Kudo Heysuke (工藤 平助?, 1734 – 24 yanvar 1800) – Yaponiya həkimi və politoloqu. Doğum adı Kyukey olmuş, Qenrin təxəllüsündən istifadə etmişdir.[1]
| Kudo Heysuke | |
|---|---|
| yap. 工藤平助 | |
| Doğum tarixi | 1734 |
| Vəfat tarixi | 24 yanvar 1800 |
| Fəaliyyəti | politoloq |
1734-cü ildə Kii hanının daymyosuna qulluq edən və Naqay klanına mənsub olan bir həkimin oğlu kimi doğulmuşdur.[2] Senday hanının həkimi olan Kudo Coan tərəfindən övladlığa götürülmüşdür. Edo şəhərindəki stansiyasından Senday hanının həkimi kimi fəaliyyət göstərmişdir. Edoda Yaponiya və Çin klassiklərinin əsərlərini oxumuş,[3] Naqasakidə Qərb elmlərini öyrənərək Avropa mədəniyyəti haqqında məlumatlanmışdır. Nankaku Hattori və Aoki Konyonun şagirdi olmuş,[1] Katsuraqava Hoşu, Nakaqava Cunan və Maeno Ryotaku kimi şəxslərlə dostluq etmişdir.[3] 1755-ci ildə Kudo klanının başçısı olmuşdur.[2]
Heysuke 1770-ci illərdə Naqasaki məmurları üçün yazdığı memorialda ticarət qaçaqmalçılığını azaltmaq və ticarəti optimallaşdırmaq üsulları haqqında yazmış, xarici ticarətin vacib olduğunu müdafiə etmişdir. 1773-cü ildə yazdığı traktatda Matsumae klanının Ezonun şərqində ruslarla gizli ticarət əlaqələrindən yararlandığını bildirmişdir.[4]
Heysuke 1783-cü ildə şoqunluğa təqdim etdiyi "Akaezo fusetsu ko" (azərb. "Ezo torpaqları haqqında bildiriş") əsərində Ezonun koloniyalaşdırılmasını və Rusiyaya qarşı şimaldan müdafiə olunmağı müdafiə etmişdir.[3] Bu əsər Yaponiyada Rusiya haqqında ilk ciddi tədqiqat iş hesab olunur. Heysuke ruslarının cənuba doğru gəlmələrinə səbəb kimi ticarəti göstərmiş, Yaponiyanın Rusiya ilə ticarət əlaqələrini quraraq əldə etdikləri gəlir ilə Ezonu inkişaf etdirə biləcəyini demişdir. O, əsərini xarici ticarət məsələrinə maraq göstərən bakufu nümayəndəsi Tanuma Okitsuquya təqdim etmişdir.[5] Bakufu onun təklifini qəbul edərək Ezoya bir missiya göndərmişdir.[2]
Heysuke Hokkaydonun inkişafı məsələsinin qabaqcılı hesab olunur.[1] Onun milli müdafiə və şimal torpaqlarının inkişafı haqqında ideyaları Hayaşi Şihey və Honda Toşiaki kimi şəxslərə təsir etmişdir.[3] Heysukenin qızı Tadano Makuzu rus evliliklərinə pərəstiş etməsi ilə tanınmışdır.[6]
- ↑ 1 2 3 The Japan Biographical Encyclopedia & Who's Who. səh. 718
- ↑ 1 2 3 Dictionnaire historique du Japon. səh. 111
- ↑ 1 2 3 4 Kodansha Encyclopedia of Japan. səh. 302
- ↑ Hellyer, Robert I. Defining Engagement:Japan and Global Contexts, 1640–1868 (ingiliscə). Harvard University Press. 2009. ISBN 978-0-674-03577-5. (#accessdate_missing_url)
- ↑ Mikhailova, Steele. səh. 14
- ↑ Mikhailova, Steele. səh. 19
- Kodansha Encyclopedia of Japan (ingiliscə). IV cild (J–Libe). Tokio: Kodansha. 1983. səh. 302. ISBN 0-87011-624-7. İstifadə tarixi: 8 sentyabr 2024.
- The Japan Biographical Encyclopedia & Who's Who (ingiliscə) (II). Tokio: Rengo Press. 1961. səh. 718. İstifadə tarixi: 8 sentyabr 2024.
- Mikhailova, Yulia; Steele, M. William. Japan and Russia: Three centuries of mutual images (ingiliscə). Global Oriental. 2008. 21–22. ISBN 978-1-905246-42-7. İstifadə tarixi: 5 sentyabr 2024.
- Dictionnaire historique du Japon (fransızca). XIII. 1987. səh. 111. İstifadə tarixi: 8 sentyabr 2024.