Keyp-York
Keyp-York (ing. Cape York Peninsula) — Avstraliyanın Kvinslend ştatı ərazisində yerləşən, şərqdən Mərcan dənizi, qərbdən Karpentariya körfəzi, şimaldan isə Torres boğazı ilə əhatələnir. Bu dünyanın mənimsənilməmiş yarımadasıdır. Onun insan sivilizasiyası tərəfindən toxunulmayan rütubətli meşələrəri və savannaları böyük dərin ekoloji əhəmiyyət daşıyır. Hazırda rütubətli tropik meşələrin UNESCO Ümumdünya irsi siyahısına namizədliyi göstərilir. Keyk-York yarımadası 137 000 km² sahəyə malikdir. Yarımadanın şərq hissəsi dağlıqdır, qərbi isə düzən relyefə malikdir. Yarımada ərazisində ümumilikdə 18 min insan yaşayır ki, onlarında ~60 % yerli avstraliya aborigenlərindən ibarətdir. Yarımadanın şimal qutaracağında York burnu yerləşir. Buradan Yeni Qvineya sahillərinə qədər məsafə 160 km təşkil edir. Hərfi mənası «York burnunun yarımadası» mənasını verir. Yarımadaya bu adı Ceyms Kuk hersoq Yorkun şərəfinə vermişdir.
| Keyp-York yarımadası | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Sahəsi | 137 000 km² |
| Yerləşməsi | |
| 14° c. e. 143° ş. u.HGYO | |
| Akvatoriya | Karpentariya körfəzi |
| Ölkə |
 Avstraliya |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Üç tərəfdən su ilə əhatələnən yarımadanın cənub sərhədləri dəqiq məlum deyildir. Ancaq təqribi olaraq 16 °C.e olaraq götürülür. Sahəsi 137 min km²[1] təşkil edir. Yarımadanın eni 430 km, ununluğu isə 660 km-dir.
Buzlaşma dövründə yarımada dəfələrlə Yeni Qvineya ilə birləşmişdir. Bunulada yarımada qitələr arasında əlaqə vastəsinə çevrilmişdir. Yarımada bu funksiyanı Torres boğazının yaranmasına qədər davam etməmişdir. Boğaz 8 min il öncə formalaşmışdır.
Keyp-Yorkun tropik relyefi dünyanın ən stabil bölgələrindəndir. Yarımada Böyük Suayrıcı silsilənin davamını təşkil edir. Ən hündür nöqtəsi 823 metr olaraq Koen yaşayış məntəqəsindən aralıda qərarlaşır.
Keyp-Yorkun inzibati mərkəzi Kuktaun şəhəridir. Şəhər yarımadanın cənub-şərqində yerləşir. Ən iri yaşayış məntəqəsi Ueypa Karpentariya körfəzinin sahilində qərarlaşır. Ümumilikdə yarımada da olduqca az adam yaşayır. Daxili hissələrində Leyjlend, Lora və Koen şəhərləri yerləşir. Yarımadanın şimalında Bamaqa və Seisia kimi yerlilərdən təşkil olan şəhərciklər belə vardır.
Yarımada ərazisinin 20 % yerli əhalilərə məxsusdur. Yerdə qalan hissənin böyük hissəsini isə milli parklar tutur.
Keyp-Yorkun qərbində boksit ehtiyatları vardır.
- ↑ "Cape York Peninsula Heritage Act 2007" (PDF) (ingilis). Office of the Queensland Parliamentary Counsel. 2012-03-26 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 29 января 2009.