Kuban kazakları (rus. кубанские казаки, Rom: kubanskiye kazaki; ukr. кубанські козаки, Rom: kubans'ki kozaky) və ya Kubanlar (rus. кубанцы, Rom: kubantsy; ukr. кубанці, Rom: kubantsi) — Rusiyanın Kuban regionunda yaşayan kazaklara verilən addır. Kuban kazaklarının əksəriyyəti XVIII əsrin axırlarında Şimali Qafqazın qərb hissəsində məskunlaşmış müxtəlif böyük kazak icmalarının nəsilləridir (ilkin mühacirlərin təxmini sayı 230.000-650.000 arasında idi). 1649-cu ildən başlayaraq Kazak hetmanlığı sərhədləri daxilində, 1792-ci ildən isə Qara dəniz kazakları Ukraynanın Zaporojye kazakları ilə eyni regionda yaşamağa başlamışdırlar.
| Kuban kazakları | |
|---|---|
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Əvvəllər Qafqaz xətti, Xopyur və Kuban alayları 1777-ci ildən köçürülmüş Don kazakları tərəfindən idarə olunurdu.[1]
Kuban kazak xətti (rus. Кубанское казачье войско) termini 1860-cı ildə yaradılmış və 1918-ci ilə qədər mövcudluğunu davam etdirmiş Kuban kazaklarından yaradılmış inzibati və hərbi hissələrə verilən addır. Kuban kazakları Rusiyada vətəndaş müharibəsi zamanı Kuban Xalq Respublikası adlı dövlət yaratmış və münaqişənin cənub cəbhəsində mühüm rol oynamışdırlar. Kuban kazakları 1917-1933-cü illər arasında kazakları ayrıca etnik, siyasi və iqtisadi bir varlıq kimi məhv etmək məqsədi daşıyan sovetlərin dekosalizasiya siyasəti zamanı çox böyük əziyyətlər çəkmişdirlər.[2] Dekosalizasiya müntəzəm olaraq kazakların soyqırımı kimi qələmə verilir.[3][4][5][6][7]
Buna görə də İkinci Dünya müharibəsi zamanı kazaklar Hitler Almaniyasının ordusu olan Vermaxt ilə bərabər Qızıl Orduya qarşı vuruşmuşdurlar. Müasir Kuban kazakları xətti 1990-cı ilin payızında, hələ Sovet İttifaqı mövcud olarkən yenidən yaradılmışdır.[8][9]
- ↑ Hays, Jeffrey. "COSSACKS | Facts and Details". factsanddetails.com (ingilis). 11 mart 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 avqust 2018.
- ↑ Nicolas Werth, Karel Bartošek, Jean-Louis Panné, Jean-Louis Margolin, Andrzej Paczkowski, Stéphane Courtois. The Black Book of Communism: Crimes, Terror, Repression. Harvard University Press, 1999. ISBN 0-674-07608-7 s. 98
- ↑ Lethal Politics: Soviet Genocide and Mass Murder Since 1917. Transaction Publishers. 1990. ISBN 1-56000-887-3. 13 may 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 Mart 2014.
- ↑ Orlando Figes. A People's Tragedy: The Russian Revolution: 1891–1924. Penguin Books, 1998. ISBN 0-14-024364-X
- ↑ Donald Rayfield. Stalin and His Hangmen: The Tyrant and Those Who Killed for Him Random House, 2004. ISBN 0-375-50632-2
- ↑ Mikhail Heller & Alexander Nekrich. Utopia in Power: The History of the Soviet Union from 1917 to the Present.
- ↑ Soviet order to exterminate Cossacks is unearthed Arxivləşdirilib 2009-12-10 at the Wayback Machine University of York Communications Office, 21 yanvar 2003
- ↑ "Пьянков А.В. (Краснодар). Касоги/касахи/кашаки письменных источников и археологические реалии Северо-Западного Кавказа". 15 may 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 sentyabr 2020.
- ↑ "История создания Старой линии и предпосылки создания Кавказского линейного казачьего войска". 11 yanvar 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 sentyabr 2020.
Vikianbarda Kuban kazakları ilə əlaqəli mediafayllar var.- Official website Arxivləşdirilib 8 sentyabr 2020 at the Wayback Machine
- Official section about Cossackdom at the Krasnodar Kray administration's site Arxivləşdirilib 1 yanvar 2020 at the Wayback Machine (rus.)
- Qeyri-rəsmi vebsayt (rus.)
- Images from Krasnodar Kray, Russia.
