Kodandarama məbədi — Hindistanın Andhra Pradeş ştatının, bölgəsinin Racamet talukdakı qəsəbəsində yerləşən ilahi Ramaya həsr edilən bir hind məbədidir. Vicayanaqara memarlıq üslubunun bir nümunəsi olan məbəd XVI əsrdə inşa edilmişdir. Bölgədəki ən böyük məbəd olduğu bildirilir. Məbəd Kadapadan 25 km uzaqlıqda Racampet yaxınlığında yerləşir. Məbəd və ona bitişik tikililər, milli əhəmiyyətli qorunan abidələr sırasına daxil edilmişdir.
Kodandarama svami məbədi | |
---|---|
14°23′37″ şm. e. 79°01′37″ ş. u. | |
Ölkə | Hindistan |
Şəhər | Kadapa |
Yerləşir | Andhra Pradeş, Hindistan |
Sifarişçi | Çola və Vicayanaqara kralları |
Tikilmə tarixi | XVI əsr |
Üslubu | |
Vəziyyəti | stabil |
Hindistanın Arxeoloji İrsi
| |
Təyin edilib | 4 dekabr 1924 |
Kateqoriya | Məbəd |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Əfsanə
Yerli əfsanəyə görə məbəd əvvəl soyğunçu olmuş sonrada Ramanın müridlərinə çevrilən Vontudu və Mittudu tərəfindən tikilmişdir. Məbədin tikintisi bitdikdən sonra onların daşa çevrildikləri deyilir.
Tarix
Məbəd XVI əsrdə, Çola və Vicayanaqra krallarının dövründə tikilmişdir.
Vontimittada yaşayan Bammera Potana, şah əsəri olan "Maha Bhagavatham"ı teluqu dilində yazır və onu Ramaya ithaf edir. Ramayanasını (Ramanın hekayəsindən bəhs edən hind dastanı) teluqu dilinə tərcümə edən və "Andhra Valmiki" kimi tanınan Vavilakolanu Subba Rao, burada Ramaya ibadət etmək üçün vaxt keçirirdi. Müqəddəs şair məbədi ziyarət etdiyi və Ramanın şərəfinə mahnılar və ya bəslədiyi bildirilir. 1652-ci ildə məbədi ziyarət edən fransız səyyah Jan-Batist Tavernie, məbədin memarlıq üslubuna heyran olduğunu bildirib. Bhavanasi Mala Obanna adlı Rama Baxta, məbədin önündə Ramaya tərifləyən yağdıran mahnı və ya kirtanlar söyləyir və Qopuramın şərq hissəsində Mandapam (Utla Stambam) Bhavanasi Mala Obanna simvolu var.
Xüsusiyyətlər
Bölgənin ən böyük məbədi, Vicayanaqara memarlığı üslubunda, divarlarla əhatə edilən düzbucaqlı həyət isə "Sandhara" tərzində tikilmişdir. Siddhutdan Bakarapetaya qədər 16 km məsafədə yerləşən məbəd, memarlıq baxımında zərif və gözoxşayandır. Məbədin üç ədəd bəzəkli qopuramları (qüllələri) vardır, bunlardan biri əsas girişin üzərindədir və şərq tərəfə baxır, digər ikisi isə cənub və şimal tərəfə baxan qüllələrdir. Mərkızi qüllə beş mərtəbəli şəkildə inşa edilmişdir və qüllənin giriş qapısına gəlmək üçün pilləkanlar quraşdırılmışdır.
və ya açıq hava teatrı olan Ranqamantapamın çox gözəl heykəlləri vardır. Mandapa 32 sütun vasitəsilə dəstəkləndiyi üçün, Madhyarangardapam kimi də tanınır. Mandapanın kolonnadaları oymaları ilə bəzədilmişdir. Cənub tərəfdəki mərkəzi dəstək sisteminin sütunları üzərində Krişna və Vişnunun təsvirləri oyulmuşdur. Künc sütunlarının hər biri və ilahların təsvirləri ilə bəzədilmiş üç mərtəbəyə malikdir. Mandapanın orta hissəsində, əfsanəvi varlıqlar olan təsviri ilə bəzədilmiş dayaqlar vardır. Orta hissənin damı bir çox dekorativ və ilə bəzədilmişdir. Mandapanın sütunlarından birində Rama və qardaşı heykəlləri vardır. Rama sağ əlində yay, sol əlində isə ox tutmuş halda ayaq üstündə təsvir edilir. Ramanın təsvirindəki digər dekorativ incəsənət təsvirləri kundalas (sırğalar), haras (çələnglər), valayalar, (müqəddəs toxumalar) və bu kimi bəzəklərdən ibarətdir. Lakşmananın heykəli duruşunda, sağ əli boş, sol əlində isə yay tutmuş şəkildə təsvir edilmişdir. Bu təsvirdəki digər dekorativ incəsənət təsvirləri kirtimukuta (tac), qrayvevakas, çannavira, udarbanda (bel kəməri), yaqnopavita və purnakuralardır. Krişna, sol ayağı yerdə, dvibhanqa duruşunda dayanmış, sağ ayağı isə dizə qədər əyilmiş və vyatyastapada adlandırılan stildəki kimi sol ayağına keçirilmiş şəkildə təsvir edilmişdi. Sağ əli Qovardxananın, sol əli isə katinin üzərində təsvir edilir. Təsvir kirtimukuta və başqa bir neçə bəzəklərlə bəzədilmişdir. İki inək təsviri də bu tərəfdə təsvir edilmişdir.
mandapadan bir antaraalayam və ya heykəllərlə bəzədilmiş bir iç otaq vasitəsilə ayrılmışdır. Qarbhaqrihada, Rama, həyat yoldaşı Sita və qardaşı Lakşmana bir qaya üzərində kompozisiya kimi təsvir edilmişdirlər. Qarbhaqrihanın tək bir sütundan ibarət olduğu düşünülür.Ramanın müridi olan meymun-ilah Hanuman, adətən iki başqa fiqurla təsvir edildiyi halda, burada digər iki fiqur təsvir edilməmişdir. Bundan əlavə, burada Hanuman üçün ayrı bir məbəd də vardır. Mandapamda bir rəqs duruşunda olan Qaneşanın da təsviri vardır.
Əyalət hökuməti Hindistian Arxeologiya Tədqiqatları ilə birgə bu məbədin baxımını üstlənmişdir. Bu məbəd Hindistan Arxeologiya Tədqiqatları tərəfindən Qədim Abidə kimi qəbul edilmişdir. İki müqəddəs su bulağı — Rama sersam və Lakşmana sersamları məbədin ərazisindədir.
Rəhbərlik
Məbədin rəhbərliyi Andhra Pradeş hökuməti tərəfindən Tirumala Tirupati Devasthanamsa (TTD) verilmişdir. TTD məbədin idarəçiliyi qəbul etmək məqsədilə 2015-ci il 29 iyulda qərar qəbul edir.
Festival
Telanqana ştatı 2014-cü ildə Andhra Pradeş ştatından ayrılmışdır. Ramanın doğum günü qeyd edilən bayrami Andhra Pradeş ştatı tərəfindən qeyd edildi. 2015-ci ildə bayramı qeyd etmək üçün alternativ məbəd kimi Vontimittadakı Kodandarama svami məbədi seçildi.
İstinadlar
- . Archeological Survey of India. 26 June 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 May 2017.
- ↑ . Indian Express. 2016-05-11 tarixində . İstifadə tarixi: 8 Sentyabr 2014.
- ↑ . səh. 333
- ↑ . Government of Andhra Pradesh Tourism. 2015-02-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-16.
- ↑ . səh. 114
- ↑ . səh. 46
- . səh. 120
- . səh. 18
- . səh. 20
- ↑ . The Times of India. 21 Fevral 2015. 2022-09-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-02-16.
Ədəbiyyat
- Gurumurthi, Aenuganti. . New Era Publications. 1990.
- Kamalakar, G. . Sharada Publishing House. 1 January 2004. ISBN 978-81-88934-18-8.
- Michell, George. . Roli Books Private Limited. 1 May 2013. ISBN 978-81-7436-903-1.
- Sajnani, Manohar. . Gyan Publishing House. 2001. ISBN 978-81-7835-018-9.