Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinKorumandel sahili — Hindistan yarımadasının şərq sahili, Krişna çayının deltasından başlayıb cənubda, Komorin burnuna qədər uzanır. Sahil Benqal körfəzinin (Hind okeanı) suları ilə yuyulur, uzunluğu təxminən 700 km, eni isə 80–100 km arasında dəyişir. Ərazisini qərbdə Şərqi Qat dağ silsiləsi ilə birləşən alçaq təpəli düzənliklər təşkil edir.
Sahil boyunca böyük qumlu çimərliklər və kosalar (sahil boyunca qumun və lilin yığılması nəticəsində əmələ gələn, suya doğru uzanan torpaq sahələri; bəzən “qum dilləri” də adlandırılır) uzanır. Sahil hündür deyil, bir neçə iri çayın deltaları ilə parçalanmışdır. Bu çaylara Kaveri, Palar, Pennar və Krişna çayları daxildir; onların deltalarının sahəsi 10 min km²-ə qədərdir. Çaylar Dekan yaylasında yaranır və Şərqi Qat dağ silsiləsindən axaraq məhsuldar allüvial düzənliklər əmələ gətirirlər.
Hazırda Korumandel sahili Andhra Pradeş və Tamilnad ştatlarının, həmçinin Puduçerri ittifaq ərazisinin tərkibində yerləşir. Sahildə Çennay (Madras), Kuddalor, Trankebar (Tarangambadi), Naqapattinam və digər iri liman şəhərləri yerləşir.
Korumandel sahili Hindistanın rütubətli kənd təsərrüfatı rayonudur. Burada becərilən əsas bitkilər arasında düyü və kokos palması xüsusi yer tutur.
Adın mənşəyi ilə bağlı bir neçə versiya mövcuddur: tamil dilindəki Çola Mandalam (Rom: Chola Maṇḍalam, tam. தமிழ்ச் சோழ மண்டலம்) — qədim Çola dövlətinin ərazisi və ya tamilcə Karai Mandalam (Rom: Karai Maṇḍalam, tam. கரை மண்டலம்) — “sahil rayonu”. Lakin ən ehtimal olunan versiyaya görə, ad sanskrit dilində “günəş şüaları alan torpaq” mənasını verən Kara-mandala (Rom: Kara-maṇḍala, sanskr. करमण्डल) sözlərindən yaranmışdır.
Bu sahilin cənub hissəsinə (cənub yarısına) ərəblər Mabar (ərəb. مابَر) adını vermişdilər.
Buyur, düzəlişləri və izahı əlavə olunmuş hazır variantı təqdim edirəm:
Korumandel sahili Qərbi Qat dağ silsiləsinin yağıntı kölgəsində (dağların qərb yamacında çoxlu yağıntı düşdüyü, lakin şərq yamacında az olduğu zona) yerləşir və yay aylarında əsən cənub-qərb mussonları zamanı (Hindistanda iyun–sentyabr aylarında cənub-qərbdən gələn güclü musson küləkləri və yağışları dövrü) Hindistanın digər hissələrinə nisbətən daha az yağıntı alır. Orta illik yağıntı təxminən 800 mm təşkil edir, onun da böyük hissəsi oktyabr–dekabr aylarına düşür. Benqal körfəzinin topoqrafiyası şimal-qərb mussonlarının yaranmasına səbəb olur ki, bu da bərabər paylanan yağıntılar əvəzinə siklonlar və tropik siklonlarla nəticələnir. Nəticədə, hər il oktyabr–yanvar aylarında sahil təbiət fəlakətlərinin zərbələri altında qalır.
Sahil boyunca ensiz meşə zolağı yerləşir və bu ərazi quru həmişəyaşıl meşələrin ayrıca bir ekoregionu kimi fərqləndirilir. Digər tropik quru meşələrdən fərqli olaraq, Şərqi Dekan meşələri ilboyu yarpaqlı qalır. Korumandel sahilində həmçinin çay deltalarını və sahilboyu düzənlikləri dolduran geniş manqrov meşələri (dənizsuyunda bitən tropik ağac və kollar) yerləşir. Bundan əlavə, burada minlərlə köçəri və yerli quşun məskən saldığı Pulikad və Kaliveli gölləri yerləşir.
1530-cu illərin sonlarında Korumandel sahilində Naqapattinam (Nagapattinam), San-Tome-de-Meliapor (São Tomé de Meliapor) və Pulikad (Pulicat) şəhərlərində üç portuqal məskənləri yerləşirdi. Daha sonralar, XVII–XVIII əsrlərdə Avropa dövlətləri Hindistanla ticarətə nəzarət əldə etmək məqsədilə sahil uğrunda mübarizə aparmışdırlar. Müharibə Böyük Britaniyanın qələbəsi ilə nəticələnmiş, lakin Fransa 1954-cü ilə qədər Pondiçerri (Pondicherry, hal-hazırda Puducherry) ərazisindəki kiçik anklavlara nəzarəti əlində saxlamışdır. XVII əsrdə Çin ixracatının böyük bir hissəsi Korumandel limanları vasitəsilə həyata keçirilirdi.[1]
2004-cü il dekabr ayının 26-da Sumatra adasının qərb sahili yaxınlığında Hind okeanında baş vermiş zəlzələ nəticəsində yaranan sunami Korumandel sahilinə çırpılaraq çoxlu insan tələfatına və böyük dağıntılara səbəb olmuşdur.
- ↑ "Государственный музей Эрмитаж: Выставки". 24 sentyabr 2008 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 avqust 2008.
- Коромандель // Большая советская энциклопедия : в 66 т. (65 т. и 1 доп.) / гл. ред. О. Ю. Шмидт. — М. : Советская энциклопедия, 1926—1947.
- Коромандельский берег // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
- Словарь современных географических названий / Рус. геогр. о-во. Моск. центр; Под общ. ред. акад. В. М. Котлякова. Институт географии РАН. — Екатеринбург: У-Фактория, 2006.
"India". World Statesman. İstifadə tarixi: 24 dekabr 2020. Search for Dutch India and French India for information on Coromandel coast