Konstantin Lordkipanidze (gürc. კონსტანტინე ლორთქიფანიძე, rus. Константин Лордкипанидзе; 7 yanvar 1905[1], Didi Cixaişi[d], Kutaisi quberniyası, Rusiya imperiyası – 30 iyul 1986, Tbilisi) — gürcü tərcüməçisi, yazıçısı və ssenaristi.
| Konstantin Lordkipanidze | |
|---|---|
| gürc. კონსტანტინე ალექსანდრეს ძე ლორთქიფანიძე | |
| Doğum tarixi | 7 yanvar 1905[1] |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 30 iyul 1986 (81 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | yazıçı, ssenarist |
| Əsərlərinin dili | gürcü dili |
| Mükafatları |
     |
Konstantin Lordkipanidze 7 yanvar 1905-ci ildə Gürcüstanın Samtredia yaxınlığındakı Didi Cixaişi kəndində anadan olub. O, Kutaisi Humanitar Texnikumunda təhsil alıb və 1924-cü ildə oranı bitirib. Həmin il o, ilk şeirini, 1926-cı ildə isə ilk şeirlər toplusunu nəşr etdirdi.[2] Əvvəlcə gürcü simvolistlərindən güclü təsirləndi, lakin tezliklə onlardan ayrılaraq özünü proletar şair elan etdi. O, inqilabi mübarizə haqqında çoxlu təmtəraqlı şeirlər yazıb.[3]
1930-cu illərin əvvəllərindən yalnız nəsrlə yazmağa başladı.[3] Onun nəsr əsərlərində mövzular köhnə ideyalardan qoparaq yeni ictimai münasibətlər, sovet xalqının qəhrəmanlığı və fəal humanizm idi. Onun "Kolxidanın şəfəqi" (1931, 1952-ci ildə təkrar nəşr) romanı gürcü kəndinin həyatındakı böyük dəyişiklikləri təsvir edir. "Ölümsüzlük" (1938) hekayələr toplusu 1918–1920-ci illər vətəndaş müharibəsi zamanı belarusların mübarizələrindən bəhs edir.[4]
İkinci Dünya Müharibəsi (1939–1945) illərində 1942-ci ildə Gürcüstan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsi Qırmızı Ordunun Gürcüstan 414-cü atıcı diviziyasını gücləndirmək üçün Lortkipanidzeni və digər fəalları göndərdi. O, 1943-cü ilin sentyabrında fəal ordu sıralarına qoşulmuş, əvvəlcə rabitə müəssisəsində telefon operatoru, sonra 1944-cü ildən gürcü dilində çıxan "Vətən yolunda irəli" divizion qəzetinin müxbiri və təşkilatçısı kimi fəaliyyət göstərmişdir. Şimali Qafqaz Cəbhəsində və ayrıca Primorsk ordusunda döyüşmüş, Novorossiysk-Taman və Krım hücum əməliyyatlarında iştirak etmişdir. Döyüşdə nümunəvi fəaliyyətinə görə iki hərbi ordenlə təltif edilib. 1945-ci ildə ordudan tərxis olunub.[3]
Müharibə illərində xalqın qəhrəmanlığı Lortkipanidzenin sonrakı əsərlərinin bir neçəsinin mühüm mövzusunu təşkil edirdi: "Passız bıçaq" (1949), "Ölüm gözləyəcək" (1968, hekayələr), "Qoca balıqçılar necə öldü" və s.[3] Onun mükafata layiq görülmüş "Ölüm gözləyəcək" (1968) real hekayələr toplusu İkinci Dünya Müharibəsi illərində sovet xalqının qəhrəmanlığına həsr olunub. "Sehrli daş" romanı (1955-ci il 1-ci hissə, 1965-ci il 2-ci hissə) Sovet Gürcüstanı haqqında geniş bir əsərdir. "Ortaçala balıqçılar" (1969), "Yaşasın Don Kixot" (1970) və başqa povestlərin mərkəzində müasir etik problemlər dayanır.[4]
Əsərləri fransız, alman, türk, ukrayna və erməni dillərinə tərcümə olunub. Öz əsərlərini rus dilinə tərcümə edib. Taras Şevçenko və Vladimir Mayakovskinin əsərlərini gürcü dilinə tərcümə edib.[3] O, həmçinin A. Mitskeviçin, P. Eluarisin, İ. Frankonun, X. Aboviani, A. İsaakyan, Takubokunun bəzi poetik əsərlərini və Sasunlu David erməni dastanının bir neçə fəslini tərcümə etmişdir.[2] Lordkipanidze "Dostluq" (1941), "Yolda kölgə" (1957), "Yarımçıq mahnı" (1960) filmləri üçün ssenarilər yazıb.[4]
Lordkipanidze "Literaturnaya qruziya" jurnalının (1956–1962) və "Tsikari" jurnalının (1962–1966) baş redaktoru olub. 1966–1973-cü illərdə Nakaduli nəşriyyatının direktoru olub. 1973–1986-cı illərdə "Zarya" almanaxının redaktoru olub.[3] 1977-ci ildə isə "Qantiadi" almanaxının baş redaktoru təyin edilib.[4] Gürcüstan SSR Ali Sovetinin səkkizinci çağırışının deputatı olub.[5] Lordkipanidze 30 iyul 1986-cı ildə vəfat etdi və Tbilisidəki Didube Panteonunda dəfn edildi.
- 1981 – Gürcüstan Dövlət Mükafatı
- 1971 – Şota Rustaveli Dövlət Mükafatı
- Qırmızı Əmək Bayrağı ordeni
- Sosialist Əməyi Qəhrəmanı
- Lenin ordeni
- Xavsi. Tbilisi, 1927.
- Birveli deda. Tbilisi, 1929.
- Axali gleksebi: Narkvevi. Tbilisi, 1930.
- Rçeşli Nəcərəbi, cild. 1–2. Tbilisi, 1955–56.
- Natvris t'vali. Tbilisi, 1958.
- Konstantin Lortkipanidze (1959), Kolxidanın şəfəqi (roman) (gürcücə), Tbilisi: Tsodna, s. 303
- Konstantin Lortkipanidze (1966), Ölüm gözləyəcək: Əsl hekayələr (gürcücə), Tbilisi: Şura. Gürcüstan, səh. 95
- Konstantin Lortkipanidze (1967), Bircildlik (gürcücə), Tbilisi: Ədəbiyyat və İncəsənət, s. 542
- Konstantin Lortkipanidze (1969), Tsabuniya: Hekayə. Məktəb yaşlı uşaqlar üçün (gürcücə), Tbilisi: Nakaduli, s. 25
- Konstantin Lortkipanidze (1975), Qoca balıqçı necə öldü: Hekayə (gürcücə), Tbilisi: Merani, səh. 131
- ↑ 1 2 კონსტანტინე ლორთქიფანიძე // http://geocinema.ge//ka/persons/6840.
- ↑ 1 2 Mchedlishvili, David A. (2010–2012), "კონსტანტინე ლორთქიფანიძე (Konstantine Lortkipanidze)", Biographical Dictionary Arxivləşdirilib 2021-09-21 at the Wayback Machine (in Georgian), retrieved 2021–09–22
- ↑ 1 2 3 4 5 6 "Лордкипанидзе Константин Александрович" Arxivləşdirilib 2022-02-21 at the Wayback Machine, warheroes.ru (in Russian), retrieved 2021–09–22
- ↑ 1 2 3 4 "Константин Лордкипанидзе" Arxivləşdirilib 2021-11-04 at the Wayback Machine, peoples.ru (in Russian), retrieved 2021–09–22
- ↑ "Konstantin Lordkipanidze" Arxivləşdirilib 2021-11-04 at the Wayback Machine, The Great Soviet Encyclopedia, 1979, retrieved 2021–09–22