Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinKorporasiyanın fərdi sahibkarlığı — yalnız bir şəxsin hüquqi şəxs kimi fəaliyyət göstərdiyi korporasiya formasıdır. Bu növ korporasiyada hüquqi status konkret bir vəzifəyə və ya mövqeyə bağlı olur, şəxsin özünə deyil. Beləliklə, həmin vəzifəni icra edən şəxs dəyişsə də, hüquqi şəxsiyyətin hüquq və öhdəlikləri davam edir.[1][2]
Bu forma adətən kilsə və dövlət institutlarında istifadə olunur. Məsələn, bir yepiskop və ya monarx öz vəzifəsini icra edərkən “fərdi korporasiya” sayılır və vəzifə dəyişdikdə, mülkiyyət və hüquqlar növbəti vəzifə sahibinə avtomatik keçmiş olur.
Fərdi korporasiyanın əsas xüsusiyyəti onun hüquqi ardıcıllığı və fərdi məsuliyyətin məhdudlaşdırılmasıdır. Bu, təşkilatın fasiləsiz fəaliyyətini təmin edir və hüquqi sabitlik yaradır.
Fərdi korporasiya anlayışı ilk dəfə olaraq kilsə hüququ (ing. Canon law) çərçivəsində formalaşmışdır. Orta əsrlərdə kilsə liderləri — məsələn, yepiskoplar və abbatlar — böyük mülklərə və əmlaklara sahib idilər. Bu əmlakların şəxsi deyil, vəzifəyə məxsus olması üçün hüquqi mexanizm kimi fərdi korporasiya yaradıldı.[3] Beləliklə, episkop vəzifədə olarkən bütün kilsə mülkiyyətinin “fərdi korporasiya” kimi hüquqi sahibi sayılırdı. Vəzifə dəyişdikdə, həmin hüquqlar növbəti episkopa ötürülürdü. Bu sistem kilsə mülkiyyətinin ardıcıl və qanuni şəkildə qorunmasını təmin edirdi. Roma Katolik Kilsəsi və daha sonra Anqlikan kilsəsi bu formadan geniş istifadə etmişdir. Fərdi korporasiya anlayışı, kilsənin hüquqi sabitliyini təmin etməklə yanaşı, ruhani şəxslərin şəxsi mülkiyyəti ilə dini icmanın mülkiyyətini ayırmağa xidmət edirdi. Bu hüquqi prinsip sonradan mülki qanun sistemlərinə də keçmişdir.[4][5]
The Crown (azərb. Tac) anlayışı Böyük Britaniyada fərdi korporasiyanın ən məşhur nümunəsidir. Monarx hüquqi şəxs kimi dövlətin davamlılığını təmsil edir. Tacın hüquqları və öhdəlikləri konkret şəxsin deyil, monarxiya institutunun üzərində cəmlənir. Məsələn, kraliça və ya kral dəyişdikdə, dövlət əmlakı və müqavilələri yeni monarxa avtomatik keçir. Bu, dövlətin fasiləsiz hüquqi varlığını təmin edir.[6]“The Crown” həm də Britaniya hüquq sistemində dövlətin simvolu və hüquqi subyekti kimi çıxış edir. Məhkəmə işlərində dövlət adətən “The Crown” adından təmsil olunur. Bu sistem, fərdi korporasiya modelinin sekulyar sferada da tətbiq oluna biləcəyini göstərir.[7][8][9][10]
Amerika Birləşmiş Ştatlarında fərdi korporasiya konsepsiyası kilsə mənşəli olsa da, sekulyar sahələrdə də tətbiq edilir. Bəzi ştat qanunlarında fərdi korporasiya anlayışı dövlət vəzifəlilərinə aid edilir.[11] Məsələn, bəzi ştatların xəzinədarları, mühasibləri və ya şerifləri hüquqi cəhətdən “corporation sole” statusuna malik ola bilirlər. Bu, onların vəzifə müddəti ərzində dövlət əmlakını idarə etməsini və ardıcıl hüquqi məsuliyyətin saxlanmasını təmin edir. ABŞ-da bu model həm də qeyri-kommersiya və dini təşkilatların mülkiyyətini qorumaq üçün istifadə olunur. Xüsusilə Mormon Kilsəsi və bəzi Yepiskopal kilsələr öz əmlaklarını bu hüquqi forma ilə idarə edirlər. Beləliklə, fərdi korporasiya konsepsiyası ABŞ hüquq sistemində həm dini, həm də inzibati sabitliyi təmin edən vasitə kimi qalır.
- ↑ Technical Manual, Insolvencydirect.bis.gov.uk
- ↑ Ministry of Justice. "S.I. 2008/1957: extract from the explanatory memorandum prepared by the Ministry of Justice". publications.parliament.uk. 21 oktyabr 2008.
If each separate office that person held had been a "corporation sole" (i.e. recognised in law as a separate legal entity)...
- ↑ "Draft Cabinet Manual (para 102)" (PDF). Cabinet Office. dekabr 2010. 26 aprel 2012 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 yanvar 2010.
- ↑ Allen, Robert. "Detroit Archdiocese transfers assets; critics say it's a shell game". Detroit Free Press. 14 dekabr 2018. İstifadə tarixi: 13 yanvar 2019.
- ↑ Long-Garcia, J.D. "Phoenix parishes to be separate corporations". Catholic Online. 27 mart 2008. 13 yanvar 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 yanvar 2019.
- ↑ "LDS Corp. — The church's long journey to stay on the right side of the law and its principles". The Salt Lake Tribune (ingilis). İstifadə tarixi: 2 oktyabr 2023.
- ↑ Lagassé, Philippe; Bowden, James. "Royal Succession and the Canadian Crown as a Corporation Sole: A Critique of Canada's Succession to the Throne Act, 2013". Constitutional Forum. 23 (1). 2014.
- ↑ Blackstone, 1809. səh. 469
- ↑ Turpin, Colin; Tomkins, Adam. British Government and the Constitution: Text and Materials. Cambridge University Press. 2007. 348. ISBN 9781139465366.
- ↑ Lagassé, Philippe. "The Queen of Canada is dead; long live the British Queen". Maclean's Magazine. 3 fevral 2013. İstifadə tarixi: 31 dekabr 2015.
- ↑ "Iglesia Ni Cristo Registration Document". 14 iyul 1914.