Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinKlonus ( yun. κλόνος qarışıqlıq, itələşmə) — ayrı-ayrı əzələnin və ya əzələ qrupunun yığılması nəticəsində baş verən sürətli və ritmik hərəkətlərdir.[1] Spontan (özbaşına) klonik qıcolmalar epileptik tutmalar zamanı və ekstrapiramidal sistemin xəstəliklərində baş verən hiperkinezlərdə müşahidə olunur.[2]
Bu, piramidal traktın zədələnməsinin patoqnomonik simptomu olub,[3] əzələ və ya əzələ qrupunun uzanmasına cavab olaraq sürətli və ritmik daralmalarla özünü göstərir.[4]
- Ayaq klonusu arxası üstə uzanan xəstədə yoxlanılır.[5][6] Müayinə edən şəxs xəstənin ayağını bud və diz oynaqlarında bükür, bir əli ilə onu saxlayır, digər əli ilə ayaq altından tutaraq onu maksimal dərəcədə aşağı (ayaq altına doğru) bükür, sonra isə kəskin şəkildə yuxarı düzləşdirir. Buna cavab olaraq ayağın ritmik və kəskin klonik hərəkətləri müşahidə olunur.[7]
- Diz qapağının (patella) klonusu xəstə arxası üstə uzanmış və ayaqları düz vəziyyətdə olarkən yoxlanılır. Müayinə edən şəxs baş barmaq və şəhadət barmağı ilə diz qapağının (patellanın) üst hissəsindən tutaraq onu yuxarı çəkir, sonra isə kəskin şəkildə buraxır. Nəticədə, budun dördbaşlı əzələsində ritmik yığılmalar və diz qapağının titrəməsi (klonik hərəkətlər) baş verir.[8]
Klonusların patofizioloji əsasları Piramida yolları zədələndikdə klonusların yaranmasının səbəbi, beyin qabığının onurğa beyni motoneyronlarına (hərəkət sinir hüceyrələrinə) tormozlayıcı təsirinin itməsidir. Əzələ vətərlərinin dartılması nəticəsində antaqonist əzələlərin motoneyronları reflektor olaraq oyanır. Bu əzələlərin yığılması, öz növbəsində, aqonist əzələlərin yenidən yığılmasına səbəb olur. Bu proses dəfələrlə və qeyri-müəyyən müddətdə təkrar olunur.[9]
Klonik qıcolmalar zamanı əyici və açıcı əzələlərin bir-birini izləyən yığılmaları müşahidə olunur ki, bu da ətrafların və bədənin sürətli, qeyri-ixtiyari hərəkətləri şəklində özünü göstərir.[10] Bu hal şüurun itməsi fonunda baş verən ümumiləşmiş (generallaşmış) qıcolma tutmaları zamanı meydana çıxır.
- ↑ Fisher, RS; Acevedo, C; Arzimanoglou, A; Bogacz, A; Cross, JH; Elger, CE; Engel J, Jr; Forsgren, L; French, JA; Glynn, M; Hesdorffer, DC; Lee, BI; Mathern, GW; Moshé, SL; Perucca, E; Scheffer, IE; Tomson, T; Watanabe, M; Wiebe, S. "ILAE official report: a practical clinical definition of epilepsy". Epilepsia. 55 (4). aprel 2014: 475–82. doi:10.1111/epi.12550. PMID 24730690. 31 iyul 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 noyabr 2020.
- ↑ Аносов Н. Н. Клонус // Большая медицинская энциклопедия. X (Кабаков — Коалесценция) (3-е изд). М.: Советская энциклопедия. Гл. ред. Б. В. Петровский. 1975. 477–478.
- ↑ Misulis, Karl E.; Murray, E. Lee. Essentials of Hospital Neurology (ingilis). Oxford University Press. 2017. səh. Chapter 19. ISBN 9780190259433. 10 yanvar 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 iyul 2025.
- ↑ Пулатов А. М, Никифоров А. С. Пропедевтика нервных болезней (20000 nüs.). Ташкент: Медицина. 1979. 82–83.
- ↑ Schachter, Steven C.; Shafer, Patty Obsorne; Sirven, Joseph I. "What Is A Seizure Emergency". epilepsy.com. 5 noyabr 2013. 9 may 2018 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ "The Epilepsies and Seizures: Hope Through Research". National Institute of Neurological Disorders and Stroke. 16 oktyabr 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 oktyabr 2018.
- ↑ Hidler J. M., Rymer W. Z. A simulation study of reflex instability in spasticity: origins of clonus // IEEE Trans Rehabil Eng . 7. № 3. 1999. 327—340. PMID 10498378.
- ↑ Shearer, Peter. "Seizures and Status Epilepticus: Diagnosis and Management in the Emergency Department". Emergency Medicine Practice. 30 dekabr 2010 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ Hammer, edited by Stephen J. McPhee, Gary D. 7 // Pathophysiology of disease : an introduction to clinical medicine (6th). New York: McGraw-Hill Medical. 2010. ISBN 978-0-07-162167-0. ([[:Category:|link]])[[Category:]]
- ↑ "Справочник заболеваний. Судороги". сайт zabolevaniya.ru. 22 sentyabr 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 may 2012.