Bu məqaləyə hansısa kateqoriya əlavə edilməmişdir. Məqaləyə kateqoriyalar əlavə edərək töhfə verə bilərsiz. |
Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. |
Tərkibində kükürd saxlayan üzvi birləşmələr yağların quruluşundan asılı olaraq yağların yağlayıcılıq xassələrini yaxşılaşdırır, belə birləşmələrdən daha geniş istifadə olunanlar – ksantogenatlar, sulfidlər, disulfidlər və tritiokarbonatlardır. Bunların içərisində ksantogenatlar geniş tətbiq sahəsi tapmışdır.
Ksantogenatlar sırasında ən birinci bis(amilksantogenat)polisulfiddir (Mezulfol-1). C5H11OC(S) – S – S – S – S – OC5H11
Lakin bu aşqar çox korroziya aqressisivliyinə görə mezulfol-2 ilə əvəz edilmişdir.
Üzvi birləşmələrin halogenli törəmələrinin müxtəlif siniflərdən olan ksantogenatlar ilə qarşılıqlı təsirindən çoxlu sayda birləşmələr alınmışdır ki, bunlar da öz növbəsində siyrilməyə qarşı yüksək effektivlik nümayiş etdirir.
Ksantogenatlar yağların termooksidləşdirici stabilliyini artırsa da, aqressiv korroziyaya malikdirlər.
Bu cür ksantogenatlara misal olaraq alkilksantogenat törəmələrinin efirlərini misal göstərmək olar.
ROC(S)SR'.
Müəyyən olunmuşdur ki, alkilksantogenatların siyrilməyə qarşı xassələri bu sinif birləşmələrin homoloji sırasında alkil radikalı böyüdükcə zəifləyir və müqayisə nəticəsində müəyyən olunmuşdur ki, asetoksimetil efirlərinin effektliyi asiloksimetil efirlərinə nisbətən daha yüksəkdir. Eyni zamanda elə ksantogenat aşqarları mövcuddur ki, onlar siyrilməyə qarşı mülayim xassələrə malik olmaqla yanaşı, oksidləşmə və və korroziyaya qarşı çox effektivdir Karbonil tərkibli ksantogenatlar yağların həm siyrilməsyə, həm də korroziyaya qarşı müqavimətini yaxşılaşdıran aşqarlar kimi təklif olunur. Belə maddələr monoxlorkarbon turşuları duzlarının və natrium ksantogenatların qarşılıqlı təsirindən alınır. Tərkibində fenil radikalı olan ksantogenatlar yaxşı inhibitor xassələrinə malikdirlər.
- А. М. Кулиев . Химия и технология присадок к маслам и топливам.
- А.с. СССР 1051073, 1074866