Kollektiv qaynama — Emil Durkhaym tərəfindən yaradılmış sosioloji konsepsiya. Durkhayma görə, bir icma və ya cəmiyyət bəzən bir araya gələrək eyni anda eyni düşüncəni çatdıra və eyni hərəkətdə iştirak edə bilər. Belə bir hadisə daha sonra fərdləri həyəcanlandıran və qrupu birləşdirməyə xidmət edən kollektiv qaynamaya səbəb olur.[1]
Durkhaym güc anlayışını aborigen cəmiyyətlərində dinin "elementar formaları" ilə bağlı araşdırmasında qeyd etdiyi klan simvolu olan totemlə əlaqələndirir. Qəbilənin adını verdiyi üçün simvol klanın toplanması zamanı mövcuddur. Bu məclislərdə iştirakı ilə totem həm səhnəni, həm də güclü hiss olunan duyğuları təmsil etməyə gəlir və beləliklə də qrupun kollektiv təmsilçiliyinə çevrilir.[2]
Dürkheym üçün din fundamental olaraq sosial fenomendir. Müqəddəslərin inancları və əməlləri sosial təşkilat üsuludur. Bu izahat "Elementar formalar" əsərində ətraflı şəkildə verilmişdir. Dürkheymə görə, "tanrı və cəmiyyət eynidir ... klanın tanrısı ... klandan başqa heç kim ola bilməz, lakin klan totem kimi xidmət edən bir bitki və ya heyvanın fiziki formasında dəyişdirilmiş və təsəvvür edilmişdir".[3]
Qrup üzvləri tanrılarla, həmçinin Dürkheymə görə, qrupla fərdilik və birlik itkisi hissi keçirirlər.[4]
- ↑ "Durkheim, Emile | Internet Encyclopedia of Philosophy". Iep.utm.edu. 2019-06-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-27.
- ↑ Griswold, Wendy, Cultures and Societies in a Changing World, Pine Forge Press, 2008; 51-56.
- ↑ Durkheim 1995, p. 208 (1965, p. 236).
- ↑ Kunin, pp. 20-21.
- Durkheim, Émile. The Elementary Forms of the Religious Life, (1912, English translation by Joseph Swain: 1915) The Free Press, 1965: ISBN 0-02-908010-X; HarperCollins, 1976: ISBN 0-04-200030-0; new translation by Karen E. Fields, Free Press 1995: ISBN 0-02-907937-3
- Griswold, Wendy, Cultures and Societies in a Changing World, Pine Forge Press, 2008; 51-56.
- Kunin, Seth D. Religion; the modern theories, University of Edinburgh, 2003: ISBN 0-7486-1522-9