart 2019 (UTC)
- Aykhan Zayedzadeh dediyi kimi, Merinin Məryəmə həqiqətən də heç bir aidiyyəti yoxdur və bizim müzakirədə söhbət qohum türk dillərindəki vəziyyətlə bağlı idi. --Babək Akifoğlu (müzakirə) 21:18, 26 mart 2019 (UTC)
- Necə yəni, Merinin Məryəmə aidiyyəti yoxdur? İncildəki Meri Azərbaycan dilində Məryəm kimi tərcümə olunur. Bir də, niyə sizcə bizimlə bir qrupda olan dillər üçün başqa qaydanı işlətməliyik? Belə fikri əks etdirən etibarlı mənbə göstərə bilərsiniz mi? Çünki "qohum" dil nə olduğu aydın deyil. Niyə məhz bütün türk dillərə bu cür yanaşmalıyıq? Niyə ancaq bizə ən yaxın olan Oğuz dillərə yox? Və ya, əksinə, niyə ancaq türk dillərdən bu cür tərcümə etməliyik, niyə Altay dillərə aid olan monğol və buryat dillərə bu cür yanaşmamalıyıq? Yəni bunu aydınlaşdıran etibarlı, akademik bir əsas lazım. Sadəcə öz fikirlərə əsasən belə qərar vermək olmaz. --Мурад 97 (müzakirə) 20:41, 27 mart 2019 (UTC)
- Мурад 97, Meri adı Mariya adının ixtisarlaşdırılmış formasıdır. Mariya adı da Məryəm adını latınlaşdırılmış formasıdır. Məryəm adı semit dillərindən götürülüb. Burada müzakirə türk dillərindən götürülüb. Məryəm, Meri və Mariya əsl Azərbaycan adları deyil, ancaq Qasım və Çomərd əksinə, əsl Azərbaycan adlarıdır. --► Hörmətlə: A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€ ⚔ (hail sithis!) 20:44, 27 mart 2019 (UTC)
- Yəni, "əsl" Azərbaycan adı ancaq türk mənşəyi ola bilər? Belə fikir var, amma oturuşmuş deyil, yəni orijinal tədqiqat kateqoriyasına düşür. Bu məsələ ilə əlaqədar mənbələrə baxsaq (Azərbaycan adlarının lüğətləri), orda ərəb və başqa qeyri türk mənşəyi adları Azərbaycan adları kimi sayılır. "Əsl" Azərbaycan adı anlayışı isə ümumiyyətlə mövcud deyil. --Мурад 97 (müzakirə) 02:11, 3 aprel 2019 (UTC)
- Мурад 97, ən azından bizim 9-cu sinif dərsliyimizdə "Əsl Azərbaycan sözləri" deyə bir anlayış var ki, onlar türk sözlərinə deyilir. --► Hörmətlə: A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€ ⚔ (hail sithis!) 10:10, 3 aprel 2019 (UTC)
- Alınır ki, Azərbaycan dilində işlənilməyən türk mənşəyi sözləri də "əsl Azərbaycan sözləri" kateqoriyasına daxil etmək olar. Bir də, əsl türk sözləri ahəng qanuna uyğun yazılır. Burda isə orijinal ad ahəng qanuna uyğun yazılışı var, "tərcüməsi" isə ahəng qanunu pozur. --Мурад 97 (müzakirə) 21:47, 22 may 2019 (UTC)
- Мурад 97, ən azından bizim 9-cu sinif dərsliyimizdə "Əsl Azərbaycan sözləri" deyə bir anlayış var ki, onlar türk sözlərinə deyilir. --► Hörmətlə: A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€ ⚔ (hail sithis!) 10:10, 3 aprel 2019 (UTC)
- Yəni, "əsl" Azərbaycan adı ancaq türk mənşəyi ola bilər? Belə fikir var, amma oturuşmuş deyil, yəni orijinal tədqiqat kateqoriyasına düşür. Bu məsələ ilə əlaqədar mənbələrə baxsaq (Azərbaycan adlarının lüğətləri), orda ərəb və başqa qeyri türk mənşəyi adları Azərbaycan adları kimi sayılır. "Əsl" Azərbaycan adı anlayışı isə ümumiyyətlə mövcud deyil. --Мурад 97 (müzakirə) 02:11, 3 aprel 2019 (UTC)
- Мурад 97, Meri adı Mariya adının ixtisarlaşdırılmış formasıdır. Mariya adı da Məryəm adını latınlaşdırılmış formasıdır. Məryəm adı semit dillərindən götürülüb. Burada müzakirə türk dillərindən götürülüb. Məryəm, Meri və Mariya əsl Azərbaycan adları deyil, ancaq Qasım və Çomərd əksinə, əsl Azərbaycan adlarıdır. --► Hörmətlə: A¥×aᚢ Zaÿïþzaþ€ ⚔ (hail sithis!) 20:44, 27 mart 2019 (UTC)
- Necə yəni, Merinin Məryəmə aidiyyəti yoxdur? İncildəki Meri Azərbaycan dilində Məryəm kimi tərcümə olunur. Bir də, niyə sizcə bizimlə bir qrupda olan dillər üçün başqa qaydanı işlətməliyik? Belə fikri əks etdirən etibarlı mənbə göstərə bilərsiniz mi? Çünki "qohum" dil nə olduğu aydın deyil. Niyə məhz bütün türk dillərə bu cür yanaşmalıyıq? Niyə ancaq bizə ən yaxın olan Oğuz dillərə yox? Və ya, əksinə, niyə ancaq türk dillərdən bu cür tərcümə etməliyik, niyə Altay dillərə aid olan monğol və buryat dillərə bu cür yanaşmamalıyıq? Yəni bunu aydınlaşdıran etibarlı, akademik bir əsas lazım. Sadəcə öz fikirlərə əsasən belə qərar vermək olmaz. --Мурад 97 (müzakirə) 20:41, 27 mart 2019 (UTC)
- Aykhan Zayedzadeh dediyi kimi, Merinin Məryəmə həqiqətən də heç bir aidiyyəti yoxdur və bizim müzakirədə söhbət qohum türk dillərindəki vəziyyətlə bağlı idi. --Babək Akifoğlu (müzakirə) 21:18, 26 mart 2019 (UTC)
- Məryəm adı dilimizdə var və elə Comərd Jomartın ekvivalenti olduğu kimi, Meri adının ekvivalentidir. Yəni, vahid bir prinsipə əsasən tərcümə etsək, ya Meri və Jomart olamalı, ya da Məryəm və Comərd. Məsələ adların mənşəsində deyil, işlətdiyimiz prinsipindədir. --Мурад 97 (müzakirə) 17:27, 26 mart 2019 (UTC)