Keyns multiplikatoru

Keyns multiplikatoru — iqtisadiyyatda hər hansı bir müsbət iqtisadi şokun (məsələn, dövlət xərcləri, investisiya və ya ixrac artımı) ümumi iqtisadi fəaliyyət üzərində yaratdığı çoxaldıcı təsiri ölçmək üçün istifadə olunan konsepsiyadır.^[1] Con Meynard Keynsin məşhur makroiqtisadi nəzəriyyəsindən gəlir və xüsusilə ümumi tələbi artırmaq üçün hökumət siyasətinin təsirini təhlil edir.

Konsepsiyası

Keyns multiplikatoruna görə iqtisadiyyata bir əlavə xərcləmə daxil edildikdə,^[2] bu xərcləmə birbaşa iqtisadiyyata təsir göstərməklə kifayətlənmir, eyni zamanda gəlir artımı vasitəsilə dolaylı olaraq daha çox xərcləməyə səbəb olur. Bu proses ardıcıl dövrlərdə gəlir və xərcləmənin bir-birini artırdığı çoxaldıcı bir effekt yaradır.^[3]

Açıq iqtisadiyyatda multiplikator düsturu

Ən məşhur üç multiplikator düsturları aşağıdakı kimi təsvir edilmişdir:^[4]

G — dövlət xərcləri
T — vergitutma
Y — nominal ÜDM
I — özəl investisiya
X — ixrac
c — istehlaka meyl
s — qənaət etməyə meyl
m — idxala meyl

Açıq iqtisadiyyatda multiplikatorlar
	Keyns multiplikatorları	Vergi artımından irəli gələn fiskal multiplikator	Vergilərin azaldılması ilə idarə olunan fiskal multiplikator
Multiplikatorun xüsusiyyətləri	$\Delta G>0\ ;\Delta T=0$	$\Delta G>0\ ;\Delta G=\Delta T$	$\Delta T<0\ ;\Delta G=0$
Formula	$\Delta Y={1 \over s+m}\cdot (\Delta I+\Delta G+\Delta X)$	$\Delta Y={s \over s+m}\cdot \Delta G+{1 \over s+m}\cdot (\Delta I+\Delta X)$	$\Delta Y={c \over s+m}\cdot \Delta (-T)+{1 \over s+m}(\Delta I+\Delta G+\Delta X)$
Verilən multiplikator	${1 \over s+m}$	${s \over s+m}$	${c \over s+m}$

İstinadlar

↑ Helmut Lütkepohl (2008), 'Impulse response function'. The New Palgrave Dictionary of Economics, 2nd. ed.
↑ The Economic record, by the Economic Society of Australia and New Zealand, 1962, p. 74 Donald Markwell , Keynes and Australia, Reserve Bank of Australia , 2000, pages 34-7. http://www.rba.gov.au/publications/rdp/2000/pdf/rdp2000-04.pdf Arxiv surəti 18 mart 2011 tarixindən Wayback Machine saytında
↑ James Hamilton (1994), Time Series Analysis, Chapter 1, page 2. Princeton University Press.
↑ The multiplier theory, by Hugo Hegeland, 1954, p. 1 Arxiv surəti 14 iyun 2023 tarixindən Wayback Machine saytında

[1] Helmut Lütkepohl (2008), 'Impulse response function'. The New Palgrave Dictionary of Economics, 2nd. ed.

[2] The Economic record, by the Economic Society of Australia and New Zealand, 1962, p. 74 Donald Markwell , Keynes and Australia, Reserve Bank of Australia , 2000, pages 34-7. http://www.rba.gov.au/publications/rdp/2000/pdf/rdp2000-04.pdf Arxiv surəti 18 mart 2011 tarixindən Wayback Machine saytında

[3] James Hamilton (1994), Time Series Analysis, Chapter 1, page 2. Princeton University Press.

[4] The multiplier theory, by Hugo Hegeland, 1954, p. 1 Arxiv surəti 14 iyun 2023 tarixindən Wayback Machine saytında

[1]

[2]

[3]

[4]